استخراج معادن؛ تخریب محیط زیست یا عامل پیشرفت وتوسعه؟

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما، مرکز خراسان رضوی، بوی باران در کوهسار عجیب می خورد زیر دماغمان.

من شعر سهراب را زمزمه می‌کردم و با آنها همراه شده بودم.

 دستها چه فراخ؛

 کوه ها چه بلند؛

در گلستانه چه بوی علفی می آید.

خیلی زیبا بود؛ در لا به لای صخره ها حرکت مارمولک های کوچک و بزرگ نشان از آن داشت که حیات آنجا به نحو دیگری ادامه دارد.

 کوهنوردانی که ازمن خواسته بودند برای یک بار هم که شده، در آن روز تعطیل همراهشان شوم، می‌گفتند: کوه های خلج مشهد به خصوص قله چین کلاغ  برای بسیاری از کوهنوردان یک نقطه آغاز است.

 یکی از آنان می‌گفت: اینجا خاطرات چند نسل را با خود همراه دارد .

پیرمردی هم با آن گروه جوان همراه بود؛ همنوردانش می گفتند: استاد دانشگاه فردوسی مشهد است و دکترای زمین شناسی دارد.

 آقای بهنیافر خود را به من رساند و بر زیبایی چشم اندازها و مناظر آنجا تاکید می کرد او می گفت: می شود اینجا را به عنوان یک پارک زمین شناسی طبیعی نه فقط برای امروز بلکه برای نسل‌های پیش رو معرفی کرد.

از شما چه پنهان، اینکه آنها مرا با خود همراه کرده بودند و از زیبایی و اهمیت آن منطقه می‌گفتند برایم جای سوال داشت !

پس از گذشت چندین قله پی به هدفشان بردم آن ها مرا به آنجا کشانده بودند، تا صحنه هایی دلخراش را نشانم بدهند ....

• بهره کشی از طبیعت

می گفتند:  باید از نزدیک به عمق فاجعه پی می بردید.

بخش اعظمی از کوه ها  تخریب که نه ویران شده بود.

 شبیه حبه های قند !  نه تلخ تر از آن، شبیه ویرانه های جنگ بود و دیگر از آرامش طبیعت خبری نبود.

در همان روز تعطیل از محیط زیستی ها خواستم با ما همراه شوند ، دکتر کلاهی

می گفت: همان طور که در این ویرانی ها می بینید، شاهد یک نوع بهره کشی از طبیعت هستیم ،

پدیده‌ای که به آن ناله کوه یا ناله عرصه‌ها می‌گویند.

این کارشناس محیط زیست می گفت: طبیعت ناله می‌کند و هشدار می‌دهد که اگر منبعی در اختیارتان قرار می دهم آن را بر اساس اصول برداشت کنید....

•  اخطار به معدنکاران

شورای حفظ حقوق بیت المال هم گویا اخطارهای لازم را داده است.

صاحبقدم که یکی اعضای این شوراست، خود را به قله های ده غیبی می‌رساند و می‌گوید: شورای حفظ حقوق بیت المال، با هرگونه فعالیت معدنی که به نوعی تخریب محیط زیست است، مخالف است و به شهرداری دستور داده است که وضعیت فعلی این کوه های تخریب شده را به حالت اول بازگرداند.

نظر منابع طبیعی هم مهم بود؛ آیا او در جریان اصل ماجرا هست ؟

• تناقض آشکار قوانین

باید به منابع طبیعی هم سری می زدم ، زارعی کارشناس منابع طبیعی می‌گوید : هر گونه جابه جایی در منابع طبیعی و هرگونه بهره برداری از این منابع را تخریب می دانیم و این موضوع، نشان آشکار از تناقض قوانین منابع طبیعی با سازمان صنعت، معدن و تجارت دارد.

 این تناقض چرا باید وجود داشته باشد؟!

 سازمان صنعت و معدن باید پاسخ می‌داد.مس فروش رئیس سازمان صنعت و معدن وتجارت خراسان رضوی می‌گوید: واضح است که ما به عنوان دستگاه متولی واگذار کننده ی پروانه ی اکتشافی و پروانه ی بهره‌برداری معادن ، حتماً باید از حقوق قانونی معدن کاران دفاع کنیم؛ اما این دفاع باید بر اساس اصول و معیارهای باشد.

