شاغلان صنعت ماهيان سردابي، قربانی منفعت طلبی عده ای

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، آقای عمار صالحی فارسانی در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما با بیان این که در سال‌های نه چندان دور؛ کل نیاز به تخم چشم زده ماهی قزل آلا در کشور تولید می‌شد، افزود: در مقطعی قرار شد با واردات تخم چشم زده؛ اصلاح و تنوع ژنتیکی در ماهیان کشور ایجاد شود، اما چون واردات سودآور بود؛ این کار ادامه یافت و تا پیش از سال ۹۴؛ تخم‌هایی که وارد شد بدون داشتن گواهی سازمان دامپزشکی و آلوده به ویروس‌های VHS، IHN و IPN بود.
وی اضافه کرد: به دلیل آلوده شدن بیشتر مزارع تکثیر کشور با این ویروس‌ها به بزرگترین وارد کننده تخم چشم زده تبدیل شده ایم و خسارات بسیار بزرگی به این صنعت وارد شده است.

آقای صالحی فارسانی گفت: البته برخی از تولیدکنندگان به کار خود با مشکلات بسیار ادامه دادند در حالی که برخی افراد در شیلات در مقابل آن‌ها سنگ اندازی کردند.
وی افزود: تولید داخلی تخم چشم زده در سال ۹۷- ۹۸ حدود ۴۰ تا ۵۰ میلیون عدد بوده است.
عضو هیأت مدیره اتحادیه سراسری ماهیان سردابی گفت: با اختصاص ارز دولتی به وسیله شیلات برای واردات تخم چشم زده، تیر خلاص به تولید کنندگان داخلی زده شد و به جای این که یارانه دولتی به مصرف کننده نهایی برسد به وارد کننده پرداخت شد.
آقای صالحی فارسانی گفت: اگر پروار کننده تخم ایرانی می‌خرید؛ یارانه دریافت نمی‌کرد، اما اگر تخم خارجی می‌گرفت به آن یارانه اختصاص می‌یافت.
وی گفت: تا پیش از اختصاص ارز دولتی؛ هزار عدد تخم چشم زده ۱۵ یورو قیمت داشت، اما به محض اختصاص ارز دولتی؛ هر هزار تخم ۳۰ یورو شد.
آقای صالحی فارسانی اظهار داشت: سه میلیون یورو ارز دولتی مربوط به شهریور ۹۸ بیش اظهاری شده که بیشتر آن مربوط به دو شرکت است که در حقیقت یک شرکت هستند و بیش از ۸۰ درصد واردات تخم چشم زده را انجام می‌دهند که محصول یک شرکت فرانسوی است.
وی گفت: در سال ۱۴۰۰ تولید کنندگان تخم چشم زده؛ ظرفیت پاسخگویی به نیاز داخلی را دارند، اما باید پرسید شیلات برای تولید کننده و تکثیر کننده داخلی چه کمکی کرده است؟
عضو هیأت مدیره اتحادیه سراسری ماهیان سردابی افزود: شیلات ارز دولتی را به شرکت خارجی ندهد بلکه به پروارکننده داخلی پرداخت کند، زیرا اگر ارز دولتی به تولید کننده داخلی اختصاص داده می‌شد، به هر کدام به ازای هر تن ماهی دو میلیون تومان یارانه تعلق می‌گرفت.
آقای صالحی فارسانی گفت: حدود ۶۰۰ میلیون عدد تخم چشم زده در سال‌های ۹۷ و ۹۸ با ارز دولتی وارد کشور شد که عرضه و تقاضا را به هم ریخت و به تولید داخل خیانت شد.
وی افزود: به این دلیل پروارکننده تا شش ماه پیش ماهی را با ضرر می‌فروخت، چون ماهی زیاد بود.
آقای صالحی فارسانی گفت: نیازی به ۳۲۰ میلیون تخم چشم زده نداشتیم، اما ارز بازی بود و وارد کننده اگر تخم را دور نیز می‌انداخت سود می‌کرد.
وی افزود: نیاز کشور سالانه ۲۵۰ میلیون تخم چشم زده است.
عضو هیأت مدیره اتحادیه سراسری ماهیان سردابی گفت: برای واردات تخم چشم زده از تست PCR استفاده می‌شود که این تست دقت کاملی ندارد.
آقای صالحی فارسانی افزود: افرادی خود را دلسوز صنعت آبزی پروری می‌دانند که ۹ ساعت پشت در اتاق وزیر سابق برای دریافت مجوز صادرات غذای ماهی می‌نشستند.
وی گفت: با توجه به این که ۶۰ تا ۷۰ درصد هزینه تولید ماهی مربوط به خوراک است، برخی سویا و آرد را با ارز دولتی می‌گرفتند و با ارز آزاد به کشور‌های دیگر صادر می‌کردند.
آقای صالحی فارسانی افزود: مگر ما اقیانوس داریم که پودر ماهی و پودر گوشت صادر می‌کنیم، اما از طرف دیگر کشتی‌های چینی را وارد خلیج فارس می‌کنیم که ماهی‌های ما را جارو کنند.
وی گفت: علت گرانی ماهی؛ افزایش قیمت خوراک است.
حسینعلی عبدالحی معاون توسعه آبزی پروری سازمان شیلات نیز در این برنامه گفت: تا سال ۹۴ واردات تخم چشم زده ماهی قزل آلا نداشتیم و مجوزی در این زمینه صادر نمی‌شد، اما از سال ۹۴ اتحادیه‌های تولید کننده ماهی قزل آلا تقاضای واردات دادند و بر این اساس واردات آغاز شد.

