پیوند عضو، وادی اشکها و لبخندها

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز لرستان، هر انسانی در شرایط سخت ممکن است ساده‌ترین تصمیمات را بگیرد و خیلی زود در مسیر دشوار زندگی، تسلیم ناملایمات شود، اما همیشه انسان‌هایی از بازی روزگار موفق و سربلند بیرون می‌آیند که برای فرصت دوباره جنگیده‌اند و تقدیر را به‌گونه دیگری رقم زده‌اند.

هدیه دادن و هدیه گرفتن، همواره یکی از لذت بخش‌ترین لحظه‌های زندگی است و می‌تواند زیباترین لبخند‌ها را در پی داشته باشد، چه برسد به اینکه این هدیه، حیات بخش هم باشد و بتواند هم به اهدا کننده و هم به گیرنده هدیه، جانی دوباره ببخشد.
اهدای عضو همان هدیه‌ای است که هم به گیرنده و هم به اهدا کننده، حتی اگر فرد مرگ مغزی شده باشد، جانی دوباره می‌بخشد، گیرنده با گرفتن عضو می‌تواند به زندگی ادامه دهد و اهدا کننده با اهدای عضو و اینکه عضوی از او هنوز هم نفس می‌کشد، گویا هنوز زندگانی او، مخصوصا زندگی معنوی اش ادامه دارد..

تاریخچه اهدای عضو

در سال ۱۹۵۴، اولین پیوند موفقیت آمیز کلیه در جهان توسط جوزف مورای انجام شد.
رونالد هریک در این عمل کلیه خود را به برادر دوقلوی خود داد به همین خاطر اولین اهدا کننده عضو در جهان شناخته می‌شود.
پیوند اعضاء به مفهوم مدرن و کنونی آن یعنی جایگزینی یک عضو با عضو مشابه درطب ایران درسال ۱۳۱۴ با انجام پیوند قرنیه توسط استاد صاحب نام جراحی چشم و پایه گذار چشم پزشکی مدرن درایران شادروان شمس در تهران انجام شد و با آموزش دستیاران و جراحان چشم دراین بخش ادامه یافت و به دنبال آن و با کمی فاصله پروفسورخدادوست استاد جراحی چشم دانشگاه شیراز به صورت فعال و چشم گیری این کار را دنبال کرد و پیوند قرنیه که سخت مورد نیاز بسیاری از بیماران بود در اکثر بخش‌های جراحی چشم مملکت قابل انجام و ارائه شد.
پس از آن فرهنگ اهداء عضو و پیوند در کشور رایج شد تا جایی که در سال ۹۵ شورای عالی انقلاب اسلامی، روز ۳۱ اردیبشهت مصادف با سال‌روز فتوای تاریخی امام خمینی (ره) مبنی بر جایز بودن اهداء عضو، این روز را به عنوان "روز ملی اهداء عضو، اهداء زندگی" معرفی کردند.

رئیس مرکز مدیریت پیوند و بیماری‌های وزارت بهداشت، گفت: در حال حاضر، ایران بالاترین رتبه پیوند اعضا در بین کشور‌های منطقه آسیا و آفریقا را دارد.
مهدی شادنوش با اشاره به اینکه سال گذشته تعداد ۹۲۰ اهدا کننده مرگ مغزی با میانگین اهدای سه عضو در کشور داشتیم، تاکید کرد: امروز پیوند کبد و قلب به طور انحصاری از افراد دچار مرگ مغزی انجام می‌شود که از این نظر در منطقه رتبه نخست را داریم و ۶۰ درصد اهدای کلیه نیز از افراد مرگ مغزی است.

سالیانه ۲۵ هزار نفر در ایران در انتظار پیوند عضو هستند

وی تعداد بیماران نیازمند به عضو پیوندی در کشور را ۲۵ هزار بیمار برشمرد و ادامه داد: این آمار با اهدا عضو تناسبی نداشته و به همین دلیل روزانه هفت تا ۱۰ بیمار نیازمند عضو در کشور جان خود را از دست می‌دهند. 

این مصاحبه مربوط به قبل از ایام کرونا (سال ۹۸) است.

سالانه ۵ تا ۸ هزار نفر درکشوردچار مرگ مغزی می‌شوند.
مدیرعامل انجمن اهداءعضو ایرانیان گفت: سالانه ۱۶ هزار ضربه به سر در اثر تصادف، سقوط از ارتفاع و ... داریم؛ که نیمی از آن‌ها یعنی ۸ هزار دچار مرگ مغزی می‌شوند و نیمی از آن‌ها یعنی ۴ هزار نفر می‌توانند اهدای عضو داشته باشند.
نجفی زاده افزود: در سال ۹۸ (قبل از شیوع بیماری کرونا که بالاترین رقم اهدا در ایران بود) تنها ۲۵ درصد از این افراد به اهدای عضو رضایت دادندو متاسفانه ۳ هزار نفر دیگر اعضای سالم خود را به خاک سپردند.
اعضایی که می‌توانست جان بیماران نیازمند را نجات دهد.

