بازگشت «شفق» با برد بیشتر و کلاهک جنگی متنوع‌تر

به گزارش گروه وبگردی خبرگزاری صدا و سيما، مسئله مدرن سازی ناوگان بزرگ بالگرد‌های تهاجمی که در اختیار هوانیروز ارتش کشورمان قرار دارد یکی از مسائل مهم و با اولویت بالا در سال‌های اخیر بوده و تا به امروز چندین دستاورد و حرکت مهم در این زمینه انجام شده است.

 

کلیت پروژه‌های مد نظر بر اساس طرح اصلی موسوم به بالگرد‌های طوفان است که بحث‌هایی شامل نصب سیستم‌های هدف گیری و شناسایی اپتیکی، عینک دید در شب برای خلبان و تسلیحات جدید برای بالگرد را شامل می‌شود.

 

طبق بررسی‌ها و اخبار اعلام شده در این خصوص، چندین پروژه در طرح‌های مربوط به ارتقاء تسلیحاتی بالگرد‌های کبری انجام شده که نصب موشک‌های سری دهلاویه به عنوان نمونه ایرانی موشک معروف ضد زره کورنت، موشک قمر بنی هاشم (ع) و موشک حیدر از جمله این طرح‌ها به حساب می‌آیند؛ اما شاید یکی از خاص‌ترین طرح در این بخش پروژه موسوم به شفق بوده است.

 

 

شفق، موشکی هوشمند است که با استفاده از جستجوگر تصویر ساز فروسرخ روی هدف خود قفل می‌کند و با برد ۸ تا ۱۰ کیلومتر، سرعت آن ۲ تا ۲.۷ ماخ است. بنا بر اطلاعات منتشر شده، این موشک ۶۰ کیلوگرمی توانایی نفوذ ۱ تا ۱.۵ متر در انواع زره تانک و شناور را داشته و دقت اصابت آن ۳۰ سانتیمتر مربع در فاصله ۱۰ کیلومتر است. شفق یکی از اولین موشک‌های بومی است که از جستجوگر تصویر ساز فروسرخ (IIR) استفاده می‌نماید. این نوع جستجوگر، قابلیت ردگیری اهداف زرهی و شناوری را از تمام زوایا دارد، از مقاومت نسبتاً بالایی نسبت به اخلال (جمینگ) و فریب برخوردار بوده و حساسیت بسیار بهتری در تشخیص اهداف دارد.

 

طبق بررسی ها، نسل اولیه موشک شفق در اصل بر پایه موشک‌های هوا به هوای سری شهاب ثاقب طراحی و ساخته شده که این موشک نیز بر پایه کروتال‌های غنیمتی از عراق یا اف-ام-۸۰‌های خریداری شده از چین تولید گردیده است. شهاب ثاقب موشکی با جرم حدوداً ۸۴ کیلوگرم با ۱۳.۵ کیلوگرم سرجنگی ترکشی است که به واسطه پیشران سوخت جامد خود به بیشینه سرعت ۷۴۰ متر بر ثانیه می‌رسد. برد این موشک در حالت سطح به هوا به ۸.۸ تا ۱۱ کیلومتر در برابر اهداف مختلف می‌رسد.

 

این موشک بسیار بزرگ و سنگین بوده و بر اساس آنچه در تصاویر هم دیده می‌شود یک بالگرد کبری نهایتا بتواند دو فروند از این موشک‌ها را با خود حمل کند. این مسئله در میدان‌های نبرد امروز یک موضوع حساس محسوب شده و با وجود توانایی مناسب موشک شفق نسل اولیه در مباحثی مثل برد، سرعت و قدرت نفوذ همچنان در حوزه میزان موشک قابل حمل به ازای هر بالگرد در وضعیت مطلوبی قرار ندارد.

 

اما در جریان بازدید اخیر فرمانده کل ارتش از یکی از پایگاه‌ها و مراکز پشتیبانی هوانیروز در استان قزوین، تصاویری مربوط به موشک شفق بهینه سازی شده منتشر شده که اطلاعات جدیدی را از این اقدام مهم ارتش جمهوری اسلامی نمایان می‌کند. البته این تصاویر اولین موارد رویت این موشک نبوده و اولین بار و در جریان رزمایش پهپادی سال قبل ارتش جمهوری اسلامی ایران بود که تصویری از یک فروند بالگرد کبری مدرن سازی شده هوانیروز مجهز به این سلاح منتشر شد.