وی با بیان این که ۷۶ هزار میلیارد ریال معادل ۳۰۰ میلیون دلار؛ ارزش جاری صنعت پرورش ماهی در کشور است افزود: در این زمینه بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد ریال سرمایه گذاری شده است.
آقای عبدالحی گفت: صنعت ماهی کشور ۲۲ هزار نفر شاغل دارد و واردات تخم چشم زده بر اساس تقاضای پرورش دهندگان به وسیله شرکت‌های حقوقی انجام می‌شود.
وی افزود: تقاضای بخش خصوصی؛ دلیل واردات است، زیرا اگر متقاضی برای تخم چشم زده وجود نداشته باشد؛ امکان واردات آن نیست.

معاون توسعه آبزی پروری سازمان شیلات گفت: البته واردات؛ ایراد‌هایی دارد، اما صنعت پرورش ماهی را توسعه داده است.
آقای عبدالحی افزود: تولید داخلی تخم چشم زده پاسخگوی نیاز کشور نیست و در بخش خصوصی تخمی که توان رقابت با محصول وارداتی را داشته باشد تولید نمی‌شود، البته بخشی در حال رقابت هستند.
وی گفت: فقط در مقطع یک ساله؛ ارز دولتی به واردات تخم چشم زده اختصاص داده شد که نباید برای حمایت از تولید داخل؛ این کار انجام می‌شد و من با آن مخالف بودم.
آقای عبدالحی افزود: مجموع ارزی که برای واردات تخم چشم زده قزل آلا اختصاص یافت؛ چند میلیون یورو است و پنج میلیون یورویی که گفته می‌شود در این زمینه گم شده است، صحت ندارد و سازمان‌های نظارتی می‌توانند این را بررسی کنند.
وی گفت: در سازمان شیلات تلاش کردیم تولید داخلی را احیا کنیم و بر این اساس با دانشگاه اصفهان برای تولید تمام ماده تفاهمنامه امضا کرده ایم.
معاون توسعه آبزی پروری سازمان شیلات افزود: اکنون در مقایسه با سال ۹۸ واردات تخم چشم زده کاهش یافته است.
کامبیز رخشانی مهر؛ مدیرکل دفتر بهداشت و بیماری‌های آبزیان سازمان دامپزشکی نیز در این برنامه گفت: واردات موجود زنده همراه با خطر است و بر این اساس در مرز‌ها برنامه‌های مراقبتی و نظارتی بر واردات داریم که بخشی از این نظارت بر اساس گواهی‌های سلامت کشور‌های صادرکننده است.
وی افزود: رد پای بروز عوامل بیماری زای ویروسی در آبزیان به دهه ۷۰ باز می‌گردد و نمی‌توانیم دلیل آن را که ۲۰ سال پیش اتفاق افتاده است؛ اثبات کنیم.
آقای رخشانی مهر گفت: سازمان دامپزشکی ۱۰ سال پیش یک مرکز ملی تشخیص با چند آزمایشگاهی که امکانات تشخیصی کافی نداشتند داشت، اما اکنون هفت آزمایشگاه منطقه‌ای معین زیر نظر مرکز ملی تشخیص با تجهیزات مناسب، فعالیت می‌کنند.
وی افزود: احیای مراکز تکثیر داخلی و کاهش واردات؛ از راه‌های مقابله با ورود بیماری‌های ویروسی آبزیان به کشور است.

