پخش زنده
امروز: -
گزارش مکتوب
طلای سبز قزوین یکه‌تاز در کیفیت و کمیت
زیتون، طلای سبز که با برنامه‌ریزی مناسب می‌تواند علاوه بر رونق تولید راه‌حلی برای معضل بیکاری باشد.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز قزوین، زیتون یکی از مفیدترین و پردرآمدترین محصولاتی است که در اقلیم جغرافیایی کشورمان کشت می‌شود؛ اکنون این محصول در ۲۶ استان تولید می‌شود که پنج استان گیلان، زنجان، قزوین، گلستان و فارس ۸۶ درصد از تولید و سطح زیرکشت زیتون ایران را در اختیار دارند.
توجه به اقلیم خشک و کمبود آب در کشور، تولید زیتون به علت نیاز آبی محدود از جایگاه تغدیه‌ای، سلامت و اقتصادی نیز از توجیه خوبی برخوردار است؛ زیتون و روغن آن از جایگاه تغذیه‌ای خوبی نیز برخوردار است که جلوگیری از بیماری‌هایی مانند عارضه قلبی عروقی، کاهش فشار خون و خاصیت ضدسرطانی تأییدی بر این ادعاست.
باید اطلاع‌رسانی مناسبی برای استفاده بیشتر از این محصول و فرآورده‌های آن صورت گیرد تا به تدریج محصول زیتون بتواند جایگاه خود را در میان چهار محصول مصرفی روزانه مردم پیدا کند.
قزوین دومین تولیدکننده زیتون کشور
استان قزوین هم به عنوان دومین تولیدکننده زیتون کشور، سالانه حدود ۲۰ هزار تن محصول را روانه بازار می‌کند.
طارم خاستگاه زیتون
خاستگاه زیتون در استان قزوین بخش طارم سفلی است. طارم به مرکزیت سیردان در ۱۳۵ کیلومتری قزوین واقع شده و دومین تولید کننده زیتون کشور به شمار می‌رود که کیفیت و نوع آن زبانزد خاص و عام است.
این منطقه به علت ارتفاع بالا از سطح دریا و همچنین آب و هوای مدیترانه ای، در گستره ایران زمین به عنوان قطب زیتون و سرزمین طلای سبز شناخته می‌شود.
در این بخش روستا‌های زیادی وجود دارد که شغل اصلی مردمان آن کاشت، برداشت و فعالیت در صنایع تبدیلی مربوط به زیتون است و از جمله این روستا‌ها می‌توان به روستا‌های مانند کلج، سیاهپوش، آلتین‌کش، میرخُوَند سفلی و علیا، ارکن کرد و ترک، خاگینه، سنگان اشاره کرد.
انواع زیتون
زرد زیتون، روغنی، شنگه، ماری، چرچنگی (کرچی)، گردگلوله و سیاه زیتون از مهمترین ارقام زیتون در استان قزوین است، زیتون نیز همانند بسیاری از محصولات دیگر برای بهره‌برادری بیشتر نیاز به مراقبت‌ها و برنامه‌ریزی‌های خاص خود دارد.
بیشتر باغ‌های زیتون در طارم به صورت سنتی هستند که ضرورت دارد تا با اصلاح باغ‌های کم بازده و مکانیزه شدن باغات در جهت بهره‌برداری بیشتر تلاش شود چراکه برداشت زیتون در ایران از هر هکتار ۲تن است در حالی که این رقم در سایر کشور‌های پیشرفته دنیا به ۲۰تن می‌رسد.
از زیتون خیلی می‌توان گفت و نوشت، اما زیتون‌کاران با مشکلات زیادی دست و پنج نرم می‌کنند که همین باعث پایین آمدن تولید این محصول استراتژیک شده است.
کشیدن ترمز صنعت زیتون با واردات بی‌رویه
حسن کشاورز نجفی از زیتون کاران منطقه طارم در همین باره می‌گوید: اکثر باغداران با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می‌کنند که سبب پایین آمدن بازدهی می‌شود، اما اگر روی نوع خاک، نوع قلمه زیتون و نحوه آبیاری کار کنیم می‌توان، سطح برداشت زیتون در واحد سطح را از ۲ تن در هر هکتار به ۲۰ تن رساند.
