کشف ستاره‌ای اسرارآمیز

به گزارش گروه وبگردی خبرگزاری صدا و سيما؛ این جرم عجیب در فاصله ۲۵ هزار سال نوری از زمین قرار دارد و نمونه‌ای بسیار نادر است، زیرا چند ماه کم‌نورتر و سپس، ناگهان دوباره روشن‌تر می‌شود‌.

این ستاره اسرارآمیز به نام VVV-WIT-۰۸ در مرکز کهکشان راه شیری است. روشنایی بسیاری از ستارگان با توجه به اینکه ستاره تپنده‌اند یا به دلیل اینکه نور آن‌ها تحت‌الشعاع ستاره دیگری قرار می‌گیرد، تغییر می‌کند، اما این ستاره یک نمونه بسیار نادر است، زیرا چند ماه کم‌نورتر و سپس، ناگهان دوباره روشن‌تر می‌شود.

ستاره‌شناسان بر این باورند که VVV-WIT-۰۸ یک نوع جدید سامانه ستاره‌های دوتایی «غول چشمک‌زن» است و جریان توده‌های عظیم گازی در آن هر چند دهه یک بار متوقف می‌شود. دانشمندان هنوز نمی‌دانند چه می‌تواند این ستاره متغیر را پنهان کند. اگرچه جرم آسمانی همتای آن، که می‌تواند یک ستاره دیگر یا سیاره باشد، با یک قرص (دیسک) تیره احاطه شده که ستاره را پنهان می‌کند.

پروفسور فیلیپ لوکاس از دانشگاه هرتفوردشر می‌گوید: «گاهی وقت‌ها ستارگان متغیری کشف می‌کنیم که در هیچ دسته‌بندی شناخته شده‌ای جا نمی‌گیرند. ستارگانی که آن‌ها را «این چیست؟» (what-is-this) یا اصطلاحا اجرام «دبلیوآی تی» (WIT) می‌نامیم. ما واقعا نمی‌دانیم این غول‌های سوسو‌زن چگونه به وجود می‌آیند. اینکه پس از سال‌ها برنامه‌ریزی و گردآوری داده‌ها، چنین پدیده‌ای در پروژه VVV کشف می‌کنیم، هیجان‌انگیز است.» (پروژه VVV برگرفته از حروف اول Vista Variables in the Via Lactea، در سال ۲۰۱۰ با هدف تهیه نقشه سه بعدی از ستارگان متغیر نزدیک به مرکز کهکشان راه شیری راه‌اندازی شد)

این امکان وجود دارد که یک شیء تیره ناشناخته اتفاقی از مقابل این ستاره عظیم گذر کرده باشد، اما بسیار بعید است. شبیه‌سازی‌ها نشان می‌دهند برای اینکه چنین رخدادی تصادفی اتفاق بیفتد، تعداد این اجرام تاریک شناور در کهکشان راه شیری باید به‌طرز بی‌ربطی زیاد باشد.

سرگئی کوپوسوف از دانشگاه ادینبورو و یکی از نویسندگان این مقاله می‌گوید: «شگفت‌آور است که جرمی تیره و بزرگ و باریک و کشیده را مشاهده کردیم که از بین ما و این ستاره دوردست عبور می‌کند و فقط می‌توانیم گمانه‌زنی کنیم که منشاء‌اش چیست.»

مدت‌ها است که یک سامانه ستاره‌ای دیگر شبیه به VVV-WIT-۰۸ شناخته شده است. ستاره عظیم اپسیلون ارابه ران هر ۲۷ سال یک بار با قرصی از غبار تا حدودی دچار گرفتگی می‌شود. با این حال، حتی با وجود این نیز فقط ۵۰ درصد از نور آن کم می‌شود. علاوه بر این، دو ستاره عجیب دیگر نیز کشف شده‌اند که نشان می‌دهد ممکن است تعداد بیشتری از این ستارگان وجود داشته باشد. (صورت فلکی ارابه ران یکی از صور فلکی شمالی است که می‌توان آن را بالای صورت فلکی ثور به شکل یک چند‌ضلعی پیدا کرد)

دکتر لی اسمیت، از موسسه اخترشناسی کمبریج، می‌گوید: «بی‌تردید تعداد بیشتری [از این ستارگان]برای کشف وجود دارد، اما حالا چالش این است که دریابیم همتای پنهان آن‌ها چیست و با وجودِ اینکه در فاصله‌ای دور در حال گردش پیرامون این ستاره عظیم‌اند، چگونه اطراف آن‌ها را دیسک احاطه کرده است.»

این مطالعه در Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (اطلاعیه‌های ماهانه انجمن سلطنتی نجوم) منتشر شده است.