معدن: ناجی اقتصاد ایران

به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صدا وسیما: امروز نقش معدن در اقتصاد برای همه افراد کشور اعم از سیاستمداران و مدیران، کارشناسان اقتصادی، معدنی، صنعتی و ... کاملا روشن است، بخش معدن مزیت شناخته شده اقتصاد است و می‌تواند به عنوان موتور محرک توسعه اقتصادی کشور و حلقه ابتدای زنجیره بسیاری از تولیدات صنعتی بوده و ارتباط تنگاتنگی با صنعت فلزات اساسی همچون، فولاد، صنعت حمل و نقل و ارتباطات، ساخت ماشین آلات، صنایع شیمیایی، پتروشیمی، پروژه‌های عمرانی و ... دارد.

معادن، تأمین کننده مواد اولیه مورد نیاز بسیاری از صنایع اند و در امر خودکفایی صنعتی، ایجاد اشتغال مولد و افزایش تولید ناخالص ملی و درآمد سرانه یک کشور نقش بسزایی دارند. براساس اعلام مراجع رسمی و اکتشافات و مطالعات انجام شده ایران بر روی کمربند مس، طلا و سنگ‌آهن دنیا قرار گرفته و این آرزوی هر ملتی است که چنین ذخایری را در کشور خود داشته باشد تا بتواند از محل فعال کردن آن توسعه کشور خود را رقم بزند.

 

کشور ایران باتوجه به شرایط خاص زمین شناسی و به دلیل داشتن منابع غنی از ذخایر معدنی در بین کشور‌های منطقه از مزیت ویژه‌ای برای سرمایه گزاری برخوردار است؛ به طوریکه حتی برخی از کارشناسان در دنیا، ایران را کشوری معدنی می‌دانند تا کشوری نفت خیز.

ایران با حدود ۱ درصد جمعیت جهان حدود ۷ درصد ذخایر کشف شده معادن دنیا را داراست که حاکی از وجود بستر مناسب برای سرمایه گذاری در این بخش است. کشورمان با دارا بودن حدود ۶۸ نوع ماده معدنی (غیر نفتی)، ۳۷ هزارمیلیارد تن ذخایر کشف شده و ۶۰ هزار میلیارد تن ذخایر بالقوه با ارزش برآوردی ۱۴۰۰ میلیارد دلار در میان ۱۵ قدرت معدنی جهان قرار دارد و یکی از کشور‌های غنی از حیث دارایی‌های معدنی به حساب می‌آید.

 

ضمن آنکه باید اذعان کرد اکتشافات عمقی تاکنون در ایران به انجام نرسیده و قطعا ذخایر واقعی معدنی ایران، فراتر از تصور موجود خواهد بود؛ چرا که میانگین عمق اکتشافات ایران کمتر از ۱۰ متر بوده، اما میانگین عمق اکتشافات در جهان به ۱۰۰ متر می‌رسد.

 

[1] - گزارش اتاق بازرگانی ایران سال 1398

 

 

 

جمع بندی
براساس آمار سازمان جهانی کار، به ازای هر شغل مستقیم در بخش معدن ۱۷ موقعیت شغلی وابسته می‌تواند ایجاد شود. اما متأسفانه تاکنون به رغم مزیت‌های خاص کشورمان در بخش معدن، حجم سرمایه گذاری‌های انجام شده در این بخش متناسب با ظرفیت و توانایی‌های این بخش نبوده و به جرئت می‌توان گفت طی ۵ دهه اخیر به دلیل وجود درآمد‌های نفتی در بودجه‌های سنواتی دولت ها، تاکنون مزیت اقتصاد معدنی در سرنوشت کشور ما به طور جدی دیده نشده است.

به طوری که وضعیت معادن کشور در مناطق کمتر توسعه یافته نشان می‌دهد که ۵۱ صدم درصد در مناطق کمتر توسعه یافته غیر فعال هستند که با فعال کردن آنها، توسعه و اشتغال را در این مناطق در بر خواهد داشت.

 

احیای معادن کوچک با هدف توسعه مناطق محروم یک اقدام ملی است و همچنین ضامن سیاست‌های توسعه اقتصادی و تحقق بخشیدن حمایت از تولید است. از این رو نقش برنامه‌های توسعه‌ای و سیاستگذاری‌ها توسط دولت‌ها در بخش معدن و صنایع معدنی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می‌باشد.

پژوهشگر: محمود نانکلی