محور عمده اجرای طرح ملی زیتون در کشور اصلاح باغ‌های کم‌بازده و مکانیزه شدن باغ‌هاست که در این زمینه از تجهیزات نوین فرآوری هم استفاده می‌شود که در این میان یکی از اهداف تاکید شده در سند چشم‌انداز توسعه کشور، تبدیل ایران به بزرگترین قدرت منطقه است.
کمبود آب دغدغه زیتون‌کاران
کمبود آب، آفت زیتون، افزایش هزینه‌های تولید و کارگری، ناکافی بودن صنایع تبدیلی بالادستی و نبود سامانه صادراتی و نبود بسته‌بندی مناسب از معضلات پیش روی زیتون‌کاران است.
به‌گفته آقای نجفی تا سال‌های پیش ورود بی‌رویه و قاچاق زیتون نیز یکی از مهمترین مشکلات زیتون‌کاران بود که خوشبختانه با همکاری شورای ملی زیتون این مشکل برطرف شد.
تخصیص ۲۵ میلیون متر مکعب آب برای تقویت و توسعه باغ‌های زیتون
تامین آب نقش حیاتی و مهمی در حفظ و توسعه باغ‌های زیتون دارد، با تخصیص آب از سد سفیدرود حالا خیال باغداران زیتون طارم سفلی قزوین راحت شده و آنها می‌توانند با آسایش خاطر به احیا، جوان‌سازی و توسعه باغ‌های خود بپردازند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی قزوین می‌گوید: سال گذشته با پیگیری‌های انجام شده موفق به تخصیص ۲۵ میلیون متر مکعب آب از محل سد سفیدرود برای باغ‌های زیتون طارم سفلی قزوین شدیم.
به گفته خمسه، با این اقدام آب پایدار و مطمئن برای باغ‌های زیتون استان قزوین تامین شده است.
مبارزه با آفت مگس زیتون
آفت مگس که در دهه ۸۰ از آن سوی مرز‌ها به باغ‌های زیتون کشور هجوم آورد؛ در سالیان گذشته خسارات فراوانی را به باغداران این محصول وارد کرد، اما با تلاش مسئولان و کارشناسان حوزه حفظ نباتات در سال‌های اخیر این آفت به خوبی کنترل شده و آمار خسارت‌های وارده آن هرساله به طرز چشم‌گیری کاهش یافته است.
در صورت کنترل نکردن، این آفت می‌تواند به ۸۰ درصد محصول باغی خسارت وارد کند.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی قزوین می‌گوید: کار مقابله با آفت مگس زیتون امسال از سوی کارشناسان این سازمان و با مشارکت باغداران در سطح ۲۵۰۰ هکتار از باغ‌های این محصول انجام شد.
به گفته یوسف درخشان؛ سم‌پاشی، استفاده از بیت اسپری و نصب کارت زرد، روش‌های انجام شده در مقابله با آفت مگس زیتون در باغ‌های این محصول در استان قزوین بوده است.
درخشان با اشاره به توزیع نزدیک به ۱۰۰ هزار کارت زرد بین باغداران زیتون طارم سفلی برای مقابله با آفت مگس زیتون، توزیع شده می‌گوید: توزیع محلول سم در باغ‌های سنتی زیتون به شکل رایگان و همچنین توزیع کارت زرد نیز به شکل نیم‌بها انجام شد.
به گفته او با اقدامات کنترلی و تشدید مبارزه با مگس زیتون، خسارات این آفت به باغ‌های زیتون استان قزوین در سال ۹۹ نسبت به سال ۸۸ بیش از ۴۰درصد کاهش یافته و از سه درصد به ۱.۳درصد کاهش یافته است.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان می‌افزاید: با رعایت اصول باغبانی و مقابله به موقع با آفات در سال ۹۹ خسارت مگس زیتون در باغ‌های مدرن زیتون کنسروی تقریبا به صفر رسید که این رقم در باغ‌های سنتی بین یک تا هفت درصد بود این درحالی است که در سالیان گذشته بخش قابل توجهی از دسترنج باغداران مورد هجوم و طعمه این آفت قرار می‌گرفت و خسارات اقتصادی وارد می‌کرد.
