بررسی معضلات پدیده جمعیت سالمندی در مجلس

به گزارش خبرگزاری صداوسیما به نقل از خانه ملت، نشست فراکسیون سلامت سالمندان روز گذشته (دوشنبه) به منظور بررسی مسائل سالمندی و عملکرد دستگاه‌های اجرایی مختلف در قالب قانون برنامه ششم توسعه به ریاست محمدعلی محسنی بندپی رئیس این فراکسیون و با حضور محسن شتی رئیس اداره سالمندان وزارت بهداشت، ناصحی مدیرعامل بیمه سلامت کشور، حسام الدین علامه رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور، سجادی نماینده وزارت ورزش و جوانان، حجت عبداللهی مدیر ارشد سازمان تامین اجتماعی نیرو‌های مسلح، شهبازی مدیرکل اداره توانمندسازی معلولان سازمان بهزیستی کشور، احمد دلبری رئیس انجمن طب سالمندی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، مهدی میرشاه ولد مدیرکل بین الملل و مسئول بخش بیمه سالمندان سازمان بیمه سلامت ایران، محسن سلمان نژاد دبیر اجرایی فراکسیون سلامت سالمندی مجلس شورای اسلامی، سمیه صدیقی کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی برگزار شد.

محسنی بندپی رئیس فراکسیون طب سالمندی مجلس در این نشست با بیان اینکه این نشست در راستای جلسات مکرری که در گذشته پیرامون بررسی مسائل سالمندی در کشور و عملکرد دستگاه‌های اجرایی مختلف در قالب قانون برنامه ششم توسعه به منظور ارائه گزارش و ارزیابی نقاط ضعف و قوت در اجرای آن برگزار شده، تشکیل شده است، افزود: ما به دنبال این هستیم که مشکلاتی که دستگاه‌های اجرایی در این راستا با آن مواجه شده اند، یا خلأ‌های قانونی که برای اجرای اهداف سند ملی سالمندان وجود داشته را بررسی و رفع کنیم. ضمن اینکه این نشست‌ها فرصتی ایجاد می‌کند تا بتوانیم با توجه به اینکه در سال ۱۴۳۰، در حدود ۳۳ درصد جمعیت کشور را سالمندان تشکیل می‌دهند، در قانون برنامه هفتم توسعه به این مهم بپردازیم، چرا که فرصت ما نسبت به کشور‌های اروپایی که به این موضوع ورود پیدا کرده اند، بسیار محدودتر است، بنابراین باید از این سه دهه در جهت برنامه ریزی برای رفع پیامد‌های آن استفاده کنیم.

 

رئیس فراکسیون سلامت سالمندی مجلس تصریح کرد: پدیده سالمندی به عنوان یک تهدید می‌تواند تمام ارکان کشور از نظام سلامت تا حوزه رفاه اجتماعی، مسائل روحی، روانی و جسمی افراد را با مشکل مواجه کند. به همین دلیل باید از الان عملکرد دستگاه‌های مربوطه از جمله وزارت بهداشت و درمان را که تنها ۲۵ درصد در این مورد نقش داشته و ۷۵ درصد سایر دستگاه‌ها نقش دارند را مورد بررسی قرار دهیم، در غیر این صورت این وزارتخانه نمی‌تواند وظیفه خود در جهت تامین سلامت مردم را به خوبی ایفا کند.

 

وی یادآور شد: نگاه جامعه هدف به کارشناسانی است که دور این میز نشسته اند، ضمن اینکه تعریف چشم انداز موثر در این حوزه به این باز میگردد که چقدر مسئولان مربوطه برای رفع معضلات ناشی از افزایش جمعیت سالمندی مصمم بوده و با یکدیگر همکاری داشته باشند.

 

محسنی بندپی افزود: ما از ظرفیت کمیسیون بهداشت و درمان برای رفع مشکلات درون بخشی وزارت بهداشت استفاده می‌کنیم و این فقط به پدیده سالمندی برنمی گردد، ضمن اینکه باید به این نکته توجه شود که ما هنوز به این نتیجه نرسیده ایم که هر سه قوه باید در یک کشتی حرکت کنند و هر کدام برای خود کشتی جداگانه‌ای داریم و در هر قوه نیز دستگاه‌های مختلف در قایق‌های جدا نشده اند و بعضاً رودررو با یکدیگر برخورد می‌کنند.

