پخش زنده
امروز: -
یادداشت پژوهشی
تعمیق همکاری‌های راهبردی تهران و مسکو
در مجموع چشم‌انداز روابط تهران و مسکو را باید در تعمیق روابط راهبردی طرفین بررسی کرد؛ زیرا دو کشور اهداف مشترکی را در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی دنبال می‌کنند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به ائتلاف جدید راهبردی برای مقابله با یکجانبه‌گرایی در عرصه بین‌المللی اشاره کرد.
به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صدا وسیما: امسال، بیستمین سالگرد امضای «پیمان روابط و اصول همکاری بین فدراسیون روسیه و جمهوری اسلامی ایران» است که اصول اساسی ارتباطات بین دو کشور را تعیین کرد. معاهده روابط متقابل و اصول همکاری ایران و روسیه، ۲۲ اسفند ۱۳۷۹ برابر با ۱۲ مارس ۲۰۰۱ میلادی در جریان سفر رئیس جمهوری وقت ایران به مسکو به امضای دو طرف رسید.
باتوجه به انقضای مدت این معاهده در فروردین ۱۴۰۰، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، سه‌شنبه ۲۴ فروردین (۱۳ مارس ۲۰۲۱) با هدف تمدید زمان این پیمان، وارد تهران شد تا علاوه بر انجام مذاکرات با همتای ایرانی خود، با رئیس‌جمهوری ایران و همچنین رئیس مجلس شورای اسلامی دیدار و گفتگو کند. همان طور که پیش‌بینی می‌شد، اصلی‌ترین موضوع مورد توجه طرفین در این رایزنی‌ها، اوضاع کنونی پیرامون برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بود.
وزرای خارجه دو کشور تحریم‌های اخیر اتحادیه اروپا علیه جمهوری اسلامی ایران را در آستانه مذاکرات کمیسیون مشترک برجام، «غیرقابل قبول» ارزیابی و آن را محکوم کردند. وزیر امور خارجه روسیه، همچنین با انتقاد از تحریم‌های یک‌جانبه و غیرقانونی ایالات متحده علیه ایران تاکید کرد واشنگتن باید تمامی تحریم‌های یک‌جانبه علیه ایران را بردارد. وی در آستانه سفرش به تهران گفته بود روسیه به این جمع‌بندی رسیده است که هیچ جایگزین معقولی برای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) وجود ندارد.
وزیران امور خارجه ایران و روسیه، دو سند «موافقت‌نامه فرهنگی» و «برنامه اقدام همکاری» را نیز به امضا رساندند. «ادامه همکاری‌های تهران – مسکو در زمینه مقابله با کرونا و لزوم تسریع در راه‌اندازی خط تولید مشترک واکسن کرونا در ایران» و «تاکید بر تسریع در اجرای توافقات و عملیاتی کردن پروژه‌های مشترک دو کشور» نیز از اهم مباحث بود. ارزش تجارت ایران و روسیه در حال حاضر سالانه دو میلیارد دلار است که بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون دلار ارزش صادرات ایران به روسیه و مابقی صادرات روسیه به ایران است که با توجه به ظرفیت‌ها و مهم‌تر از آن، تمایل دو کشور می‌تواند روند صعودی به خود بگیرد.
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه قبل از سفر لاوروف به ایران، اولویت مذاکرات را همکاری‌های اقتصادی تهران و مسکو عنوان کرده بود. وی که به همراه هیئت همراه وزیر خارجه این کشور به تهران سفر کرده بود، در دیدار با سعید خطیب‌زاده سخنگو و رئیس مرکز دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه درباره مباحثی همچون سرعت‌گیر‌های تجارت آزاد با اوراسیا، گسترش همکاری‌های فرهنگی و رسانه‌ای فی‌مابین، تبادل هیئت‌های رسانه‌ای، ارتباطات منظم و تسهیل گفتگوی رسانه‌های دو کشور گفتگو کرد.