برپایی کلاس آموزشی برای زیتون‌کاران
درخشان می‌گوید: کلاس‌های آموزشی در همه روستا‌های درگیر برای بهره‌برداران اجرا شده و شورا‌های اسلامی روستا‌ها از طریق بخشداری ملزم به جلب همکاری و مشارکت باغداران هستند، ولی متاسفانه مشارکت باغداران در خیلی از روستا‌ها ضعیف است و بسیاری از آنها تمایلی به مشارکت در اجرای مبارزه یا تامین هزینه‌های کارگری ندارند.
بگفته.ی پروتئین، سم و کارت زرد به میزان مورد نیاز فراهم شده و باغداران جهت دریافت و انجام مبارزه به مرکز جهاد کشاورزی منطقه طارم و کلینیک‌های گیاهپزشکی مستقر در بخش طارم سفلی مراجعه کنند.
آفت مگس میهمان ناخوانده زیتون‌کاران
متاسفانه این آفت از بین رفتنی نیست و فقط باید با کنترل کردن می‌توانیم با آن مقابله کنیم، اما نمی‌توانیم آن را به طور کامل از بین ببریم و این آفت در منطقه ما مستقر شده است.
رئیس انجمن زیتون‌کاران می‌گوید: دولت نیز از سوی جهاد کشاورزی اقداماتی را در زمینه مبارزه با این آفت انجام می‌دهد، اما کافی نیست؛ چون ما نمی‌توانیم از تمام تکنولوژی‌های موجود در دنیا استفاده کنیم.
فلاح می‌افزاید: بحث گرما و سرما هم در تشدید این آفت دخالت دارد و هرچه هوا گرمتر باشد این آفت زمین‌گیر خواهد شد و با خنک شدن هوا در آستانه برداشت محصول این آفت مجدد گسترش یافته و آسیب بیشتری وارد می‌کند.
افزایش محصول با پیوند و سرشاخه‌کاری درختان
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان هم می‌گوید: عملیات پیوند و سرشاخه‌کاری به منظور توسعه باغات زیتون و همچنین نیاز به اصلاح و بهسازی باغات قدیمی و با هدف تغییر تاج درختان و جایگزینی ارقام مناسب با تاج قبلی بر روی درختان زیتون انجام می‌شود.
به گفته علی اکبری، در این طرح ارقام اصلاح شده و ارقام سازگار با منطقه مانند رقم زرد دومنظوره و با کیفیت بالای روغنی و کنسروی پیوند زنده می‌شود.
اکبری می‌افزاید: همچنین پیوند و سرشاخه‌کاری ارقام کنسروی با بازارپسندی خوب مانند رقم مانزانیلا و کنسروالیا و رقم آربکین و کرونایکی با افزایش عملکرد در واحد سطح و افزایش تولید روغن زیتون با کیفیت انجام می‌شود.
اجرای طرح اصلاح و جوان‌سازی در باغ‌ها
مدیر باغبانی جهاد کشاورزی استان همچنین، از اصلاح و جوان‌سازی درختان در باغ‌های زیتون برای افزایش تولید محصول به ویژه در طارم سفلی خبر می‌دهد.
اکبری می‌گوید: امسال در مجموع حدود هزار هکتار توسعه باغ‌های مثمر در استان قزوین را در برنامه داریم که بیشترین آنها مربوط به زیتون و انگور است.
اصلاح و احیای باغ‌ها، جوان‌سازی باغ‌های قدیمی، هرس باردهی در کنار مبارزه با آفت مگس زیتون از مهمترین اقدامات جهاد کشاورزی برای بهبود کیفیت و کمیت محصول باغ‌های زیتون در استان بوده است که همچنان باقوت ادامه دارد.
اجرای طرح توسعه باغ‌های زیتون
پارسال طرح توسعه باغات در سطح ۹۳۰ هکتار اجرا شد که از میزان باغ توسعه یافته ۹۵ هکتار در اراضی شیبدار و به باغات دیم (بادام و انگور) اختصاص یافته است.