اهدای ۳۲ مورد اهدای عضو از نیمه دوم سال ۹۸ تا کنون در لرستان

خانم امانی مسئول واحد پیوند اعضای دانشگاه علوم پزشکی لرستان گفت: از نیمه دوم سال ۹۸ تا کنون ۳۱ مورد اهدای عضو داشته ایم که ۲۱ مورد آن در سال ۹۸ و ۸ مورد در سال ۹۹ و ۲ مورد در سال جدید بوده است.
وی نیز به ۳ تا ۴ مورد مرگ مغزی دیگر در لرستان اشاره کرد و افزود: برخی به دلیل داشتن بیماری کرونا و برخی به دلیل عدم رضایت خانواده‌ها راضی به انجام پیوند نشدند.
در اسپانیا تنها ۶ تا ۸ دقیقه طول می‌کشد تا خانواد‌ها به اهدای عضو رضایت دهند در حالی که در ایران این کار ۹۱ ساعت به طول می‌انجامد، این در حالی است که زمان در اهدای عضو بسیار حیاتی است و اگر زیاد به طول بینجامد با ورود سموم به اعضای بدن امکان اهدای عضو کم و کمتر می‌شود.

۸ عضو و ۵۳ بافت و نسج از بدن انسان قابل پیوند است.

به گفته کارشناسان اعضای قابل اهدا شامل قلب، ریه‌ها، کبد، روده‌ها، لوزالمعده و کلیه‌ها می‌باشد. علاوه بر این اعضا، برخی از بافت‌های بدن نیز قابل پیونند. با اهدای قرنیه می‌توان بینایی رابه فردی که دچار صدمه شدید به چشم شده باز گرداند. تاندون و غضروف موجب بازسازی اعضای آسیب دیده می‌شود. پیوند استخوان می‌تواند مانع قطع عضو در سرطان استخوان شود. دریچه قلب برای کودکان با بیماری مادرزادی دریچه‌ای و بزرگسالان با دریچه آسیب دیده به کار می‌رود. پیوند پوست نجات بخش بیماران با سوختگی شدید است. پیوند مغز استخوان تنها درمان ممکن در بعضی از سرطان‌های خون می‌باشد. برخلاف عضو، بافت می‌تواند تا ۲۴ و یا حتی ۴۸ ساعت بعد از مرگ فرد اهدا شود و حتی می‌توان آن را برای مدت‌های طولانی ذخیره کرد.

از جمله مهم‌ترین عواملی که خانواده‌ها رضایت نمی‌دهند تا اعضای عزیزانشان مورد استفاده بیماران نیازمند قرار گیرد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

۱- عدم اعتماد به تیم پزشکی - تصورخانواده‌ها براین است که ممکن است بیمارشان به زندگی برگردد. درصورتی که شخصی که دچار مرگ مغزی می‌شود احتمال برگشت او غیرممکن است و تپش ضربان قلب او به علت دستگاهی است که به بیمار متصل است.
۲- ترس خانواده‌ها از حرف مردم- برخی از مردم به چنین خانواده‌هایی برخی انگ و حرف حدیث‌هایی می‌زنند مبنی براینکه آن‌ها معامله کرده اند. درصورتی که این کارخ انواده‌ها اهدا نام دارد وهیچ هزینه‌ای رد وبدل نمی‌شود.
۳- اعتقاد به معجزه که ازنظرعلمی قابل توجیه نیست.
۴- عواطف والدین وخانواده‌ها نسبت به فرزندشان واحساس عذاب وجدان یکی دیگر ازموانع اهدا عضواست.
۵- برخی بالابودن سن را مانع این اقدام می‌دانند. درصورتیکه هیچ محدودیت سنی برای اهدای عضو وجود ندارد و پزشکان متخصص پیوند، با توجه به شرایط موجود، تلاش می‌کنند بهترین تصمیم را برای گیرنده عضو بگیرند
۶- معتقدند همه اعضا و بافت‌های بدنشان برداشته خواهد شد. در حالی که تیم تخصصی برداشت عضو پیوندی، فقط مجاز به برداشت اعضا و نسوجی هستند که اجازه آن‌ها توسط فرد اهدا کننده یا خانواده وی داده شده باشد.
۷ - می‌گویند شخص گیرنده عضو پیوندی، خصوصیات بد و خوب فرد اهدا کننده را کسب می‌کند. در صورتی که اعضای پیوندی فاقد حافظه هستند و از نظر علمی تاکنون این موضوع به اثبات نرسیده است. بنابر این بهتر است در چنین مواردی نخست به فکر نجات حیات بیمار پیوندی باشیم.
۸- گفته می‌شود اگر کارت اهدای عضو داشته باشم، کیفیت مراقبت‌های پزشکی در زمان حوادث تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. در حالی که در زمان حادثه، تمام اقداماتی که برای حفظ جان بیمار لازم است، انجام خواهد شد و تیم پزشکان مراقبت کننده از تیم اهدای عضو کاملا مجزا هستند.
۹- اهدای عضو پس از مرگ، موجب تغییر شکل پیکر خواهد شد. فرایند برداشت عضو هیچ تغییری در ظاهر فرد اهدا کننده بوجود نخواهد آورد. این فرایند در اتاق عمل و با بیشترین مراقبت و احترام برای فرد اهدا کننده توسط تیم جراحی متخصص انجام خواهد گرفت. پس از عمل برداشت، محل جراحی بخیه زده شده و از بیرون فقط به صورت یک خط عمل جراحی دیده می‌شود.

