کُشتی گیله مردی ورزشی بومی و محبوب در گیلان

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز گیلان؛ کُشتی، ورزشی پهلوانی و اساطیری است که پیشینه ای به بلندای تاریخ در مناطق مختلف ایران دارد؛ سنتی آمیخته با فرهنگ ایرانی – اسلامی که ورزش را با نیایش، معنویت و جوانمردی ترکیب کرده است.

کشتی گیله مردی یکی از سرگرمی های گیلان و بخشی از مازندران است که به گفته کارشناسان میراث فرهنگی قدمت آن به هزار سال باز می گردد و برخی ها آن را شیوه ای از نبرد دیلمیان اقوام کهن گیلان زمین می دانند.

شیوه ای از کشتی که در آن کشتی گیر پا در خاک، در آغاز رو به قبله نیایش انجام می دهد و سپس با چرخشی به سمت شرق و خراسان، دست بر سینه می گذارد و از امام هشتم امام رضا علیه السلام برای کُشتی گرفتن کسب اجازه می کند.

آنطور که قدیمی ها و کارشناسان فرهنگ گیلان می گویند؛ در گذشته با صدای ساز و نقاره مردم هر منطقه را برای برگزاری مراسم کشتی گیله مردی خبر می‌ کردند و جمعیت بسیاری هم، دور میدان کشتی جمع می شدند.

اگر چه امروزه شیوه سنتی و قدیمی این کشتی در گیلان، به ‌صورت کامل برگزار نمی‌شود اما اداره‌ کل میراث فرهنگی، صنایع ‌دستی و گردشگری این استان، برای احیای این ورزش بومی و آیینی آستین ها را بالا زده و تلاش می کند مسابقات این ورزش بومی و محلی به بهترین شکل ممکن برگزار شود.

ورزشِ آیینی دیار گیل و دیلم، میراث ملی ایرانیان
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان در این باره می گوید: این کشتی درگذشته پای ثابت بسیاری از عروسی‌ ها، جشن‌ های خرمن، شیلان کشی‌ها، اعیاد مذهبی و پذیرایی از پادشاهان و امیران بوده اما به ‌طور معمول زمان برگزاری کشتی گیله‌ مردی در فصل تابستان و یا پایان کار کشاورزی است.

دکتر ولی جهانی افزود: در کشتی گیله‌ مردی هیچ رده‌ بندی، وزن و محدودیت زمانی برای نبردها وجود ندارد، ولی کشتی گیران می‌توانند اگر نبرد طولانی شد از داور درخواست توقف و استراحت کنند و مبارزان در این کشتی برای پیروزی باید با استفاده از دست، حریف را مجبور به لمس زمین کنند و مشت و پا و لگد زدن ممنوع است.

وی ادامه می دهد: این رشته ورزشی، مراسم محبوب گیلانیان قدیم است که در قالب آیین های ویژه، با هدف گسترش و ترویج روحیه پهلوانی برگزار می شد و همچنان در برخی مناطق رواج دارد.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان تصریح کرد: کشتی گیله مردی، ورزشی در منطقه جغرافیای فرهنگی به وسعت شرق و مرکز گیلان از جمله صومعه سرا، انزلی، رضوانشهر، رشت، آستانه اشرفیه، سیاهکل، لاهیجان، لنگرود، شفت، املش، چابکسر، کلاچای رودسر است که در غرب مازندران و به‌ ویژه شهرستان های رامسر، چالوس، عباس‌آباد، تنکابن و نوشهر هم برگزار می‌ شود.

ولی جهانی، سبیل توکی، پَسا لَنگ، تَک موشت، سر جیگیر، سَرفوشان، دَس به لنگ، دَس به چَکَرِه و ران پوشی را از جمله فنون کشتی گیله ‌مردی نام برد.

به گفته وی این ورزش دی ماه سال1390 به شماره 414 در فهرست آثار معنوی ایران به ثبت رسید.

پای حرف های پهلوان جهان، سکاندار ورزش پهلوانی گیلان
اما کشتی گیله مردی که در سالهای دور به شکلی سنتی برگزار می شد، با تلاش جمعی از پیشکسوتان و دلسوزانش، رفته رفته سروسامانی گرفت و حالا دارای یک انجمن است؛ انجمن کشتی گیله مردی کشور.

رئیس این انجمن به نام فردین معصومی، فردی شناخته شده از دیار گیلان و از قهرمانان و پهلوانان نامی کشتی در کشور است.

او که خود از گوش شکستگان کشتی در بُعد کشوری و جهانی است و به خوبی زیر و بم کشتی؛ از جمله نوع گیله مردی آن را خوب می شناسد می گوید: با تلاش دوستان 3سال است که عهده دار سمت ریاست کشتی گیله مردی کشور شده ام.