توجه به اقلیم خشک و کمبود آب در کشور، تولید زیتون به علت نیاز آبی محدود از جایگاه تغدیه‌ای، سلامت و اقتصادی نیز از توجیه خوبی برخوردار است؛ زیتون و روغن آن از جایگاه تغذیه‌ای خوبی نیز برخوردار است که جلوگیری از بیماری‌هایی مانند عارضه قلبی عروقی، کاهش فشار خون و خاصیت ضدسرطانی تأییدی بر این ادعاست.
باید اطلاع‌رسانی مناسبی برای استفاده بیشتر از این محصول و فرآورده‌های آن صورت گیرد تا به تدریج محصول زیتون بتواند جایگاه خود را در میان چهار محصول مصرفی روزانه مردم پیدا کند.
قزوین دومین تولیدکننده زیتون کشور
استان قزوین هم به عنوان دومین تولیدکننده زیتون کشور، سالانه حدود ۲۰ هزار تن محصول را روانه بازار می‌کند.
طارم خاستگاه زیتون
خاستگاه زیتون در استان قزوین بخش طارم سفلی است. طارم به مرکزیت سیردان در ۱۳۵ کیلومتری قزوین واقع شده و دومین تولید کننده زیتون کشور به شمار می‌رود که کیفیت و نوع آن زبانزد خاص و عام است.
این منطقه به علت ارتفاع بالا از سطح دریا و همچنین آب و هوای مدیترانه ای، در گستره ایران زمین به عنوان قطب زیتون و سرزمین طلای سبز شناخته می‌شود.
در این بخش روستا‌های زیادی وجود دارد که شغل اصلی مردمان آن کاشت، برداشت و فعالیت در صنایع تبدیلی مربوط به زیتون است و از جمله این روستا‌ها می‌توان به روستا‌های مانند کلج، سیاهپوش، آلتین‌کش، میرخُوَند سفلی و علیا، ارکن کرد و ترک، خاگینه، سنگان اشاره کرد.
انواع زیتون
زرد زیتون، روغنی، شنگه، ماری، چرچنگی (کرچی)، گردگلوله و سیاه زیتون از مهمترین ارقام زیتون در استان قزوین است، زیتون نیز همانند بسیاری از محصولات دیگر برای بهره‌برادری بیشتر نیاز به مراقبت‌ها و برنامه‌ریزی‌های خاص خود دارد.
بیشتر باغ‌های زیتون در طارم به صورت سنتی هستند که ضرورت دارد تا با اصلاح باغ‌های کم بازده و مکانیزه شدن باغات در جهت بهره‌برداری بیشتر تلاش شود چراکه برداشت زیتون در ایران از هر هکتار ۲تن است در حالی که این رقم در سایر کشور‌های پیشرفته دنیا به ۲۰تن می‌رسد.
از زیتون خیلی می‌توان گفت و نوشت، اما زیتون‌کاران با مشکلات زیادی دست و پنج نرم می‌کنند که همین باعث پایین آمدن تولید این محصول استراتژیک شده است.
کشیدن ترمز صنعت زیتون با واردات بی‌رویه
حسن کشاورز نجفی از زیتون کاران منطقه طارم در همین باره می‌گوید: اکثر باغداران با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می‌کنند که سبب پایین آمدن بازدهی می‌شود، اما اگر روی نوع خاک، نوع قلمه زیتون و نحوه آبیاری کار کنیم می‌توان، سطح برداشت زیتون در واحد سطح را از ۲ تن در هر هکتار به ۲۰ تن رساند.
محور عمده اجرای طرح ملی زیتون در کشور اصلاح باغ‌های کم‌بازده و مکانیزه شدن باغ‌هاست که در این زمینه از تجهیزات نوین فرآوری هم استفاده می‌شود که در این میان یکی از اهداف تاکید شده در سند چشم‌انداز توسعه کشور، تبدیل ایران به بزرگترین قدرت منطقه است.
کمبود آب دغدغه زیتون‌کاران
کمبود آب، آفت زیتون، افزایش هزینه‌های تولید و کارگری، ناکافی بودن صنایع تبدیلی بالادستی و نبود سامانه صادراتی و نبود بسته‌بندی مناسب از معضلات پیش روی زیتون‌کاران است.