آیا قوانین و ضوابط رعایت می شود ؟!

بازخوانی قوانین معادن را به نقل از رئیس سازمان صنعت و معدن در برابر صحبتهای روستاییان قرارمیدهم...

مس فروش می گوید: هیچ معدنی در حریم راهها و جاده های اصلی و حتی جاده‌های روستایی نمی‌تواند ایجاد شود، اما روستاییان تریلر های حامل سنگ را نشان می‌دهند که از دل روستا میگذرد.

 مس فروش : در  نزدیکی روستاها امکان واگذاری معادن وجود ندارد .

اما یک پیرزن ۷۲ ساله می‌گوید: از کودکی اینجا بوده ام و سالهاست که شب ها با صدای برش سنگ از خواب بیدار می‌شوم.

مس فروش : در مناطق زیست محیطی چهارگانه به هیچ وجه امکان واگذاری معادن وجود ندارد ؛ روستاییان اما تصویر یک رودخانه خشک شده را نشان می‌دهند و می‌گویند : این رودخانه از وسط روستا عبور می کرده و حالا معادن آن را مسدود و  حیات روستا را از بین برده است.

یک سوال  ذهنم را درگیر می‌کند، آیا معدنکاران با مجوز، قوانین صنعت و معدن را زیر پا می گذراند؟

• نقش معادن دراشتغالزایی وپیشرفت

 برای رسیدن به این سوال باید از چندین قله مرتفع عبور می‌کردم، آقای عنایتی تایید می کند و می گوید: معدن از آن اوست و پروانه بهره برداریش از آن سازمان صنعت معدن .

نباید یک طرفه به قاضی رفت ، معدن کاران می‌خواهند حرف آنها هم شنیده شود...

 پهلوان مقدم یکی از بزرگ‌ترین معادن منطقه ده غیبی مشهد را از آن خود کرده است.

او می گوید: معدن است دیگر، فضای معدن همین گونه است ، حداقل ۸۰ کارخانه از معادنی که اینجا فعالند، بهره برداری می کنند. علاوه بر آن هر کدام از این معادن برای ۶۰ نفر اشتغال زایی کرده است.

ابراهیمی کارشناس معدن هم می گوید: برای پیشرفت و توسعه باید هزینه های آن را پرداخت کنیم.

• صادرات سنگ به کشورهای همجوار

حتی سری به صنایع پایین‌دستی هم زدم.

  بیش از ۸۰ کارخانه برش سنگ در شهر سنگ مشهد فعالند.

 ضابطیان یکی از اعضای هیئت امنای سنگتراشان می‌گوید : سالانه بیش از ۵۰۰ هزار متر سنگ به کشورهای همجوار از جمله افغانستان و عراق صادر می‌شود و تاکنون  ارزآوری بسیار خوبی برای کشورمان داشته است.

به گفته فعالان حوزه معدن ، ۱۵ ذخیره سنگ‌های ساختمانی کشور در خراسان رضوی واقع‌شده است. سنگ‌هایی نظیر مرمریت ، گرانیت پر مگسی، مروارید مشهد و مرمر پرتقالی و عسلی از جمله سنگ‌های بی‌نظیر در جهان است که می‌تواند ظرفیت‌های عظیم درآمد ارزی را برای خراسان رضوی و کشور به ارمغان بیاورد.

اشتباه نکنیم ، حرف سمن های مردمی ، کوهنوردان،  روستاییان و خیلی‌های دیگر تعطیل شدن و متوقف کردن  معادن که قلب تپنده اقتصاد کشورند، نیست، حرف بر سر قوانینی ست که زیر پا گذاشته شده است، قوانین اشتباهی که ارزش منابع طبیعی را از معادلات توسعه و پیشرفت حذف می کند.

شاید وقت آن رسیده باشد که با هدف پیشرفت اقتصادی، تخریب منابع طبیعی را نادیده نگیریم، چرا که رشد اقتصادی پایدار مستلزم توجه به منابع طبیعی است.

نویسنده وخبرنگار:سیده تکتم سیدی

سردبیر: مریم یعقوبی