 

نماینده مردم چالوس، نوشهر و کلاردشت در مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه ما با تعیین الزامات قانونی برای بخش‌های درون و برون دستگاهی می‌توانیم از سه دهه باقی‌مانده به عنوان فرصت استفاده کنیم، همچنین برای موفقیت در این زمینه از ظرفیت موجود در مجلس بهره‌مند شویم، تاکید کرد: هم اکنون ظرفیت عظیمی در کشور در حوزه آموزش و تحقیقات وجود دارد که باید از آن استفاده کنیم، کما اینکه ما ۶۷ دانشگاه و کلی مراکز تحقیقاتی داریم که می‌توانیم از ظرفیت آن‌ها بهره‌مند شویم، همچنین علاوه بر استفاده از ارتباطاتی که با بخش‌های مختلف داریم می‌توانیم الزامات قانونی برای دستگاه‌های مختلف ایجاد کنیم.

 

محسنی بندپی در پاسخ به برخی که معتقدند کنترل پدیده سالمندی را باید از دوران کودکی آغاز کرد، خاطرنشان کرد: هم اکنون باید برنامه ریزی شود تا وزارت بهداشت و درمان در مقطع تحصیلات تکمیلی و هم وزارت آموزش و پروش پای کار بیایند، ضمن اینکه می‌توانیم در جهت اصلاح کریکولوم آموزشی و بازآموزی برنامه ریزی کنیم.

 

رئیس فراکسیون سلامت سالمندی مجلس در قالب پیشنهاد تاکید کرد: اگر ما بتوانیم در قالب الزامات قانونی برای دانشگاه‌ها تعیین تکلیف کنیم، آن‌ها ملزم به استفاده از نیرو‌های خود در این حوزه می‌شوند، از سوی دیگر برای حذف رشته دستیاری سالمندی در مقطع تحصیلات تکمیلی می‌توانیم از طریق کمیسیون بهداشت و درمان، طرحی را با قید فوریت مطرح کرده تا از طریق ایجاد قانونی به وزارت بهداشت کمک کنیم.

محسن شتی رئیس اداره سالمندان وزارت بهداشت و درمان در ارائه گزارشی از اقدامات این وزارتخانه در حوزه ساماندهی سالمندان گفت: ما دو بسته خدمات پزشکی و غیرپزشکی تدوین و در سطح کشور ابلاغ کردیم که به رفع مشکلاتی که در حوزه سالمندان اعم از افسردگی، تغذیه، فشارخون، دیابت و هایپر لیپیدمی، خطر بیماری‌های قلبی و عروقی، سرطان‌های شایع و پیشگیری از سقوط می‌پردازد. همچنین موضوع دمانس و آلزایمر نیز به زودی تأیید نهایی شده و به این خدمات اضافه خواهد شد.

 

وی با اشاره به دیگر اقدامات این وزارتخانه در جهت ساماندهی سالمندان تصریح کرد: طراحی بسته خدمات مددکاری اجتماعی و آموزش مراقبت از سالمندان به خانواده‌هایشان، اتمام واکسیناسیون آنفلوآنزا و تزریق واکسن کووید ۱۹ به ۷ هزار نفر از سالمندان که در آسایشگاه‌ها مستقر هستند و ثبت پرونده‌های آن‌ها در سامانه الکترونیکی از دیگر اقدامات این وزارتخانه در حوزه سالمندی بوده و نتایج نشان می‌دهد ۸۵ درصد سالمندان مستقر در آسایشگاه‌ها واکسن کووید ۱۹ را تزریق کرده و اسامی آن‌ها در سامانه ثبت شده است.

 