به‌گفته آقای نجفی تا سال‌های پیش ورود بی‌رویه و قاچاق زیتون نیز یکی از مهمترین مشکلات زیتون‌کاران بود که خوشبختانه با همکاری شورای ملی زیتون این مشکل برطرف شد.
تخصیص ۲۵ میلیون متر مکعب آب برای تقویت و توسعه باغ‌های زیتون
تامین آب نقش حیاتی و مهمی در حفظ و توسعه باغ‌های زیتون دارد، با تخصیص آب از سد سفیدرود حالا خیال باغداران زیتون طارم سفلی قزوین راحت شده و آنها می‌توانند با آسایش خاطر به احیا، جوان‌سازی و توسعه باغ‌های خود بپردازند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی قزوین می‌گوید: سال گذشته با پیگیری‌های انجام شده موفق به تخصیص ۲۵ میلیون متر مکعب آب از محل سد سفیدرود برای باغ‌های زیتون طارم سفلی قزوین شدیم.
به گفته خمسه، با این اقدام آب پایدار و مطمئن برای باغ‌های زیتون استان قزوین تامین شده است.
مبارزه با آفت مگس زیتون
آفت مگس که در دهه ۸۰ از آن سوی مرز‌ها به باغ‌های زیتون کشور هجوم آورد؛ در سالیان گذشته خسارات فراوانی را به باغداران این محصول وارد کرد، اما با تلاش مسئولان و کارشناسان حوزه حفظ نباتات در سال‌های اخیر این آفت به خوبی کنترل شده و آمار خسارت‌های وارده آن هرساله به طرز چشم‌گیری کاهش یافته است.
در صورت کنترل نکردن، این آفت می‌تواند به ۸۰ درصد محصول باغی خسارت وارد کند.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی قزوین می‌گوید: کار مقابله با آفت مگس زیتون امسال از سوی کارشناسان این سازمان و با مشارکت باغداران در سطح ۲۵۰۰ هکتار از باغ‌های این محصول انجام شد.
به گفته یوسف درخشان؛ سم‌پاشی، استفاده از بیت اسپری و نصب کارت زرد، روش‌های انجام شده در مقابله با آفت مگس زیتون در باغ‌های این محصول در استان قزوین بوده است.
درخشان با اشاره به توزیع نزدیک به ۱۰۰ هزار کارت زرد بین باغداران زیتون طارم سفلی برای مقابله با آفت مگس زیتون، توزیع شده می‌گوید: توزیع محلول سم در باغ‌های سنتی زیتون به شکل رایگان و همچنین توزیع کارت زرد نیز به شکل نیم‌بها انجام شد.
به گفته او با اقدامات کنترلی و تشدید مبارزه با مگس زیتون، خسارات این آفت به باغ‌های زیتون استان قزوین در سال ۹۹ نسبت به سال ۸۸ بیش از ۴۰درصد کاهش یافته و از سه درصد به ۱.۳درصد کاهش یافته است.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان می‌افزاید: با رعایت اصول باغبانی و مقابله به موقع با آفات در سال ۹۹ خسارت مگس زیتون در باغ‌های مدرن زیتون کنسروی تقریبا به صفر رسید که این رقم در باغ‌های سنتی بین یک تا هفت درصد بود این درحالی است که در سالیان گذشته بخش قابل توجهی از دسترنج باغداران مورد هجوم و طعمه این آفت قرار می‌گرفت و خسارات اقتصادی وارد می‌کرد.
برپایی کلاس آموزشی برای زیتون‌کاران
درخشان می‌گوید: کلاس‌های آموزشی در همه روستا‌های درگیر برای بهره‌برداران اجرا شده و شورا‌های اسلامی روستا‌ها از طریق بخشداری ملزم به جلب همکاری و مشارکت باغداران هستند، ولی متاسفانه مشارکت باغداران در خیلی از روستا‌ها ضعیف است و بسیاری از آنها تمایلی به مشارکت در اجرای مبارزه یا تامین هزینه‌های کارگری ندارند.
