در چنین روزی بر دنیا چه گذشت؟
تقویم تاریخ؛ از اشغال تونس توسط فرانسه تا تشکیل شورای همکاری خلیج فارس
امروز چهارشنبه، پنجم خرداد سال ۱۴۰۰ هجری شمسی، برابر با ۱۴ شوال سال ۱۴۴۲ هجری قمری و مطابق با بیست و ششم میسال ۲۰۲۱ میلادی است.
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، مهمترین رویدادهای تاریخی جهان در چنین روزی (پنجم خرداد سال ۱۴۰۰) به شرح زیر است:
درگذشت قطب الدین راوندی، متکلم و مفسر بزرگ اسلامی
۸۶۹ سال پیش در چنین روزی، چهاردهم شوال سال ۵۷۳ هجری قمری «قطب الدین راوندی»، فقیه، محدث، متکلم و مفسر بزرگ اسلامی قرن ششم هجری قمری، چشم از جهان فرو بست.
وی سالهای طولانی از محضر علمای بزرگ عصر خود بهره جست و در علم فقه و حدیث و تفسیر قرآن، مهارت کافی یافت. از این فقیه گرانقدر مسلمان، نزدیک به هشتاد جلد تالیفات برجای مانده است که از جمله آنها میتوان به کتب «تفسیر قرآن»، «رسالة الفقها»، «تهافت الفلاسفه» و «الخرائج و الجرائح» اشاره کرد.
تولد الکساندر پوشکین، شاعر بزرگ روسی
۲۲۲ سال پیش در چنین روزی برابر با بیست و ششم می ۱۷۹۹ میلادی «الکساندر پوشکین» (Alexander S. Pushkin) نویسنده و شاعر بزرگ روسیه در مسکو متولد شد.
پوشکین در طول عمر کوتاه ۳۸ ساله خود آثار ماندنی متعددی خلق کرد. وی در زمستان ۱۸۳۷ در دوئل با یک مهاجر فرانسوی بر سر مسائل خانوادگی، کشته شد. پوشکین یک اشراف زاده بود. او با سرودن چکامه «آزادی»، که تزار به تحریک نزدیکانش، آن را ضدیت با خود تلقی کرد و پوشکین در حالی که ۲۱ سال داشت به قفقاز شمالی تبعید شد. وی که با نوشتههای خود فصل تازهای را در ادبیات و حیات روشنفکران روسیه آغاز کرد، در دوران تبعید نیز به کار نوشتن ادامه داد و داستان «روسلان و لودمیلا» را منتشر کرد و سپس قصیده «زندانی قفقاز» و اشعار «باغچه سرا» را سرود. از پوشکین، رمانهای بسیاری از جمله داستان «کولیها»، «انقلاب پوگاچف» و «دختر جناب کاپیتان» به یادگار مانده است. وی درامهای متعددی نیز نوشت از جمله «موزارت». کتابهای پوشکین در اواخر سده نوزدهم باعث چند قیام در روسیه ازجمله قیام کشاورزان شد. کشاورزان روس تحت تاثیر «قیام پوگاچف» نوشته پوشکین، دست به قیام سراسری زدند. آثار پوشکین به بیشتر زبانها از جمله انگلیسی ترجمه شده است.
کشف عامل بیماری مالاریا توسط آلفونس لاوران
۱۴۱ سال پیش در چنین روزی برابر با بیست و ششم ماه می ۱۸۸۰ میلادی عامل بیماری مالاریا توسط "آلفونس لاوران" پزشک فرانسوی کشف شد.
شارل لویى آلفونس لاوران، (Charles-Louis-Alphonse Laveran) پزشکی فرانسوی بود که پس از گرفتن دکترا، به خدمت ارتش درآمد و به الجزایر اعزام شد. وی در آنجا فرصت مناسبی داشت تا درمورد بیماری مالاریا که همه ساله در بسیاری از نقاط جهان، جان انسانهای زیادی را می گرفت، تحقیق و مطالعه کند. وی در ۲۶ مه ۱۸۸۰ میلادی موفق به کشف عامل بیماری مالاریا شد. لاوران پی برد که عامل بیماریزای مالاریا، از نوع باکتری نیست بلکه موجودی تک یاخته از سلسله آغازیان است. این موجودات انگلی، توسط پشههایى موسوم به آنوفل وارد بدن و خون میشوند و بیماری را منتقل میکنند. پس از انتقال باکتری به بدن و تکثیر آنان، شخص در ابتدا دچار لرز می شود و درنتیجه ترکیدن گویچههای سرخ پر انگل و پراکنده شدن انگلهای درون آن در خون، بیماری مالاریا یا تب نو شکل میگیرد. برای نابودی این بیماری باید محل زندگی پشه آنوفل در باتلاقها را خشک کرد و این پشهها را به وسیله سمپاشی از بین برد. لاوران در سالهای بعد نیز به مطالعه در باب بیماریهای مناطق گرمسیری پرداخت و در سال ۱۹۰۷ میلادی به دلیل کشف عامل بیماری مالاریا، به دریاف جایزه نوبل نائل آمد.
