سیستم ESP چیست؟ نحوه عملکرد و مزایای سیستم ESP

سیستم ESP چیست؟

یکی از مهم ترین معیارهای خودروسازان تامین امنیت افراد می باشد که بدین منظور تکنولوژی های مختلفی مورد استفاده قرار می گیرند و سیستم esp یکی از مهم ترین سیستم های ایمنی در خودرو می باشد. وظیفه این سیستم حفظ پایداری خودرو در تمامی شرایط رانندگی است و عملکردی پیچیده با دقت زیادی دارد.

در حقیقت این سیستم برای رفع مشکلات پیچیده ای طراحی شده است که عملکرد آن را هم کمی سردرگم کننده می کند. اگر کمی در اطراف خود پرسوجو کنید یا به یاد داشته باشید قبل از دهه هشتاد خورشیدی بسیاری از رانندگان آموزش می دیدند که به جای فشار و نگه داشتن ترمز با ضربه زدن به پدال از قفل شدن چرخ ها جلوگیری کنند اما به وجود آمدن ترمز ABS کار رانندگان را راحت تر کرد. با این حال تنها وجود این ترمز ها کافی نبود چرا که اعمال فشار برابر بر روی تمامی چرخ ها در تمامی شرایط مناسب نیست اما همانطور که متوجه هستید نمی توان از چهار پدال مجزا برای ترمز نیز استفاده کرد.

مکان هایی مانند سر پیچ ها،‌ سر بالایی یا سراشیبی ها، وجود لغزندگی در جاده و... ممکن است باعث بروز مشکلاتی از جمله بیش فرمانی، کم فرمانی یا خارج شدن خودرو از مسیر اصلی شود.  سیستم ESP با کنترل ترمز هر چهار چرخ به صورت جداگانه می تواند با اعمال فشار بر روی هر کدام از آن از انحراف خودرو جلوگیری کند.

سیستم ESP چه کاربردی دارد؟

این سیستم از قطعات مختلفی تشکیل شده است و با ترکیب چند تکنولوژی مختلف مزایای بسیاری را برای رانندگان، محیط زیست و... به همراه دارد. 

وظیفه سیستم ESP بررسی مداوم عملکرد فرمان، شتاب و ترمز ها می باشد تا در صورت بروز مشکلات و ناهماهنگی میان درخواست راننده و واکنش خودرو واکنش نشان داده و مانع از دست دادن کنترل راننده می شود. برای مثال ممکن است شما با سرعت زیادی فرمان را به سمت چپ یا راست بچرخانید اما ماشین درحال حرکت مستقیم باشد (به علت مرطوب یا یخی بودن جاده و...) در این زمان کامپیوتر می تواند عدم هماهنگی را تشخیص داده و با کنترل سیستم های مختلف مانند ترمز ها خودرو را طبق دستور شما در مسیر اصلی قرار دهد. 

کاربرد سیستم esp در حفظ مسیر و کنترل راننده

علاوه بر سیستم ESP با ترمزهای ضد قفل هماهنگ بوده و در صورت بروز چنین شرایطی با کند تر کردن فرایند ترمز کنترل چرخ ها را دوباره در اختیار راننده قرار می دهد. همچنین میزان فشار بر روی هر چرخ حین گرفتن ترمز توسط سیستم ای اس پی بررسی می شود و در صورتی که یک چرخ نسبت به دیگر چرخ ها تحت فشار باشد به هماهنگ کردن آنها می پردازد.

از دیگر سیستم هایی که با ESP هماهنگ هستند سیستم کشش می باشد که میزان نیروی فرستاده شده از موتور به چرخ ها را مدیریت می کند. در چنین شرایطی اگر فشار زیادی بر روی شتاب دهنده باشد اما چرخ ها بدون هیچ جهتی فقط درحال چرخش روی یک زمین گلی یا یخی باشند؛ این سیستم ها با کاهش میزان قدرت آن حرکات چرخ ها را کنرل می کنند.

همانطور که متوجه شدید این فرایندها پیچیده و مشکل هستند اما این سیستم می تواند در کسری از ثانیه محاسبات لازم را انجام داده و وارد عمل شود.

- وظیفه سیستم ESP در بیش فرمانی یا کم فرمانی

خودروهای دیفرانسیل جلو (یعنی خودروهایی که چرخ محرک آنها در جلو قرار دارد) ممکن است در پیچ ها به علت های مختلفی از جمله  سرعت زیاد، لغزندگی جاده یا تند بودن پیچ دچار کم فرمانی شوند. این اتفاق زمانی رخ می دهد که اصطکاک چرخ های جلو با جاده به قدری کم می شود که دیگر قادر به کنترل و تغییر مسیر خودرو نباشند اما این سیستم با بررسی تمامی وضعیت خودرو (۲۵ بار در ثانیه) متوجه می شود که خودرو در مسیر مورد نظر راننده قرار دارد یا نیاز است با اعمال ترمزهایی بر روی یک یا چند چرخ خودرو را در مسیر قرار دهد. 