بگفته.ی پروتئین، سم و کارت زرد به میزان مورد نیاز فراهم شده و باغداران جهت دریافت و انجام مبارزه به مرکز جهاد کشاورزی منطقه طارم و کلینیک‌های گیاهپزشکی مستقر در بخش طارم سفلی مراجعه کنند.
آفت مگس میهمان ناخوانده زیتون‌کاران
متاسفانه این آفت از بین رفتنی نیست و فقط باید با کنترل کردن می‌توانیم با آن مقابله کنیم، اما نمی‌توانیم آن را به طور کامل از بین ببریم و این آفت در منطقه ما مستقر شده است.
رئیس انجمن زیتون‌کاران می‌گوید: دولت نیز از سوی جهاد کشاورزی اقداماتی را در زمینه مبارزه با این آفت انجام می‌دهد، اما کافی نیست؛ چون ما نمی‌توانیم از تمام تکنولوژی‌های موجود در دنیا استفاده کنیم.
فلاح می‌افزاید: بحث گرما و سرما هم در تشدید این آفت دخالت دارد و هرچه هوا گرمتر باشد این آفت زمین‌گیر خواهد شد و با خنک شدن هوا در آستانه برداشت محصول این آفت مجدد گسترش یافته و آسیب بیشتری وارد می‌کند.
افزایش محصول با پیوند و سرشاخه‌کاری درختان
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان هم می‌گوید: عملیات پیوند و سرشاخه‌کاری به منظور توسعه باغات زیتون و همچنین نیاز به اصلاح و بهسازی باغات قدیمی و با هدف تغییر تاج درختان و جایگزینی ارقام مناسب با تاج قبلی بر روی درختان زیتون انجام می‌شود.
به گفته علی اکبری، در این طرح ارقام اصلاح شده و ارقام سازگار با منطقه مانند رقم زرد دومنظوره و با کیفیت بالای روغنی و کنسروی پیوند زنده می‌شود.
اکبری می‌افزاید: همچنین پیوند و سرشاخه‌کاری ارقام کنسروی با بازارپسندی خوب مانند رقم مانزانیلا و کنسروالیا و رقم آربکین و کرونایکی با افزایش عملکرد در واحد سطح و افزایش تولید روغن زیتون با کیفیت انجام می‌شود.
اجرای طرح اصلاح و جوان‌سازی در باغ‌ها
مدیر باغبانی جهاد کشاورزی استان همچنین، از اصلاح و جوان‌سازی درختان در باغ‌های زیتون برای افزایش تولید محصول به ویژه در طارم سفلی خبر می‌دهد.
اکبری می‌گوید: امسال در مجموع حدود هزار هکتار توسعه باغ‌های مثمر در استان قزوین را در برنامه داریم که بیشترین آنها مربوط به زیتون و انگور است.
اصلاح و احیای باغ‌ها، جوان‌سازی باغ‌های قدیمی، هرس باردهی در کنار مبارزه با آفت مگس زیتون از مهمترین اقدامات جهاد کشاورزی برای بهبود کیفیت و کمیت محصول باغ‌های زیتون در استان بوده است که همچنان باقوت ادامه دارد.
اجرای طرح توسعه باغ‌های زیتون
پارسال طرح توسعه باغات در سطح ۹۳۰ هکتار اجرا شد که از میزان باغ توسعه یافته ۹۵ هکتار در اراضی شیبدار و به باغات دیم (بادام و انگور) اختصاص یافته است.
اکبری می‌گوید: توسعه باغ زیتون در اراضی شیبدار با توجه به تخصیص آب نسبت به سایر محصولات بیشتر خواهد بود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان در همین باره می‌گوید: سالانه ۲۰۰ تا ۳۰۰ هکتار باغ زیتون در اراضی شیبدار استان ایجاد می‌شود.
فاطمه خمسه می‌افزاید: در توسعه باغ‌های زیتون در اراضی شیب دار به منظور بهره وری مناسب از ارقام اصلاح شده استفاده و کشت نیز به شکل متراکم و فوق متراکم انجام می‌شود.