شتی افزود: طراحی گایدلاین، تشخیص و درمان دمانس برای پزشکان و انجام پروژه‌هایی در دانشگاه‌های کشور اعم از طرح نظام مراقبت مصرف دارو و چند دارویی در سالمندان در دانشگاه شیراز، بسته مداخلات طب سنتی برای مشکلات جسمی شایع و روزمره سالمندان در دانشگاه مشهد، مذاکره با دانشگاه‌های شاهد، دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران و ایران برای ایجاد کلینیک سالمندی، طراحی اپلیکیشن نظام مراقبت از راه دور مبتنی بر خانواده، تکنولوژی و جامعه در دانشگاه گیلان برای سالمندان تنها در منزل یا پرخطر، آغاز اجرای طرح بازتوانی شناختی در سالمندان، طراحی مدل داروخانه دوستدار سالمند و مدل مرکز جامع سلامت، غربالگری تلفنی ۷ میلیون سالمند از نظر داشتن علائم کووید ۱۹، شناسایی و طبقه‌بندی سالمندان پرخطر، پرسشگری از ۴ میلیون سالمند برای تعیین افرادی که به بیماری‌های صعب‌العلاج مبتلا شده‌اند، برگزاری دوره‌های آموزش تخصصی آنلاین ۱۰۰ ساعته توسط دانشگاه آزاد شعبه آکسفورد انگلستان با حضور اساتید خارجی به منظور تربیت مربی در حوزه مراقبت بهداشتی سالمندان، طراحی مدل دانشگاه سالمندی و برنامه‌ریزی برای برگزاری وبیناری در حوزه سالمندی در ماه آگوست از دیگر اقدامات وزارت بهداشت در جهت ساماندهی سالمندان بوده است.

ناصحی مدیرعامل بیمه سلامت کشور با بیان اینکه با توجه به شناختی که از آقای دکتر محسنی بندپی و پیگیری‌هایشان دارم مطمئنم که تلاش‌ها در حوزه طب سالمندی به نتیجه خواهد رسید، افزود: بحث سالمندی از موضوعات مهم حوزه سلامت است و با توجه به روند سنی در کشور انتظار می‌رود این آمادگی را داشته باشیم که این گروه سنی بسیار محترم در جامعه را به درستی ساماندهی کنیم.

 

مدیرعامل بیمه سلامت کشور تصریح کرد: ساماندهی این قشر نه تنها از نظر بهداشت و درمان بلکه باید توسط تمام ارکان نظام و مراجع قانونگذاری صورت گرفته و دولت نیز از آن‌ها پشتیبانی کند.

 

ناصحی یادآور شد: ما در ماه‌های اخیر اقداماتی را در حوزه توانبخشی برای طب سالمندی در بیمه سلامت انجام دادیم و برای اولین بار به این موضوع ورود پیدا کردیم ضمن اینکه لازم است این موضوع را در وزارت بهداشت و درمان و سایر بیمه‌ها نیز نهادینه کنیم، همچنین از شما قانونگذاران می‌خواهیم که راه قانونی برای آن ایجاد کنید.

 

مدیرعامل بیمه سلامت کشور در پایان تصریح کرد: سعی ما این است که از حوزه سالمندی و آموزش همکاران در استان‌ها در این زمینه حمایت کامل داشته باشیم.

در ادامه محسن سلمان‌نژاد دبیر اجرایی فراکسیون سلامت سالمندی مجلس افزود: مهمترین موضوعی که در این فراکسیون پیگیری می‌کنیم، این است که طرح‌های حوزه سالمندی کشوری شوند و اعتبارات لازم برای آن‌ها مشخص شود، از سوی دیگر به جز وزارت بهداشت و درمان، سازمان بهزیستی و سمن‌ها، وزارت ورزش نیز باکس‌های خالی دارد که می‌تواند از آن‌ها برای توانمندسازی سالمندان استفاده کند.

 

وی تاکید کرد: مسئولان حاضر در این نشست برای جلسات آینده اهدافی که در این حوزه دارند را مشخص کرده و موانعی که در مسیر اجرای قانون برای ساماندهی سالمندان با آن مواجهند را مشخص کنند تا بتوانیم به نتیجه اثرگذاری دست پیدا کنیم، ضمن اینکه انتظار داریم نماینده وزارت کشور نیز که در سه جلسه گذشته حضور پیدا نکرده، از جهت اهمیت حوزه شهری در این فراکسیون حضور یابد.

دلبری رئیس انجمن طب سالمندی در این نشست با بیان اینکه مسئولان مربوطه باید تعارفات را در این حوزه کنار بگذارند و بخش مطالبه گری را جدی بگیرند، افزود: متاسفانه پیگیری اهدافی که تاکنون دنبال کرده ایم، به دلیل عزل و نصب‌های احتمالی دچار اختلال می‌شود و ما نگرانی‌هایی در این زمینه داریم، چرا که از ۳ سال گذشته این پیگیری‌ها آغاز شده است.