اشغال تونس توسط فرانسه
۱۴۰ سال پیش در چنین روزی، بیست و ششم میسال ۱۸۸۱ میلادی فرانسه، کشور تونس را تحت استعمار خود در آورد.
فرانسویها پیش از آن، از طریق فعالیتهای اقتصادی و تجاری در سرزمین تونس نفوذ کرده بودند. تونس سالها تحت الحمایه فرانسه بود، اما در دهه ۱۹۳۰ میلادی حرکتهای استقلال طلبانه به رهبری «حبیب بورقیبه» شکل گرفت و در سال ۱۹۵۷ میلادی، رژیم سلطنتی برچیده و بورقیبه رئیس جمهوری تونس شد. بورقیبه پس از رسیدن به قدرت، تا سال ۱۹۸۷ میلادی، مستبدانه حکومت کرد و سرانجام توسط زینالعابدین بن علی، افسر عالیرتبه پلیس، سرنگون شد. بن علی نیز با دیکتاتوری و اختناق، راه بورقیبه را ادامه داد تا آنکه با قیام مردم تونس در ژانویه سال ۲۰۱۱ سرنگون شد و به عربستان سعودی گریخت. تونس در شمال آفریقا بین لیبی و الجزایر در کرانه دریای مدیترانه واقع است و بیش از ۱۶۳ هزار کیلومتر مربع مساحت دارد.
استقلال گرجستان
۱۰۳ سال پیش در چنین روزی برابر با بیست و ششم می ۱۹۱۸ میلادی کشور گرجستان اعلام استقلال کرد و بعدها این روز تحت عنوان روز ملی این کشور نامگذاری شد.
گرجستان قبل از آنکه در سال ۶۵۴ م به تصرف مسلمانان درآید، مدتها تحت سیطره ایران و روم بود. از قرن شانزدهم تا هجدهم میلادی نیز دولتهای ایران و عثمانی بر سر حاکمیت آن درگیر بودند. سرانجام امپراتوری تزاری از اواخر قرن هجدهم در گرجستان نفوذ یافت و به تدریج آن را اشغال کرد. بعد از انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ م، گرجستان در ۲۶ ماه مه ۱۹۱۸ م اعلام استقلال کرد و دو سال بعد توسط روسیه به رسمیت شناخته شد. گرجستان در سال ۱۹۲۱ م مورد حمله نیروهای شوروی قرار گرفت و در سال ۱۹۳۶ م به یکی از جمهوری های این کشور تبدیل شد. با این حال احساسات ملی گرایانه در گرجستان باعث شد مردم این کشور از تحولات شوروی در اواخر دهه ۱۹۸۰ م بهره برداری کنند و سرانجام در ۹ آوریل ۱۹۹۱ به استقلال دست یابند. گرجستان در غرب آسیا و جنوب شرقی اروپا قرار دارد و در همسایگی روسیه، جمهوری آذربایجان، ارمنستان و ترکیه واقع شده است. مساحت گرجستان ۶۹/۷۰۰ کیلومتر مربع و جمعیت آن حدود ۵ میلیون نفر است. ۲۶ ماه مه، سالروز استقلال اول این کشور در سال ۱۹۱۸ م به عنوان روز ملی گرجستان به حساب می آید.
تشکیل شورای همکاری خلیج فارس
۴۰ سال پیش، در روز بیست و ششم میسال ۱۹۸۱ میلادی «شورای همکاری خلیج فارس» رسماً تشکیل شد.
این شورا شامل شش کشور جنوب خلیج فارس، یعنی عربستان، کویت، امارات متحده عربی، بحرین، قطر و عمان است. اهداف اعلام شده شورای همکاری خلیج فارس، همکاریهای اقتصادی، سیاسی، نظامی و حمایت متقابل در برابر تهدیدات خارجی است. با این حال به دلیل اتکای کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به نیروهای بیگانه و شرکت نداشتن همه کشورهای حاشیه خلیج فارس در شورای همکاری، این شورا نتوانسته است امنیتی پایدار براساس منافع جمعی کشورهای حاشیه خلیج فارس در منطقه به وجود آورد. به علاوه، اعضای شورای همکاری خلیج فارس هنوز درمورد همکاریهای اقتصادی، سیاسی و نظامی، موفقیت قابل توجهی به دست نیاورده اند. اجلاس سران شورای همکاری خلیج فارس، سالی دو بار تشکیل میشود که یک اجلاس آن اصلی و دیگری، فرعی و مشورتی است. همچنین در طول سال، وزیران خارجه شورای همکاری خلیج فارس، در نشستهایی شرکت میکنند.