بگفته خمسه طی سال‌های اخیر طرح‌های توسعه باغ‌های زیتون با سیستم کشت فوق متراکم با استفاده از ارقام اصلاح شده روغن نیز در سطح بیش از ۴۰۰ هکتار از باغ‌ها اجرا شده است.
مکانیزه کردن کشاورزی راهی برای توسعه پایدار
استفاده از تجهیزات و ماشین‌آلات کشاورزی جدید راهی است برای تولید پایدار محصولات زراعی و باغی و توسعه بخش کشاورزی است.
افزایش جمعیت جهان و رشد مصرف، اهمیت کشاورزی در دهه‌های اخیر را بالا برده و باعث شده تا کشور‌ها برای تامین امنیت غذایی خود، برنامه‌ریزی در حوزه اشتغال و کسب درآمد و رونق اقتصادی به فکر استفاده از یافته‌های علمی و تحقیقاتی و استفاده از فناوری در بخش کشاورزی باشند که موجب می‌شود تا بهره‌وری در این بخش ارتقا پیدا کرده و تولید محصولات به شکل جهشی افزایش پیدا کند.
مدرن شدن کشاورزی کشور و فاصله‌گیری از کشاورزی سنتی و خودکفایی در محصولات استراتژیک به جهت تامین و حفظ امنیت غذایی جامعه بیش از پیش حایز اهمیت است.
تولید سه تا هشت برابری محصول در باغ‌های مدرن قزوین
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی، می‌گوید: استفاده از یافته‌های علمی باعث شده محصولات باغی در باغ‌های مدرن و فوق‌مدرن قزوین با رنگ مطلوب، بهبود طعم و مزه و افزایش عملکرد روبرو باشند و شاهد تولید ارقام تجاری باشیم.
به گفته مجید اسماعیلی، در باغ‌های مدرن که از نهال‌های گواهی شده و اصلاح شده، استفاده شده است شاهد عملکرد چند برابری نسبت به باغ‌های معمولی هستیم.
اسماعیلی می‌گوید: به طور نمونه در باغ‌های متراکم و فوق‌متراکم زیتون طارم سفلی در هر هکتار بین ۹۰۰ تا ۱۸۰۰ اصله نهال و درخت وجود دارد که این رقم در باغ‌های سنتی زیر ۲۵۰ اصله است.
جهش ۱۳۰ درصدی تولید زیتون
تولید زیتون به عنوان تنها محصول استراتژیک باغی کشور در استان قزوین با برنامه‌ریزی‌های انجام شده در زمینه اصلاح، جوان‌سازی و توسعه باغ‌ها در سال‌های اخیر بیش از ۱۳۰ درصد افزایش یافته است.
زیتون تنها محصول باغی استراتژیک کشور به شمار می‌رود که به لحاظ ارزش غذایی بالا و قابلیت استخراج روغن خوراکی از آن، یکی از برنامه‌ها و اولویت‌های وزارت جهاد کشاورزی در بخش باغبانی بر روی اصلاح و توسعه باغ‌های این محصول متمرکز شده است.
آنطور که مسئولان جهاد کشاورزی می‌گویند: با اقدامات وزارت جهاد کشاورزی در سال‌های اخیر در حوزه اجرای برنامه‌های مربوط به اصلاح و توسعه باغ‌های زیتون و همچنین مقابله با آفت مگس، تولید این محصول باغی در استان قزوین که قطب تولید زیتون ایران به شمار می‌رود به بیش از ۲ برابر افزایش یافته است.
تولید و برداشت یک پنجم زیتون کشور در قزوین
مجری طرح زیتون وزارت جهاد کشاورزی در سفر به قزوین، از این استان به عنوان استانی پیشرو در اجرای طرح‌های اصلاح و توسعه باغ‌های زیتون نام برده است.
جواد میرعرب رضی می‌گوید: ۹۰ درصد برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی در حوزه زیتون، اصلاح باغ‌های این محصول از طریق اصلاح، هرس و بازجوان‌سازی و توسعه باغ‌های متراکم است که به رشد عملکرد و تولید کمک می‌کند.
