از چه سنی برای فرزندان گوشی موبایل بخریم؟

همان گونه که جامعه از نظر فناوری و استفاده از وسایل الکترونیکی و دیجیتالی خود را به روز می‌کند، در زمینه فرزند پروری هم باید قوانین به روز و والدین بر اساس وضعیت روز جامعه راهنمایی شوند. این که در جلسات مشاوره و رسانه‌های اجتماعی به والدین بگوییم استفاده از وسایل دیجیتال و فضای مجازی را به کلی برای فرزندان خود قدغن کنید نه تنها دردی را دوا نمی‌کند بلکه احساس گناه و بی‌کفایتی به والدین می‌دهد و زمینه‌ساز تنش در خانواده‌ها می‌شود. پس مثل همیشه چاره، در نظر گرفتن موقعیت جامعه و راهنمایی صحیح والدین و فرزندان در زمینه نحوه استفاده از دیجیتال‌هاست. به همین دلیل و در پرونده امروز زندگی سلام، به تعدادی از پر تکرارترین سوالات شما در زمینه دیجیتال و تربیت فرزندان می‌پردازیم. سوالاتی که در جلسات مشاوران، همیشه توسط والدین مطرح می‌شود و به دنبال پاسخ‌هایی دقیق و کارشناسی شده به آن‌ها هستند.

برای کودکان به ویژه کودکان دبستانی و کوچک‌تر گوشی و تبلت بگیریم یا نه؟
پیش از پاسخ به این سوال باید تاکید کنیم که در این سنین چیزی به اسم خرید گوشی و تبلت برای کودک و به اسم کودک نباید صورت بگیرد. در این سنین خرید گوشی برای کودکان به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود، ولی در خصوص تبلت، می‌توانید آن را برای خانواده بگیرید. سیستم آموزشی به دلیل شرایط کرونایی تا حد زیادی آنلاین شده و به جای خرید گوشی برای دانش آموزان دبستانی، توصیه می‌شود که یک تبلت برای کل خانواده بخرید، چون در این شرایط کودک احساس مالکیت بر این وسیله پیدا نمی‌کند، بین خواهر و برادر‌ها بر سر مالکیت اختلاف نمی‌افتد و کنترل والدین راحت‌تر می‌شود چرا که می‌توانند مدت زمان استفاده را محدودتر کنند و برای دانستن رمز آن به مشکل برنمی‌خورند و محتوای بازی‌ها و برنامه‌های دانلود شده به راحتی قابل نظارت است. دقت داشته باشید به هیچ عنوان روی تبلت مد نظر فیلترشکن نصب نکنید و از گذاشتن سیم کارت در تبلت پرهیز کنید.

از چه سنی برای فرزندمان می‌توانیم گوشی و تبلت بخریم؟
اگر بخواهیم خیلی صریح بگوییم، هر چقدر دیرتر، بهتر. در سنین دبستان کودکان در خصوص تهدید‌ها و شایعات فضای مجازی بسیار حساس هستند و همین می‌تواند زمینه اضطراب و ترس آن‌ها را فراهم کند. به همین دلیل بهتر است حداقل تا ۱۴-۱۵ سالگی در برابر این خواسته فرزندان مقابله و پس از آن هم حتما به صورت غیرمستقیم بر نحوه کار آن‌ها بر گوشی نظارت کنید. اگر کودک کوچک‌تر دارید و هم اکنون برای خود تلفن همراه دارد، فیلتر شکن نصب نکنید، مانع حضور او در اینستاگرام و سایر فضا‌های مجازی شوید و اجازه ساختن گروه یا حضور در گروه‌های ناشناس را ندهید. نرم افزار‌های زیادی وجود دارند که با نصب آن‌ها می‌توانید بسیاری از سایت‌ها با محتوای غیراخلاقی را فیلتر کنید تا به کودک اجازه دسترسی به کلید واژه‌های خاص و سایت‌های مستهجن را ندهد. با مراجعه به کافی‌نت و خدمات رایانه‌ای یا مشورت با یکی از دوستان یا فامیل که اطلاعات بیشتری در این زمینه دارد، می‌توانید روی گوشی کودکان‌تان این نرم افزار‌ها را نصب کنید. نکته مهم این که مدیریت و نظارت بر استفاده کودکان از گوشی و تبلت و حضورشان در فضای مجازی، مسئله‌ای نیست که بدون حساسیت از کنارش عبور کنید. جالب است که بدانید چند وقت پیش هم کارشناسان و آموزگاران مدارس آلمان هشدار دادند که قانون این کشور باید دسترسی کودکان زیر ۱۴ سال به تلفن همراه را هر چه زودتر ممنوع کند و نباید بی‌توجه از کنار این مطلب گذشت چرا که آثار چنین اتفاق‌هایی، سال‌ها بعد مشخص خواهد شد.

