پخش زنده
امروز: -
سرنخ تازه‌ای از تعداد دایناسور تی‌رکس
تخمینی از کل جمعیت دایناسور تیرانوسوروس رکس نکات جالبی از حیات آن‌ها را برملا کرده‌است
طبق محاسبات محققان، قبل از این‌که زندگی سرده‌ای از دایناسورها به نام تیرانوسوروس رکس (تی‌رکس) ۶۶ میلیون سال پیش بر اثر برخورد یک سیارک به زمین پایان یابد، در هر مقطع زمانی حدود ۲۰ هزار دایناسور تی‌رکس در آمریکای شمالی زندگی می‌کرده‌اند. این عدد دقیقی نیست و مجموع صحیح تعداد دایناسورها به دلیل عدم قطعیت اطلاعات موجود درباره مدت عمر، سرعت رشد و بالغ شدن این موجودات و همچنین سطح متابولیسم آن‌ها ممکن است بسیار کمتر یا بیشتر بوده‌باشد.
ویژگی‌های اسکلتی اطلاعات زیادی از یک جانور به ما می‌دهد. برای مثال، با نگاه به دندان‌های انسان می‌تواند فهمید این دندان برای جویدن گیاهان و گوشت مناسب است و شکل اسکلت می‌تواند تخمینی از سرعت دویدن فرد ارائه دهد. اما ویژگی‌های ظاهری نمی‌تواند تعداد جمعیت انسانی که در یک شهر زندگی می‌کنند را به ما بگویند. فلیسا ای. اسمیت، استاد زیست‌شناسی دانشگاه نیومکزیکو که در این تحقیق مشارکت نداشته می‌گوید: «چنین مطالعاتی گام‌های اولیه در بازآفرینی اکوسیستم‌های دوران کهن است.» او می‌افزاید: «ما باید فراتر از این‌که چه فسیل‌هایی در کجا پیدا شده‌اند گام برداریم و تصویر بزرگ‌تر را که نحوه عملکرد اکوسیستم است ببینیم.»
یک گام فراتر
چارلز آر. مارشال، استاد زیست‌شناسی تلفیقی دانشگاه کالیفرنیا، برکلی که هدایت این تحقیق را به عهده داشت می‌گوید: «کار از اینجا آغاز شد که از خودم پرسیدم فسیل دایناسوری که در دست دارم چقدر نادر است؟ آیا یک‌میلیون، یک‌میلیارد یا یک‌تریلیون تی‌رکس در روی زمین وجود داشته‌است؟ آیا این فسیل یکی از یک‌میلیون، یکی از یک‌میلیارد یا یکی از یک‌تریلیون فسیل تی‌رکس موجود است؟ چگونه می‌توانیم تعداد دایناسور‌هایی را که روی زمین زندگی می‌کرده‌اند بدانیم؟ ما می‌دانیم فسیل‌ها نادر هستند، اما نمی‌دانیم چقدر نادر هستند؟» و کار از همین سؤال آغاز شد. دکتر مارشال و دانشجویان گروه تحقیقاتی‌اش ابزاری را که زیست‌شناسان از آن‌ها برای حیوانات دوران کنونی استفاده می‌کنند در مورد دایناسورها به کار گرفتند. اساس محاسبات این گروه تحقیقاتی به این مشاهده بستگی داشت که تعداد حیوانات کوچک نسبت به حیوانات بزرگ بسیار بیشتر است. برای مثال تعداد موش‌ها بسیار بیشتر از تعداد فیل‌هاست.
استفاده از قانون داموت
جان داموت، زیست‌شناس دانشگاه کالیفرنیا، سانتا باربارا در مورد گونه‌های زنده موجود، یک رابطه ریاضی را مطرح کرده‌است که امروزه به‌عنوان «قانون داموت» شناخته می‌شود: «بین میانگین توده بدنی یک جانور با تراکم جمعیت مورد انتظار از آن گونه رابطه وجود دارد.» این رابطه یک رابطه جهانی نیست، اما به‌طور کلی برای گروه‌های زیادی از حیوانات مانند مارمولک‌ها یا پستانداران گوشتخوار به کار برده می‌شود.
بنابراین، در مورد دایناسور‌های تی‌رکس، دانشمندان نه‌تن‌ها باید وزن دایناسور را می‌دانستند (حدود شش تن، کمی کمتر یا بیشتر) بلکه باید اطلاعات دیگری را نیز در نظر می‌گرفتند. یکی از این اطلاعات، متابولیسم دایناسورهاست. امروزه دیگر دانشمندان دایناسورها را مانند مارمولک‌های امروزی موجوداتی خونسرد نمی‌دانند؛ با این حال، احتمالا این موجودات مانند پستانداران خونگرم هم نبوده‌اند.