فردین معصومی ادامه می دهد: در این مدت خیلی تلاش کردیم تا کشتی گیله مردی را سروسامان دهیم، برایش دفتر و دستکی روبه راه و ساماندهی اش کنیم.

وی افزود: ابتدا قرار بود انجمن کشتی گیله مردی که زیر نظر فدراسیون روستایی و عشایری است در تهران باشد اما به دلیل اینکه خواستگاه آن در گیلان است، در همین استان این انجمن را دایر کردیم و برایش رئیس، نائب رئیس، کمیته داوران و پیشکسوتان انتخاب کردیم.

رئیس انجمن کشتی گیله مردی کشور، گلایه هایی هم داشت و گفت: در این راه نیاز به حمایت بیشتر مسئولان، پیشکسوتان و فدراسیون نشین ها داریم.

فردین معصومی  ادامه داد : برای اینکه بتوانیم کشتی گیله مردی را در سطح کشور و عرصه های بین المللی شناسنامه  دار کنیم، نیازمند تدوین قانون و اساسنامه اجرایی هستیم.

پس از صحبت با فردین معصومی سراغ جانشین او در استان، رئیس انجمن کشتی گیله مردی گیلان، می روم.

از محمدرضا قربانی در زمینه ترویج و رونق این کشتی می پرسم که می گوید: در گیلان 200کشتی گیرِ کُشتی گیله مردی ساماندهی شده اند که از این تعداد 100نفر بصورت حرفه ای در در استان فعالیت دارند.

وی افزود: در گذشته کارکرد کشتی گیله مردی به صورت یک بازی بومی - محلی از جمله قیش بازی و گردو بازی بود، اما با پی گیری و با توجه به استقبال مردم و سوابق کشتی گیله مردی، توانستیم آن را به عنوان یک رشته ورزشی ثبت کنیم.

قربانی گفت: در گذشته کُشتی گیله مردی در فصل تابستان و بهار با توجه به مساعد بودن شرایط آب و هوایی برگزار می ‌شد، اما حالا با وجود سالن‌ های ورزشی سر پوشیده، این کشتی در تمامی فصل سال برگزار می ‌شود و تعداد زیادی از افراد برای دیدن این ورزش محبوب و دیرینه می آیند.

رئیس انجمن کشتی گیله مردی گیلان ادامه داد: گشتی گیله مردی مثل گذشته سُنت خود را حفظ کرده و همچنان با نیایش پهلوانان شروع می ‌شود و کشتی گیر برای انتخاب حریف زیر پای حریف دست می ‌زند و جلوی افراد پیشکسوت یا جمعیت حاضر سُنت پرش را انجام می‌ دهد و شرکت کنندگان برای حمایت از ورزشکاران این رشته به برنده رقابت دوران یا به اصطلاح صله می دهند.

محمدرضا قربانی با بیان اینکه برای رونق هر رشته ورزشی حمایت از پیشکسوتان در ترویج آن موثر است گفت: با تشکیل کمیته ویژه ای به صورت هفتگی از پیشکسوتان این رشته عیادت و دلجویی می ‌کنیم و اگر نیازمند کمکی باشند، از آنها حمایت خواهیم کرد.

وی خاطرنشان کرد: کشتی گیله مردی محبوبیت ویژه ای در بین مردم گیلان دارد و با وجود اینکه سال ها از قدمت آن می ‌گذرد، روز به روز به محبوبیت آن افزوده می‌شود؛ حضور پر شور مردم بخصوص جوان ها برای تماشای این ورزش بومی حکایت از محبوبیت بالای آن دارد.

پای گود با کهنه کاران کشتی گیله مردی 
کشتی گیله مردی در گیلان قهرمانان و چهره های نامداری در دل خود جا داده که اگر پای صحبت های شان بنشینی تو را به حال و هوای گود این رشته می برند.

شاپور معینی، یکی از پیشکسوتان کشتی گیله مردی که سال‌ها در این عرصه حضور داشته و کشتی‌ های ماندگاری را از خود به یادگار گذاشته است در این باره می گوید: از 5سالگی، وارد گود کشتی گیله مردی شدم و کشتی را از پدر خود که سال ها در کشتی گیله مردی به عنوان کشتی گیر فعالیت داشت آموخته ام.

وی افزود: اولین مقام قهرمانی را در سن 16سالگی در کشتی کسب کردم و 38سال هم به عنوان کشتی گیر در میدان کشتی گیله مردی حضور دارم.

معینی ادامه داد: در گذشته کشتی گیله مردی از جذابیت‌ها و پای ثابت برنامه های مراسم عروسی بود و خود من سال‌ ها در جشن عروسیِ خیلی ها کشتی گرفته ام.

وی با بیان اینکه سال های بسیاری در میدان کُشتی گیله مردی به عنوان حریف حضور داشتم گفت: در گذشته رسم بر این بود که هر کس حریف خود را در میادین کشتی حذف می‌کرد و پیروز می شد، اسب، گاو و گوسفند هدیه می ‌گرفت و من از این جایز‌ه ها زیاد گرفته ام.

