آسیا اولین قارهای است که رقابتهای مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۲ در آن آغاز شد. در مرحله نخست ۱۲ تیم حضور یافتند و در پایان تیمهای مغولستان، سریلانکا، بنگلادش، مالزی، کامبوج و گوآم به مرحله نهایی صعود کردند.
در دور دوم ۳۴ تیم دیگر آسیا از جمله تیم ایران اضافه شدند. مراحل اول و دوم گروهی بخشی از مقدماتی جام ملتهای آسیا ۲۰۲۳ هستند و بنابراین تیم قطر - میزبان جام جهانی و مدافع عنوان قهرمانی جام ملتهای آسیا - نیز در آن شرکت کرد.
در مرحله دوم مقدماتی تیمها به ۸ گروه ۵ تیمی تقسیم بندی شدند و مسابقات هر گروه ابتدا به صورت دورهای و رفت و برگشت برگزار میشود. مسابقات از ماه نوامبر سال گذشته (آبان ۱۳۹۸) به علت شیوع بیماری کرونا با وقفه طولانی مواجه شده بود. به همین علت کنفدراسیون فوتبال آسیا تصمیم گرفت تا ادامه مسابقات با پروتکلهای بهداشتی به صورت مجتمع در خانه یکی از تیمهای هر گروه دنبال شود.
نتیجه و برنامه ادامه دیدارها و وضعیت سایر گروهها به این شرح است:
* گروه یک در شارجه امارات:
مالدیو ۰ - ۴ سوریه (گلها: محمود المواس در دقایق ۲۹، ۲ + ۴۵ - پنالتی و ۷۱ - پنالتی و ایاز عثمان ۳۳ - پنالتی)
- تیم سوریه با ۱۸ امتیاز در صدر تثبیت شد است و تیمهای چین با ۱۰ و فیلیپین با ۷ امتیاز دوم و سوم هستند. تیم مالدیو با ۶ امتیاز چهارم است و تیم گوآم بدون امتیاز در رده پنجم قرار دارد و بخت صعود به جام جهانی را از دست داد.
* گروه دو در الکویت کویت:
- تیم استرالیا با ۱۵ امتیاز در صدر تثبیت شد و تیمهای کویت و اردن با ۱۰ امتیاز دوم و سوم هستند. تیم نپال با ۶ امتیاز چهارم است و تیم تایوان بدون امتیاز در رده پنجم جای گرفت و بخت صعود به جام جهانی را از دست داد.
* گروه سه در الرفاع، مدینه عیسی و آراد بحرین:
- در این گروه تیم ایران پیش از این با ۲ - ۰ و ۳ - ۱ بر هنگ کنگ و با ۱۴ گل بر کامبوج پیروز شد و با یک گل از بحرین و ۱ - ۲ از عراق شکست خورد.
- تیم بحرین با ۱۲ امتیاز در صدر قرار گرفت و تیمهای عراق با ۱۱ و ایران با ۹ امتیاز دوم و سوم هستند. تیمهای هنگ کنگ با ۵ و کامبوج با یک امتیاز چهارم و پنجم هستند و بخت صعود به جام جهانی را از دست دادند.
* گروه چهار در ریاض عربستان:
- شنبه ۱۵ خرداد:
عربستان - یمن
- تیم ازبکستان استراحت میکند.
- تیمهای عربستان با ۱۱ و ازبکستان با ۹ امتیاز اول و دوم هستند و تیمهای فلسطین و سنگاپور با ۷ و، یمن با ۵ امتیاز در ردههای سوم تا پنجم جای گرفتند. بدین ترتیب تیم فلسطین بخت صعود مستقیم را از دست داد.
* گروه پنج در دوحه قطر:
- تیمهای قطر (میزبان جام جهانی ۲۰۲۲) با ۱۸ و عمان با ۱۲ امتیاز در ردههای اول و دوم قرار گرفتند. تیمهای افغانستان با ۵، هند با ۳ و بنگلادش با ۲ امتیاز در ردههای سوم تا پنجم جای گرفتند. بدین ترتیب تیمهای بنگلادش، هند و افغانستان از رقابت برای صعود به جام جهانی حذف شدند و برای صعود به جام ملتهای آسیا رقابت میکند.
*گروه شش در شیبا ژاپن:
- تیم ژاپن با ۱۸ امتیاز به دور سوم انتخابی جام جهانی و نیز جام ملتهای آسیا ۲۰۲۳ راه یافت. تیمهای تاجیکستان ۱۰، قرقیزستان با ۷ و میانمار با ۶ امتیاز در ردههای دوم تا چهارم قرار گرفتند. تیم مغولستان با ۳ در رده پنجم جای گرفت و بخت صعود به جام جهانی را از دست داد.
* گروه هفت در دبی امارات:
- تیم ویتنام با ۱۱ امتیاز در صدر قرار دارد. تیمهای امارات (تفاضل گل ۸+)، تایلند (تفاضل ۳+) و مالزی (تفاضل ۲-) با ۹ امتیاز در ردههای دوم تا چهارم قرار گرفتند. تیم اندونزی با یک امتیاز در رده پنجم قرار گرفت و بخت صعود به جام جهانی را از دست داد.
* گروه هشت در گویانگ کره جنوبی:
- شنبه ۱۵ خرداد:
لبنان - سریلانکا
کره جنوبی - ترکمنستان
- تیمهای کره جنوبی و لبنان با ۷ امتیاز اول و دوم هستند و تیم ترکمنستان با ۶ امتیاز سوم است. تیم سریلانکا بدون امتیاز در رده چهارم قرار گرفت و بخت صعود به جام جهانی را از دست داد. در این گروه پس اعلام کره جنوبی به عنوان میزبان ادامه مسابقات تیم ملی کره شمالی انصراف داد و کلیه نتایج قبلی این تیم - از جمله تساوی بدون گل با کره جنوبی و پیروزی بر لبنان - لغو شد.
- در جدول گلزنان یویا اوزاکو و تاکومی مینامینو از ژاپن و علی مبخوت از امارات به طور مشترک با ۸ گل در صدر قرار گرفتند و عمر السومه از سوریه با ۷ گل چهارم است. الدار شاهمرادوف از ازبکستان، المعز علی از قطر و کریم انصاری فرد از ایران با ۶ گل پنجم مشترک هستند. محمود المواس از سوریه، یانگ شو و وو لی از چین با ۵ گل نیز در رده هشتم مشترک قرار گرفته اند.
در پایان مرحله دوم از هر گروه تیمهای برتر و ۴ تیم دوم برتر به جام ملتهای آسیا ۲۰۲۳ چین و مرحله سوم و پایانی مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۲ راه خواهند یافت. تیم قطر به عنوان میزبان جام جهانی ۲۰۲۲ مجوز حضور در این رقابتها را کسب کرده و نیازی به حضور در دور سوم مقدماتی جام جهانی ندارد.
۲۴ تیم باقی مانده از مرحله دوم مقدماتی در مرحله سوم انتخابی جام ملتهای آسیا شرکت میکنند تا ۱۲ تیم باقی مانده جام معرفی شوند.
در جام جهانی ۲۰۲۲ با وجود میزبانی قطر، سهمیهای از قاره آسیا کاسته نمیشود و سهمیه این قاره با احتساب پلی آف ۴.۵ تیم خواهد بود. این برای اولین بار است که آسیا حداقل میتواند ۵ و حداکثر ۶ تیم در جام جهانی داشته باشد.