تصویری از عملکرد سیستم esp در حفظ کنترل و افزایش امنیت

بیش فرمانی نیز در خودروهای دیفرانسیل عقب روی می دهد چرا که کم شدن اصطکاک لاستیک و چرخ های عقب در زمان افزایش سرعت خودرو و پیچ ها باعث منحرف شدن ماشین از مسیر اصلی می شود و فرایند آن کمی پیچیده است اما به طور کلی در این پدیده گردش فرمان باعث چرخیدن بیش از اندازه خودرو می شود که احتمالا در بسیاری از مواقع بروز آن را در پیست ها و ماشین های مسابقه ای (که دیفرانسیل عقب هستند) دیده اید.

معرفی اجزا سیستم ESP

سیستم کنترل پایداری یا همان ESP از بخش های مختلفی تشکیل شده است و سنسورهای زیادی در تمامی قسمت های خودرو دارد. علاوه بر این یک رایانه جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات و ارسال دستورات مورد نیاز برای این سیستم در خودرو وصل می شود.

اجزاء مختلف سیستم esp

از جمله اصلی ترین بخش های این سیستم عبارتند از:

• سنسور سرعت دورانی چرخ ها

هرکدام از چرخ ها دارای یک سنسور هستند که سرعت دورانی آنرا محاسبه کرده و با سرعت طولی خودرو در رایانه مرکزی مقایسه می کند؛ بدین ترتیب می توان ناهماهنگی ها را تشخیص داده و از بروز مشکلات مرتبط جلوگیری کرد.

• سنسور زاویه فرمان

همانطور که متوجه شدید جلوگیری از انحراف از کاربردهای اصلی این سیستم می باشد به همین دلیل سنسورهایی نیز برای اندازه گیری چرخش فرمان نصب می شوند تا اطلاعات را به رایانه منتقل کند.

• سنسور YAW

این سنسور در وسط خودرو قرار دارد که به آن سنسور چرخش حول محور قائم نیز گفته می شود و جهت حقیقی خودرو را تشخیص می دهد تا رایانه با مقایسه داده های آن و اطلاعات ارسال شده از سنسور فرمان تصمیمات مناسبی بگیرد.

نام های دیگر سیستم ESP

کمپانی های مختلف خودروسازی از نام های دیگری علاوه بر ESP (به معنی برنامه الکترونیکی پایداری) استفاده کرده اند و ممکن است با کلماتی همچون ESC (کنترل الکترونیکی پایداری) یا VDC (کنترل دینامیکی خودرو) مواجه شوید که تنها نامی متفاوت دارند و یک کار را انجام می دهند. همچنین ممکن است در برخی از مدل ها تنها نماد این سیستم که به شکل زیر می باشد استفاده شود.

مزایای استفاده از سیستم ESP

همانطور که متوجه شدید این سیستم نقشی اساسی در کنترل خودرو و هماهنگی های لازم دارد پس استفاده از آن در تمامی وضعیت های آب و هوایی می تواند موجب کاهش تصادف ها و آسیب دیدن افراد و محیط زیست و... شود. طبق پژوهش های انجام شده استفاده از esp در خودروهای شاسی کوتاه ۲۵ درصد و در خودروهای شاسی بلند تقریبا تا ۵۰ درصد احتمال تصادف را کاهش می دهد.

خودروهای دارای ESP در ایران

استفاده از سیستم کنترل پایداری خودرو در اروپا ضروری است و تمامی سازندگان باید به صورت پیش فرض این آپشن را به محصولات خود اضافه کنند اما بسیاری از خودروهای مونتاژ شده و تولید داخل مجهز به این سیستم نمی باشند. هیوندای سوناتا، سانتافه،‌ جنسیس و کیا اسپورتیج،‌ سورنتو، اپیروس، تمامی مدل های لکسوس، تمامی مدل های بی ام و، خودروهای کمپانی بنز و... از جمله ماشین های موجود در ایران هستند که به این سیستم مجهز می باشند.

نماد سیستم esp که به همراه نام های دیگر نیز استفاده می شود

با این حال امکان نصب و استفاده از سیستم ESP پس از خرید خودرو برای مدل های بسیاری از جمله ۲۰۶ و دنا و... فراهم است و رانندگان می توانند خودشان ایمنی خودرو را افزایش ده