 

رئیس انجمن طب سالمندی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی یادآور شد: حوزه سالمندی در آینده به پاشنه آشیل کشور و یک سیاهچال تبدیل می‌شود و تمام کشور را درگیر خواهد کرد، کما اینکه در شرایط کنونی نیز ۶۰ درصد منابع بیمه‌ها اعم از بیمه سلامت و تامین اجتماعی برای ۱۰ درصد سالمندی هزینه می‌شود که این می‌تواند در آینده بیمه‌ها را با مشکل مواجه کند، از سوی دیگر ما باید براساس استاندارد جهانی برای ۸ میلیون سالمند تعداد ۲ هزار و ۳۰ متخصص طب سالمندی داشته باشیم و این در حالی است که تنها ۲۰ متخصص داریم، بنابراین از نمایندگان مجلس می‌خواهیم که بر ساماندهی سالمندان تمرکز کنند.

مهدی میرشاه ولد نیز با اشاره به اینکه وزارت بهداشت باید حمایت کند تا برنامه ریزی‌ها در حوزه سالمندی به نتیجه برسد، افزود: ما باید برای سالمندان اعتبار نشان دار داشته باشیم که در شرایط کنونی نداریم، ضمن اینکه خدمات سالمندی باید در نظام شبکه ادغام شود و به قانون تبدیل و جزو تکالیف وزارت بهداشت و درمان شود.

 

مدیرکل بین الملل و مسئول بخش بیمه سالمندان سازمان بیمه سلامت ایران یادآور شد: سازمان بیمه سلامت نیز می‌تواند برای ارائه خدمات پیشگیرانه و پوشش بیمه پایه برای سالمندان کمک کند.

شهبازی افزود: کار باید از مدل سازی آغاز شود، اما باید حداقل دو برنامه ملی هم در حوزه سالمندی داشته باشیم که تحقق این مهم در قالب قانونگذاری امکانپذیر است، از سوی دیگر وزارت بهداشت و درمان در حوزه توانبخشی سالمندان کمرنگ عمل کرده است و این در حالی است که انتظار می‌رود به این بخش قوی‌تر ورود کند که رفع این مشکل نیز با اصلاح قانون میسر می‌شود.

 

مدیرکل اداره توانمندسازی معلولان سازمان بهزیستی کشور تاکید کرد: سازمان بهزیستی متولی حوزه سالمندان نیست، چرا که این موضوع بین بخشی است، همچنین شورای ملی سالمندان نیز برای رفع مشکلات این بخش به ردیف بودجه نیاز دارد.

 

این اظهارنظر شهبازی با اعتراض مسئولان حاضر در این نشست روبرو شد که اثبات کردند براساس سند ملی سالمندی، سازمان بهزیستی متولی اصلی در حوزه سالمندان تعیین شده است.

علامه رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور افزود: ما بودجه لازم برای پیاده سازی سند ملی سالمندی نداشتیم، اما در خردادماه اعلام شد که بودجه‌ای به این بخش تعلق می‌گیرد، ضمن اینکه اهداف کمّی که برای فعالیت‌های این دبیرخانه تعیین شده از جنس توانبخشی است که برای انجام آن‌ها به بودجه کافی نیاز داریم و این در حالی است که مشکل بزرگ ما عدم امکان خلق بودجه در حوزه‌های بین بخشی است.

 

وی در ادامه تاکید کرد که برای تحقق اهداف تعیین شده در حوزه سالمندی لازم است دستگاه‌های مربوطه از جمله سازمان بهزیستی با مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی ارتباط پیدا کنند، ضمن اینکه سازمان بهزیستی این قدرت را ندارد که بتواند ۱۲ وزارتخانه که برای هر کدام تکالیفی در حوزه سالمندی تعریف شده است، مورد بازخواست قرار دهد.

سجادی نماینده وزارت ورزش و جوانان نیز افزود: بحث ساختار بسیار مهم است، اما اگر مطالعات تطبیقی صورت نگرفته و نحوه ساماندهی سالمندان در کشور‌های موفق جهان مورد بررسی قرار نگیرد، نمی‌توان اقدام جدی در این حوزه انجام داد.

وی یادآور شد: ادغام خدمات سالمندی در نظام شبکه که به آن اشاره شده امری بسیار پیچیده بوده و از الزامات مهم آن تخصیص بودجه کافی است.