«علی الارواح التی حلت بفنائک» در زیارت عاشورا به چه معنا است؟

 

معنای «و علی الارواح التی حلّت بفنائک» این است: و [سلام] بر روح‌هایی که در آستانه تو فرو آمدند. البته این عبارت، کنایه‌ای از فداشدن شهیدان کربلا در پیشگاه با عظمت سرور و سالار شهیدان بوده و بیانگر تسلیم بودن آن شهیدان والا مقام در برابر خواست و اراده امام و مولای خود است.

 

منظور از «فنا» در عبارت «بفنائک»، فانی شدن نیست، بلکه معنای «فِناء» به کسر فاء، آستانه، پیشگاه و درگاه است. منظور از «ارواح التی حلت بفنائک»، شهدایی هستند که همراه سیدالشهداء (ع)، در سرزمین کربلا به شهادت رسیدند.

 

زیارت عاشورا قبل از دفن کسانی که الآن مدفون در کربلا هستند، وارد شده است. بنابر این، مراد از «ارواح» همه کسانی که آن‌جا مدفون هستند، نیست. از قرائن موجود در این زیارت نامه، می‌توان فهمید که مراد از ارواح مورد سلام، همان شهدای همراه سیدالشهداء در سرزمین کربلا هستند.

 

همانند این که در یک جای دیگر به‌طور مشخص بر کسانی سلام داده شده است که همراه امام بوده‌اند. السلام علی الحسین و علی علی بن الحسین و علی اولاد الحسین و علی اصحاب الحسین. 

 

علاوه محتوای کلی زیارت عاشورا سلام بر سیدالشهداء، فرزندان و یاران او، اعلام دوستی و وفاداری نسبت به آن حضرت و بیان بیزاری از دشمنان ایشان است. در نقل دیگری از زیارت عاشورا آمده است: السلام علیک و علی الارواح التی حلّت بفنائک و اناخت بساحتک و جاهدت فی الله معک و شرت نفس‌ها ابتغاء مرضات الله فیک.

 

در این فقره، اوصافی همانند مجاهدت در راه خدا با سیدالشهداء (ع) و شهادت در راه رضای خدا همراه با سیدالشهداء (ع) پس از وصف در آستان سید الشهداء (ع) (حلول و اناخه) بودن، آمده است که از آن فهمیده می‌شود.

 

ارواح به‌طور مشخص، همان شهدای همراه سیدالشهداء هستند. در زیارت‌نامه‌های دیگر برای سیدالشهداء (ع) پس از زیارت بر امام حسین (ع) و حضرت علی اکبر (ع) وارد شده است که رو به سوی شهدای کربلا کنید و این زیارت را بخوانید و حال این‌که در هیچ‌یک از زیارت‌نامه‌ها بر سیدالشهداء (ع) ندارد که سلام بر زائران یا همه مدفونین آن‌جا کنید.

 

در نتیجه، از مجموع زیارت عاشورا و دیگر زیارت‌های سیدالشهداء (ع) می‌شود به بیان قاطع گفت که مراد از ارواح مورد سلام در زیارت عاشورا همان شهدای همراه سیدالشهداء (ع) هستند.