روح الله فرهی کارشناس حوزه آبزیان نیز در این برنامه گفت: تا سال ۸۳ بزرگترین صادرکننده تخم ماهی قزل آلا بودیم، اما اکنون در عین حال که بزرگترین تولید کننده ماهی قزل آلای جهان هستیم، اما تبدیل به بزرگترین واردکننده تخم ماهی شده ایم.
وی افزود: در سال ۸۳ برای ارتقای کیفی تولیدات؛ تحت شعار افزایش بهره وری و اصلاح نژاد؛ شیلات مصوب کرد برای دو سال واردات تخم ماهی برای جلوگیری از هم خونی نسل‌های موجود در کشور انجام و پس از دو سال بومی سازی آغاز شود، اما شیلات از سال ۸۳ تا کنون نه خود در پی اصلاح نژاد رفته و نه اجازه به بخش خصوصی برای فعالیت در این زمینه داده است.
آقای فرهی گفت: تجارت واردات تخم چشم زده به حدی جذاب بود که هدف واردات فراموش شد و انحصار در این زمینه به یک شرکت وارد کننده از فرانسه داده شد.
وی افزود: انتقال بیماری به مراکز تکثیر ماهی قزل آلا در کشور؛ ضمانتی برای ادامه واردات تخم چشم زده از کشور‌های صادر کننده و تولید نشدن تخم ماهی داخلی شد.
این کارشناس حوزه آبزیان گفت: سازمان شیلات راهبردی برای دستیابی به خودکفایی و اصلاح نژاد ماهی قزل آلا ندارد و شیوه نامه واردات تخم چشم زده انحصارات غیر منطقی برای واردکنندگان ایجاد کرده است.
آقای فرهی افزود: زمانی که برای تکثیر کننده داخلی الگویی می‌دهند که از واردات نفع می‌برد، از تکثیر دست می‌کشد.
وی گفت: در شیوه نامه اصلاح نژاد ماهی قزل آلا؛ وارد کننده‌ها سه سال پس از واردات باید تولیدات را داخلی می‌کردند، اما به جز یک شرکت؛ بقیه وارد کنندگان به تعهدات خود عمل نکردند و سازمان شیلات نیز آن‌ها را محروم نکرد.
آقای فرهی افزود: واردات F۱ بلایی خانمان سوز‌تر از واردات تخم چشم زده و به معنای واردات ماهی اصلاح نژاد شده است که ۶۰ سال تولید ماهی‌های ایرانی را هدف قرار می‌دهد.
آرش نبی زاده مدیرعامل اتحادیه مرکزی تعاونی‌های کشاورزی ماهیان سردابی کشور نیز گفت: محدود کردن واردات تخم چشم زده موجب افزایش قیمت ماهی می‌شود.
وی افزود: اختصاص ارز دولتی برای واردات تخم چشم زده؛ نتیجه پیگیری این اتحادیه وبرای حمایت از تولید داخلی بوده است.
آقای نبی زاده گفت: در زمانی که به مرغ و تخم مرغ و دیگر نهاده‌ها ارز دولتی اختصاص داده شد؛ اگر این ارز به آبزیان تعلق نمی‌گرفت قیمت ماهی به حدی افزایش می‌یافت که امکان خرید وجود نداشت.
وی افزود: بحث انحصار در واردات تخم ماهی وجود ندارد و نمی‌توان نمایندگی را انحصار دانست.
مدیرعامل اتحادیه مرکزی تعاونی‌های کشاورزی ماهیان سردابی کشور گفت: اکنون ۱۰ شرکت می‌توانند با برند‌های مختلف تخم چشم زده وارد کنند.