این پیشکسوت کشتی گیله مردی می گوید: بسیاری از ورزشکاران از کشتی گیله مردی به کشتی آزاد رو آوردند.

سراغ عباس کشفی خواه یکی دیگراز کشتی گیران در منطقه سنگر شهرستان رشت می روم.

او می گوید: از سن ۱۳سالگی کشتی گلیه مردی را شروع کردم و کم کم به کشتی آزاد گرایش پیدا کردم، ولی همچنان در گشتی گیله مردی هم فعالیت دارم و 25سال است که در این عرصه حضور دارم و امروز به عنوان یکی از متولیان و برگزار کننده گان مسابقات کشتی گیله مردی همکاری دارم.

عباس کشفی خواه تاکید می کند: کشتی گیله مردی ریشه در آداب و سنن گذشتگان ما دارد و باید با تلاش، همدلی و همفکری این ورزش باستانی گیلان را حفظ کنیم.

رحیم پورطالبی، یکی از کشتی گیران، حامیان و برگزار کنندگان کشتی گیله مردی در شهرستان رشت است که سالها در این عرصه فعالیت دارد و می گوید: معتقدم فرهنگ هر استان و کشوری با حفظ آداب رسوم و فرهنگ گذشته آن حفظ می‌ شود.

وی ادامه داد: هر سال چند برنامه کشتی گیله مردی در شهر سنگر و رشت برگزار می‌ کنم که مورد استقبال بسیاری از مردم قرار می ‌گیرد و این استقبال پُرشور، انگیزه ام را را برای برگزاری چنین مراسمی بیشتر می‌ کند.

راویان میدان کشتی گیله مردی 
اما یکی از برنامه‌ هایی که بر جذابیت کشتی گیله مردی می‌افزاید : گزارشگری آن است که در آن فرد گزارشگر به بیان توانمندی کشتی گیر به زبان شعر می ‌پردازد.

اکبر عابدین پور از گزارشگران کشتی گیله مردی که 8سالی است در این عرصه فعالیت می کند می گوید: پدرم سال ‌ها در میدان کشتی گیله مردی، کشتی می ‌گرفت و من کشتی را از او فرا گرفتم، اما پس از مدتی که دیگر آمادگی جسمی برای کشتی گرفتن را نداشتم، به گزارشگری کشتی گیله مردی روی آوردم.

وی گفت: گزارشگر کشتی گیله مردی باید صدای رسا داشته باشد و ادبیات کشتی گیله مردی را بشناسد؛ چرا که باید با ادبیات همین کشتی از کشتی گیر دعوت کند تا در میدان حضور یابد و از همه مهمتر علاقمند به کشتی باشد و کشتی گیران را بشناسند و تا اندازه ای هم با سوابق آنها آشنایی داشته باشد چون کشتی گیران بسیاری از مناطق مختلف به میدان کشتی می آیند.

در نهایت:
در سال‌های اخیر، با توجه به گام هایی که برای ساماندهی کشتی گیله مردی برداشته شده، به نظر می رسد این میراث کهن گیلان در مسیر احیا قرار گرفته است و میدان های کشتی گیله مردی، نبردگاه پهلوانان گیله مرد کار شده است و کشتی دوستان، هر سال بیشتر از سال قبل شاهد برگزاری رقابت‌ های سنگین و نفس گیر در مناطق مختلف گیلان و مازندران هستند.

آنچه مسلم است اینکه برگزاری چنین رقابت هایی در روستاها علاوه بر اینکه به شناسایی ظرفیت های این ورزش کمک می کند، در ایجاد نشاط، شادابی و حتی رونق اقتصادی این مناطق هم نقش بسزایی دارد.
نویسنده: عطا خالق پرست

کشتی گیله مردی ورزشی بومی و محبوب در گیلان کشتی گیله مردی ورزشی بومی و محبوب در گیلان کشتی گیله مردی ورزشی بومی و محبوب در گیلان کشتی گیله مردی ورزشی بومی و محبوب در گیلان کشتی گیله مردی ورزشی بومی و محبوب در گیلان کشتی گیله مردی ورزشی بومی و محبوب در گیلان کشتی گیله مردی ورزشی بومی و محبوب در گیلان کشتی گیله مردی ورزشی بومی و محبوب در گیلان کشتی گیله مردی ورزشی بومی و محبوب در گیلان کشتی گیله مردی ورزشی بومی و محبوب در گیلان کشتی گیله مردی ورزشی بومی و محبوب در گیلان کشتی گیله مردی ورزشی بومی و محبوب در گیلان کشتی گیله مردی ورزشی بومی و محبوب در گیلان کشتی گیله مردی ورزشی بومی و محبوب در گیلان