 

 

 

در آن دوره، برخی از برآورد‌ها که مبتنی بر تحلیل تصاویر رسمی منتشر شد، مبنی بر نصب بمب‌های سبک مینیاتوری روی بالگرد‌های هوانیروز بود. بدنه هر دو بمب قائم و سدید شبیه به نمونه شفق بهینه‌سازی شده و در حقیقت بر اساس طراحی موشک‌های سری طوفان و تاو توسعه پیدا کرده است. با مقایسه با تصاویر مربوط به بازدید اخیر فرمانده ارتش با تصویر بالگرد هوانیروز در رزمایش قبلی ارتش، مشخص می‌شود آنچه در آن زمان دیده شده موشک شفق بهینه سازی شده است.

 

 

اطلاعات موجود در خصوص موشک جدید که روی جدول موجود در تصویر درج شده، به سختی قابل مطالعه دقیق است، اما به نظر می‌رسد که برد این موشک بین ۱۰ الی ۲۰ کیلومتر، سیستم هدایتی آن از نوع لیزری یا آشیانه یابی فروسرخ و سرجنگی آن نیز از نوع خرج گود است. حالت‌های تعریف شده برای هدایت موشک خصوصا وضعیت آشیانه یابی فروسرخ نشان دهنده این است که به احتمال فراوان موشک مورد نظر از نوع شلیک کن – فراموش کن خواهد بود. با طرح بحث شلیک کن – فراموش کن باید گفت که جمهوری اسلامی توانسته پروژه مهم توسعه موشک شلیک کن فراموش کن بر پایه موشک تاو را به صورت عملیاتی جامعه عمل بپوشاند.

 

استفاده از خرج گود مشخصا نشان می‌دهد که قابلیت ضد زره به عنوان اولویت اصلی برای این موشک در نظر گرفته شده و با توجه به امکان تغییر جستجوگر‌های این موشک، احتمال تغییر سر جنگی و در نظر گرفتن گزینه‌هایی مثل ترموباریک یا ترکش‌شونده برای مقابله تخصصی با سازه‌ها یا نفرات دشمن در فضای باز نیز دور از ذهن نخواهد بود.

 

در بحث برد به نظر می‌رسد که برد ۱۰ کیلومتر، گزینه منطقی باشد چرا که با توجه به اندازه موشک و محدودیت‌های سیستم پیشران در این ابعاد، رسیدن به عدد ۲۰ کیلومتر تا حدی دور از انتظار باشد. در عین حال برد ۱۰ کیلومتر نیز برای موشک‌های امروزی ضد زره پرتاب‌شونده از بالگرد در کنار قابلیت شلیک کن و فراموش کن، یک عدد مناسب و به‌روز است و پلتفرم پروازی پرتاب‌کننده را از برد بسیاری از سیستم‌های پدافندی کوتاه برد امروز جهان خارج می‌کند.

 

همان‌طور که در بالاتر به آن اشاره شد، در موشک شفق اولیه شاهد استفاده از دو موشک در بالگرد هستیم. بر اساس تصاویر مربوط به مراسم بازدید اخیر این احتمال مطرح می‌شود که در کل بالگرد کبری هوانیروز بتواند حداقل ۴ تیر از این موشک را با خود حمل کند. البته این عدد نیز صرفا یک گمانه زنی بر اساس تصاویر موجود است و امکان دارد این عدد به ۴ موشک در هر طرف و ۸ تیر موشک در کل بالگرد برسد.

 

 

با احتساب موشک شفق بهینه سازی شده، در حال حاضر گزینه‌هایی به نام‌های شفق نسل اول، دهلاویه، قمر بنی هاشم (ع)، حیدر و شفق بهینه سازی شده برای تسلیح بالگرد‌های کبری ایرانی وجود دارد و اگرچه به دلیل متعدد نیرو‌های مسلح کشورمان خرید یا دریافت انبوه نمونه‌های جدید بالگرد تهاجمی را در کارنامه خود ندارند، اما با کمک همین ابتکارات و بالابردن چشمگیر توان رزمی و حتی ارتقاء توان دفاعی این پرنده ها، توانسته اند قدرت بزرگی را در این حوزه برای کشورمان به وجود آورند که در اوج تحریم‌ها و مشکلات مالی، ارزشی ده‌ها برابر پیدا خواهد کرد.