به همین دلیل، تیم دکتر مارشال فیزیولوژی دایناسورها را چیزی بین پستانداران گوشتخوار و اژد‌های کومودو در نظر گرفت. این گروه تحقیقاتی همچنین مجبور بود عدم اطمینان از محل زندگی دایناسورها در آمریکای شمالی را نیز در نظر داشته‌باشد. دیرین‌شناسان نمی‌دانند گستره دایناسور‌های تی‌رکس محدود به‌محل پیداشدن فسیل آن‌ها در غرب ایالات متحده و کانادا بوده یا این موجودات غول‌پیکر در مناطق دیگری با آب و هوایی مشابه آمریکای شمالی-از آلاسکا تا مناطق شرقی- نیز زندگی می‌کرده‌اند.
عددی قابل‌توجه
از آنجا که هنوز چیز‌های زیادی در مورد دایناسورها ناشناخته‌است، این گروه تحقیقاتی به دنبال رسیدن به یک پاسخ قطعی نبود بلکه فقط می‌خواست محدوده اعداد و ارقام قابل قبول را تعیین کند. دکتر مارشال می‌گوید: «در مورد بیشتر اطلاعات دیرینه‌شناسی، تعیین یک عدد مشخص کار دشواری است، اما می‌توان محدوده کمینه و بیشینه را درمورد آن‌ها حدس زد.» محاسبات دانشمندان تعداد دایناسور‌های تی‌رکس بزرگسال را ۲۰ هزار نشان داد که عددی قابل‌توجه است. این عدد نشان‌دهنده توزیع پراکنده دایناسورها، معادل دو دایناسور در منطقه‌ای به وسعت واشنگتن است. البته میزان قطعیت نداشتن این برآورد بسیارزیاد بود. شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای، با احتمال ۹۷/۵ درصد نشان می‌دهند در هر مقطع زمانی دست‌کم ۱۳۰۰ دایناسور بزرگسال وجود داشته، اما تعداد آن‌ها بیشتر از ۳۲۸ هزار نبوده‌است. اگر ۲۰ هزار عدد درستی باشد، در طول ۲/۴ میلیون سالی که تی‌رکس‌ها روی زمین زندگی کرده‌اند، در مجموع حدود ۲/۵ میلیارد دایناسور بزرگسال روی زمین وجود داشته‌است. با این حال دکتر مارشال ۲۰ هزار را عدد کمی می‌داند. وی می‌گوید این‌که این تعداد بتواند دو میلیون سال دوام بیاورد غیرقابل تصور به نظر می‌رسد. او معتقد است این تعداد کم می‌توانسته با یک طاعون وحشتناک یا چیزی شبیه آن از بین برود. به عقیده دکتر مارشال جمعیت تی‌رکس‌ها ممکن است ده‌ها هزار یا شاید ۱۰۰ هزار یا ۲۰۰ هزار بوده‌باشد. بخش عمده‌ای از عدم قطعیت به‌این دلیل است که قانون داموت مطلق نیست. برای مثال جگوار‌ها و کفتار‌های لکه‌دار هر دو از پستانداران گوشتخوار با اندازه یکسان هستند، اما تراکم جمعیت کفتار‌ها ۵۰ برابر بیشتر است.
همچنین در این مطالعه تی‌رکس‌های جوان‌تر شمارش نشدند. تحقیقات سال‌های اخیرنشان می‌دهد تی‌رکس‌های نوجوان، گونه تقریبا متفاوتی بوده‌اند. ممکن است تعداد آن‌ها بیشتر از بزرگسالان بوده‌باشد، اما تعداد کمی فسیل از آن‌ها یافت شده که نشان می‌دهد بیشتر آن‌ها از این دوره از زندگی جان سالم به در برده‌اند یا این‌که احتمال باقی‌ماندن استخوان‌های تی‌رکس‌های نوجوانان کمتر است. دکتر مارشال فکر می‌کند پاسخ سؤالش را یافته‌است: از هر ۸۰ میلیون تی‌رکسی که تاکنون وجود داشته، فقط حدود یک مورد به فسیل تبدیل شده‌است، هرچند احتمال دارد در پرجمعیت‌ترین مناطق این تعداد، بسیار بیشتر و معادل ۱ در ۱۶ هزار بوده‌باشد.
نظر شما