انبار پر از خالیخانم مقدم تنها یکی از هزاران معلول حرکتی است که دیدن شرایط بغرنجش مرا به انجمن ضایع نخاعی استان کشاند.
دختری جوان با صندلی چرخدار وارد میشود، با او وارد گفتگو میشوم، بغض میکند و میگوید: دوازده سال است روی صندلی چرخدار مینشینم، سالهایی که هر روزش بسان سالی نوری میگذرد.
از پدری میگوید که پرستاری اش را میکرده و حالا دو سال است که فوت کرده.
اشک هایش جاری میشود و ادامه میدهد: بزرگترین مشکل من پرستار است، چون ضایع نخاع گردنی بدون پرستار اصلا از عهده کارهایش برنمی آید.
مهمان دیگری وارد انجمن میشود، خود را آقای حیاتی معرفی میکند و میگوید: یک روزی طراح و کارفرما بودم نان بیار بودم، پدر بودم، اما حالا چشمم به مسئولان بهزیستی است که هیچ وقت کمک هایشان کافی نبوده و نیست.
عمق فاجعه از آنجا مشخص میشود که آقای حیاتی میگوید: مددکاران ما هیچ کدام ما را اصلا ندیده اند و ما را نمیشناسند فقط ارتباط تلفنی داریم، ما هم مددکارمان را نمیشناسیم.
از هزینههای سرسام آور معلولیت میگوید: هزینه یک پوشینه گردنی نخاعی در ماه ۷۰۰ هزار تومان است.
با مسئول انجمن که خودش هم ویلچرنشین است به انبار میروم تا امکانات را ارزیابی کنم، با دیدن انبار شوکه شدم همه قفسهها تقریبا خالی بود.
آقای شکوری میگوید: اگر دو نفر مراجعه کنند ما هیچ نداریم که در اختیارش بگذاریم هیچ جا نیست که این معلولان ارتباط مستقیمی با مسئولی داشته باشند تا بتوانند مطالبات خودشان را مطرح کنند.
او میگوید: در حال حاضر ۴۵۰ معلول ضایع نخاعی در استان قم وجود دارد که مشکلاتشان دنبال گوش شنوایی است تا التیامی باشد بر دردهایشان.
معلولیت محدودیت نیستالتیام دردهای افراد دارای معلولیت را شاید بتوان در موسسات خصوصی جستجو کرد، موسسه «پرتو روشن زندگی» یکی از این مراکز است که مسئولش آقای ذوقی ویلچر نشین است و با همت بلندش به ۵ هزار و ۳۰۰ مددجو ارائه خدمت میکند.
آقای ذوقی معلولیت را محدودیت نمیداند و میگوید: من همرنگ این بچهها هستم با همینها بزرگ شدم و دغدغه هایشان را میفهمم.
یکی از کارکنان میگوید: گاهی مراجعه کنندگان عصبانی میشوند، اما وقتی میبینند مسئول موسسه خودش معلول است آرام میشوند.
آقای ذوقی دانشجوی کارشناسی ارشد است و پیمان کار شهرداری، و با پروژههایی که بر عهده میگیرد افراد دارای معلولیت یا خانواده هایشان را به کار میگیرد.
آقای ذوقی میگوید اشتغال و تامین مخارج معلولیت از مشکلات عمده این قشر است.
گوشهای از بهشتروی سردرش نوشته موسسه ابن الرضا ویژه نگهداری معلولان جسمی و ذهنی خواهران.
داخل که میشوی به استقبالت میآیند با رویی گشاده.
خانم محمدی پرستار است، صحبتش را اینطور آغاز میکند: یک بار جای یکی از دوستانم قرار بود دو روز اینجا پرستار باشم، حالا شده دوازده سال.
وقتی این جمله را میگوید چشمانش از عشق برق میزند میگوید: آرامشی که این بچهها به من میدهند هیچ جای دنیا نیست.
خانم رحیمی مسئول موسسه با لبخند میگوید: هر کس میخواهد خدا را ببیند بیاید اینجا و صفای این بچهها را ببیند، مکث میکند و گوشه چشمانش خیس میشود.