نظر کارشناسان و مراجع در مورد اهدای عضو

دین مبین اسلام، اهمیت فوق‌العاده‌ای برای نجات جان انسان‌ها قائل است. چنانچه در قرآن کریم در سوره مبارکه مائده آیه ٣٢ به‌تصریح اشاره شده است که "هرگاه کسی باعث بقای نفسی شود مانند آن است که باعث نجات جان تمام انسان‌ها شده است.
بحث اهدای عضو از نظرعقلی یک امری پسندیده است و مورد تایید بسیاری ازمراجع عظام تقلیداست.

حضرت "آیت الله العظمی خامنه‌ای" در این مورد می‌گوید: " اگر استفاده از اعضاى بدن بیماران مذکور براى معالجه بیماران دیگر، باعث تسریع در مرگ و قطع حیات آنان شود جایز نیست، در غیر این صورت اگر عمل مزبور با اذن قبلى وى صورت بگیرد و یا نجات نفس محترمى متوقف بر آن عضو مورد نیاز باشد، اشکال ندارد".

حضرت "آیت الله العظمی سیستانی" در این زمینه معتقد است:"قطع اعضای میت مسلمان جایز نیست و مستلزم دیه است و دفن آن در صورت قطع واجب است مگر این که حیات مسلمانى بر آن متوقف باشد که در این صورت جایز است ولى دیه واجب است؛ و اگر خودش وصیت کرده باشد دیه ساقط است ولى اگر حیات مسلمانى متوقف نباشد و وصیت کرده باشد عمل به آن مورد اشکال است".
خانم "لیلا لطفی" فارغ التحصیل رشته روان شناسی در این زمینه نظر جالبی دارد. او می‌گوید: " وقتی قرار است جسم ما پوسیده و به خاک تبدیل شود پس چه بهتراست که آن را به شخصی هدیه کنیم که به آن نیازمند است اینطور ما ازخود باقیات الصالحات نیزبجای گذاشته ایم".

شهاب سیفی دانشجوی پرستاری الیگودرز بود که دوم فروردین امسال بر اثر تصادف دچار مرگ مغزی شد و اعضای بدن وی به بیماران نیازمند اهدا شد.
پدر این جوان ۲۳ ساله لرستانی میگویند: این کار را برای رضای خدا انجام دادیم و با این کار احساس می‌کنیم اعضای بدن پسرم زنده است و نمرده و حیات انسان‌های دیگر موجب شادی روح عزیز ما و آرامش خاطر ماست.

 

مادر مرحوم سیفی نیز می‌گوید: دوست داشتم برای پسرم عروسی بگیرم نه سنگ قبر بگذارم، اما تقدیر چیز دیگری بودامیدوارم خداوند قبول کند و روح عزیز ما نیز با شادی دریافت کنندگان عضو شاد باشد.
حشمت سیفی پدر این جوان عزیز می‌گوید: این کار برایم بسیار سخت و غم انگیز بود و از خانم امانی بسیار سپاسگزارم که شرایط را برای این کار فراهم کرد.
آقایی ۴۷ ساله نیز که مدت‌ها در انتظار دریافت کبد بود می‌گوید: هرگز با وجود روزه‌ها و ماه‌ها سختی که کشیدم فکر نمی‌کردم زنده بمانم، اما از کار خیر دهنده عضو بسیار سپاسگزارم و همواره برای ایشان دعای خیر می‌کنم.
آمادگی برای اهدای عضو از طریق پیامک 3432

هموطنان عزیز می‌توانند برای اهدای عضو کدملی خود را به شماره ۳۴۳۲ پیامک و یا در سامانه http://ehda.sbmu.ac.ir/ به صورت مجازی ثبت نام و کارت اهدای عضو دریافت کنند. امری خداپسندانه که موجب آرامش خاطر متوفی و دعای خیر افراد نیازمند خواهد شد. باقیات و صالحاتی ماندگار که تلاقی اشک‌ها و لبخند‌ها خواهد شد.