در زمینه استفاده از گوشی یا تبلت و فضای مجازی چه اطلاعاتی را باید به کودک خود بدهیم؟
قبل از هر چیز او را از وجود افراد سوء استفاده‌گر و ناشناس در شبکه‌های اجتماعی آگاه کنید. همچنین از او بخواهید هرگونه درخواست یا تهدید در این فضا را بدون هیچ گونه ترسی به شما گزارش دهد و شما تحت هر شرایطی در کنارش خواهید بود. متاسفانه در فضا‌های آنلاین بزرگ سالان ناشناس به راحتی می‌توانند با کودکان ارتباط برقرار کنند و از همین راه آن‌ها را به سمت صحبت‌های غیراخلاقی یا درخواست‌های نامتعارف سوق دهند. بعضی والدین هم به خیال این که کودک در حال بازی است، هیچ نظارتی روی این حوزه نمی‌کنند. پس باید به نوع بازی، رده سنی بازی و احیانا فضای چت که داخل بازی‌ها وجود دارد، نظارت کنید و به کودک اجازه دانلود هر بازی را ندهید.

مدت زمان استفاده از بازی‌ها را چگونه مدیریت کنیم؟
قبل از هر چیز توجه داشته باشید این که مرتب به کودک گوشزد کنیم که گوشی را کنار بگذارد نه تنها چاره ساز نیست بلکه فقط زمینه تنش برای استفاده از گوشی را در او ایجاد و بیشتر می‌کند. بهتر است با افزایش زمان کلاس‌ها و فعالیت‌های جانبی، اتوماتیک زمان استفاده از وسایل دیجیتالی را کمتر کنیم. سعی کنید در برنامه روزانه فرزندتان حتما ورزش، کتاب خوانی و فعالیت‌های خارج از منزل را بگنجانید تا کودک بیشتر در فضای واقعی و با انسان‌های واقعی وقت بگذراند. علاوه بر این از همان ابتدا برای استفاده از دیجیتال‌ها قوانین مشخص بگذارید مثلا هنگام غذا خوردن نباید از تبلت استفاده کند یا شب‌ها بعد از ساعت خاصی باید تبلت یا گوشی را کنار بگذارد. پایبندی به این قوانین ضروری است و والدین باید به عمل به آن‌ها وفادار باشند. باز هم تاکید می‌کنم که اصرار به کودک برای بازی نکردن با گوشی وقتی هیچ برنامه‌ای برای سرگرم کردن او نداریم، مثل کوبیدن آب در هاون است. تابستان و تعطیلات آخر هفته، فرصت خوبی است تا به او نزدیک‌تر شوید، با هم گپ بزنید، از علایق‌اش بیشتر آگاه شوید تا به صورت اصولی‌تری بتوانید برای اوقات فراغتش برنامه‌ریزی کنید.

اگر مایل به خرید گوشی و تبلت برای فرزند خود نیستیم، چطور این موضوع را برای او جا بیندازیم؟
اگر تمایلی به این کار ندارید باید از همان اولین سال‌های تولد این نکته را به کودک‌تان بگویید که گوشی و تبلت وسیله بزرگ ترهاست و طبق قانون خانواده ما، بچه‌ها نباید از آن استفاده کنند. اما نکته مهم‌تر نحوه و میزان استفاده والدین از دیجیتال‌هاست. اگر خودتان از گوشی، تبلت و لپ‌تاپ زیاد استفاده می‌کنید، نمی‌توانید انتظار داشته باشید که کودک‌تان به سمت دیجیتال‌ها نرود. بزرگ‌ترین الگوی بچه‌ها والدین‌شان هستند، پس هر چقدر شما کمتر از گوشی به خصوص در مقابل چشمان کودک‌تان استفاده کنید کودک تمایل کمتری نشان خواهد داد تا وقتش را در فضای مجازی سپری کند. به عنوان نکته آخر سعی کنید تا حد امکان با بازی‌های متنوع، فعالیت‌های فیزیکی و جذاب زمان فرزندان تان را پر کنید تا تمایل کمتری به سمت وسایل دیجیتال نشان دهند و به سمت آن‌ها جذب نشوند.