ادامه میدهد: اینجا ۶۰ معلول ذهنی و جسمی حرکتی نگهداری میشوند، ماهانه ۷۲ میلیون تومان هزینه نگهداری آنهاست که فقط بخشی از این هزینه را بهزیستی میدهد و مابقی را خیران میپردازند.
خانم رحیمی میگوید: اینجا عشق و مهربانی حرف اول را میزند و اگر خیران با سخاوتشان به داد ما نرسند ما باید اینجا را تعطیل کنیم.
همه چیز خوب است اما...برای پرسیدن سوالاتم به سراغ مدیرکل بهزیستی استان میروم، بعد از چندین بار تماس طی دو روز موفق به گفتگو نمیشوم و در آخر روابط عمومی این گفتگو را برای من ارسال میکند
مدیرکل بهزیستی استان قم آقای پهلوانی ستوده میگوید:
۲۱ هزار معلول تحت پوشش بهزیستی قم هستند که معلولان جسمی حرکتی با هفت هزار نفر بیشترین تعداد را شامل میشوند.
وی ادامه میدهد: معلولان ذهنی با ۵ هزار و ۷۰۰ در رتبه بعدی قرار دارد و ۸ هزار و ۳۰۰ نفر نیز معلولان ناشنوا، نابینا، سالمند و اعصاب و روان زیرپوشش بهزیستی قم هستند و این معلولان خدمات مختلف از جمله کمک هزینههای بلاعوض و خدمات مددکاری از بهزیستی دریافت میکنند.
از او میپرسم آیا این خدمات کافیست؟ میگوید بهزیستی آنچه در توان دارد انجام میدهد. از مناسب سازی معابر استان قم در راستای تسهیل در استفاده معلولان و همچنین از مناسبسازی پارکهای سطح شهر قم هم میگوید.
از وضعیت مسکن معلولان میگوید، اینکه سهمیه خاصی برای مسکن معلولان در نظر گرفته نشده، ولی قرار است کمک هزینه مسکن برای خانوادههایی که دو یا سه معلول دارند، لحاظ شود.
وی با بیان اینکه ۴۲ مرکز روزانه و شبانهروزی در قم به ۲ هزار و ۲۰۰ معلول خدمات میدهند، افزود: برای معلولان جسمی- حرکتی و ذهنی با سن بالای ۱۵ سال مهارتهای مختلف در مراکز حرفهآموزی آموزش داده میشود.
مدیرکل بهزیستی استان میگوید: سه مرکز شبانهروزی ویژه نگهداری سالمندان، ۲ مرکز نگهداری معلولان ذهنی مردانه، ۲ مرکز شبانهروزی نگهداری معلولان ذهنی دخترانه، یک مرکز بهصورت ایزوله برای معلولان زیر ۱۵ سال، یک مرکز نگهداری بیماران روانی مزمن خواهران و یک مرکز نیز ویژه برادران در قم فعال است.
او میگفت: سالگذشته ۷۰۰ نفر از معلولان تا سقف ۲۵۰ میلیون ریال از وام خود اشتغالی با سود چهار درصد استفاده نمودند.
آمارهای آقای پهلوانی ستوده بیشتر شبیه گزارش کار در جلسات مدیران است، آنچه در جامعه جریان دارد، اما حاکی از چیزهای دیگریست، چیزهایی از جنس دیده شدن و شنیده شدن، دیدن دردهایی که تحمل یک لحظه اش برای مسئولی که هیچ گاه حتی برای دقیقهای بر صندلی چرخ دار ننشسته، یا ساعتی را همچون تکتهای بی جان بر تخت نخوابیده، امکان پذیر نباشد، امروز درد اصلی ۱۲ میلیون معلولی که در کشور زندگی میکنند، برگزاری کلاسهای آموزشی نیست، شاید آموزش اصلی را باید مسئولی ببیند که هنوز از نیازهای اولیه معلول جسمی و حرکتی بی خبر است.
آقامحمدی _ خبرگزاری صدا و سیما - قم