در مجموع چشم‌انداز روابط تهران و مسکو را باید در تعمیق روابط راهبردی طرفین بررسی کرد؛ زیرا دو کشور اهداف مشترکی را در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی دنبال می‌کنند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به ائتلاف جدید راهبردی برای مقابله با یکجانبه‌گرایی در عرصه بین‌المللی اشاره کرد. در واقع تهدیدات، چالش‌ها و تحریم‌های مشترک کشور‌های مهم روسیه و ایران (و چین)، تقویت سیاست چندجانبه‌گرایی و همگرایی میان این کشور‌ها را ضروری ساخته است.
باتوجه به انقضای مدت این معاهده در فروردین ۱۴۰۰، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، سه‌شنبه ۲۴ فروردین (۱۳ مارس ۲۰۲۱) با هدف تمدید زمان این پیمان، وارد تهران شد تا علاوه بر انجام مذاکرات با همتای ایرانی خود، با رئیس‌جمهوری ایران و همچنین رئیس مجلس شورای اسلامی دیدار و گفتگو کند. همان طور که پیش‌بینی می‌شد، اصلی‌ترین موضوع مورد توجه طرفین در این رایزنی‌ها، اوضاع کنونی پیرامون برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بود.
وزرای خارجه دو کشور تحریم‌های اخیر اتحادیه اروپا علیه جمهوری اسلامی ایران را در آستانه مذاکرات کمیسیون مشترک برجام، «غیرقابل قبول» ارزیابی و آن را محکوم کردند. وزیر امور خارجه روسیه، همچنین با انتقاد از تحریم‌های یک‌جانبه و غیرقانونی ایالات متحده علیه ایران تاکید کرد واشنگتن باید تمامی تحریم‌های یک‌جانبه علیه ایران را بردارد. وی در آستانه سفرش به تهران گفته بود روسیه به این جمع‌بندی رسیده است که هیچ جایگزین معقولی برای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) وجود ندارد.
وزیران امور خارجه ایران و روسیه، دو سند «موافقت‌نامه فرهنگی» و «برنامه اقدام همکاری» را نیز به امضا رساندند. «ادامه همکاری‌های تهران – مسکو در زمینه مقابله با کرونا و لزوم تسریع در راه‌اندازی خط تولید مشترک واکسن کرونا در ایران» و «تاکید بر تسریع در اجرای توافقات و عملیاتی کردن پروژه‌های مشترک دو کشور» نیز از اهم مباحث بود. ارزش تجارت ایران و روسیه در حال حاضر سالانه دو میلیارد دلار است که بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون دلار ارزش صادرات ایران به روسیه و مابقی صادرات روسیه به ایران است که با توجه به ظرفیت‌ها و مهم‌تر از آن، تمایل دو کشور می‌تواند روند صعودی به خود بگیرد.
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه قبل از سفر لاوروف به ایران، اولویت مذاکرات را همکاری‌های اقتصادی تهران و مسکو عنوان کرده بود. وی که به همراه هیئت همراه وزیر خارجه این کشور به تهران سفر کرده بود، در دیدار با سعید خطیب‌زاده سخنگو و رئیس مرکز دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه درباره مباحثی همچون سرعت‌گیر‌های تجارت آزاد با اوراسیا، گسترش همکاری‌های فرهنگی و رسانه‌ای فی‌مابین، تبادل هیئت‌های رسانه‌ای، ارتباطات منظم و تسهیل گفتگوی رسانه‌های دو کشور گفتگو کرد.
در مجموع چشم‌انداز روابط تهران و مسکو را باید در تعمیق روابط راهبردی طرفین بررسی کرد؛ زیرا دو کشور اهداف مشترکی را در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی دنبال می‌کنند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به ائتلاف جدید راهبردی برای مقابله با یکجانبه‌گرایی در عرصه بین‌المللی اشاره کرد. در واقع تهدیدات، چالش‌ها و تحریم‌های مشترک کشور‌های مهم روسیه و ایران (و چین)، تقویت سیاست چندجانبه‌گرایی و همگرایی میان این کشور‌ها را ضروری ساخته است.
اگر این هدف اصلی محقق شود، دیگر موضوعات مهم منطقه‌ای نظیر مبارزه با تروریسم و نیز مناقشات منطقه‌ای از جمله در سوریه، یمن و افغانستان به سرانجام خواهد رسید.
فرشته مقدم؛ پژوهشگر
فرشته مقدم؛ پژوهشگر
نظر شما