ترسیم و طراحی دیپلماسی اقتصادی با همسایگان (عراق)

به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صدا وسیما: تأمین منافع و امنیت ملی هر کشور تا حدود قابل توجهی در گرو استراتژی‌های اقتصادی آن کشور است؛ یکی از مؤلفه‌های بسیار تأثیرگذار بر پیشبرد موفقیت آمیز استراتژی‌های اقتصادی نیز، کمّ و کیف روابط تجاری با کشور‌های همسایه است.

 

جمهوری اسلامی ایران با داشتن ۱۵ کشور همسایه، دومین کشور جهان از نظر تعداد همسایه‌ها محسوب می‌شود و این به معنای وجود موقعیت و ظرفیتی کم نظیر برای دستیابی به بازار‌های خارجی در راستای رشد و توسعه اقتصادی است.

در میان همسایگان، کشور عراق به دلایل عدیده ای، از جمله پیشینه تاریخی و فرهنگی، پیوند‌های مذهبی، اشتراکات زبانی و قومی، ژئوپلتیک خاص و داشتن طولانی‌ترین مرز مشترک در میان همسایگان ایران (حدود ۱۶۰۹ کیلومتر)، جایگاه ممتازی در ملاحظات راهبردی جمهوری اسلامی ایران دارد.

با این حال، حجم مبادلات تجاری ایران و عراق گویای بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود نیست. تنها در یک نمونه، بر اساس آمار‌های منتشر شده از سوی گمرک، تجارت کالایی (صادرات و واردات) ایران و عراق طی ۱۰ ماهه سال ۱۳۹۹ حدود شش و نیم میلیارد دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال ۱۳۹۸، حدود ۱۴ درصد کاهش داشته است.

 

اگرچه بخشی از این کاهش متأثر از پاندمی کرونا و بسته شدن مرز‌ها و توقف رفت و آمد‌های تجاری است، اما یکی از دلایل عمده آن نحوه نگرش به موضوع کسب قدرت اقتصادی از طریق حضور در بازار‌های خارجی علی الخصوص بازار‌های کشور‌های همسایه است.

این مهم نیز در حیطه سیاستگذاری خارجی و تبیین و اجرای دیپلماسی اقتصادی قرار دارد. با اقدامات رسمی دیپلماتیک می‌توان دسترسی به بازار‌های خارجی را برای کسب‌وکار‌های ملی تسهیل کرد و برای جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی گام برداشت.

 

این انتظارات را دستگاه دیپلماسی، وزیر امور خارجه‌ای که در رأس آن قرار می‌گیرد و به طریق اولی رئیس جمهوری که وزیر امور خارجه را برمی گزیند، می‌توانند جامه عمل بپوشانند.

پژوهشگر: شریف زاده