میرعرب از قزوین به عنوان پیشروترین استان در اجرای طرح اصلاح و بازجوان‌سازی باغ‌های زیتون در کشور یاد می‌کند و می‌گوید: با اجرای این طرح عملکرد و تولید زیتون در این استان از سال ۹۲ تاکنون بیش از ۲ برابر رشد یافته است.
او می‌افزاید: پارسال ۱۴۶ هزار تن زیتون از باغ‌های این محصول در کشور برداشت شد که نزدیک به یک پنجم از این میزان سهم قزوین بود که نشان می‌دهد این استان به همراه استان‌های گیلان و زنجان، قطب ویژه تولید این محصول باغی در کشور به شمار می‌رود.
مجری طرح زیتون وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه اعتبارات مربوط به اصلاح و توسعه باغ‌های زیتون در کشور محدود و نیازمند افزایش است، می‌گوید: وزارت جهاد کشاورزی در مکاتبه و رایزنی با مجلس شورای اسلامی به دنبال تخصیص اعتبارات جدید برای تقویت تولید این محصول استراتژیک باغی است.
به گفته میرعرب، وزارت جهاد کشاورزی یک برنامه ۱۰ ساله برای اصلاح و توسعه باغ‌های زیتون تهیه کرده که آغاز آن از سال ۱۴۰۰ خواهد بود و در صورت تامین اعتبارات این طرح، شاهد توسعه ۳۰۰ هزار هکتار باغ‌های زیتون کشور خواهیم بود که قزوین جزو استان‌های پیشتاز در این برنامه است.
مجری طرح زیتون وزارت جهاد کشاورزی عنوان می‌کند: سالانه ۱.۵ میلیون تن روغن خوراکی در کشور مصرف می‌شود که سهم روغن زیتون در این بین ناچیز است، اما با اجرای طرح یاد شده ۱۰ ساله می‌توان این سهم را تا ۱۵ درصد افزایش داد.
وی با بیان اینکه توسعه باغ‌های زیتون منجر به افزایش تولید روغن خوراکی از این محصول در کشور می‌شود، می‌افزاید: در حال حاضر ۱۲ هزار تن روغن زیتون در کشور تولید می‌شود که در صورت اجرا و تحقق اهداف برنامه ۱۰ ساله این رقم می‌تواند به ۲۰۰ هزار تن افزایش یابد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین می‌گوید: در حال حاضر با حمایت وزارت جهاد کشاورزی و در راستای توسعه باغ‌های زیتون به باغداران این محصول یارانه نهال پرداخت می‌شود و به این ترتیب بخش زیادی از هزینه‌های کاشت نهال زیتون از سوی دولت تامین می‌شود.
فاطمه خمسه می‌افزاید: برای هر نهال زیتون که از سوی باغداران این محصول تهیه می‌شود ۴۵۰۰ تومان یارانه پرداخت می‌شود که البته نهال‌های مورد نظر حتما باید گواهی شده و از نهالستان‌های مجاز تهیه شده باشند.
خمسه می‌افزاید: برای مقابله با آفات زیتون به ویژه مگس نیز حمایت‌های قابل توجهی از باغداران این محصول در استان انجام شده که از جمله آنها باید پرداخت یارانه برای تهیه کارت زرد و تقبل نیمی از هزینه‌های آن و دراختیار گذاشتن ادوات و تجهیزات سم‌پاشی اشاره کرد.
به گفته خمسه؛ بهبود تغذیه از طریق تامین کود‌های ریزمغذی، هرس و جوان‌سازی باغ‌های زیتون با هدف رشد عملکرد و تولید این محصول هر ساله در دستور کار معاونت بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی قرار دارد.
راه اندازی انجمن زیتون
رئیس انجمن زیتون استان قزوین می‌گوید: شورای ملی زیتون ایران سال ۹۴ تشکیل شده است و بر اساس مصوبه‌ای از اتاق بازرگانی زیرمجموعه مستقلی به نام انجمن زیتون در استان‌هایی که زیر کشت زیتون هستند شکل گرفت.
علی فلاح می‌افزاید: این انجمن علاوه بر استان قزوین در ۴ استان دیگر نیز تشکیل شده است که تاکنون طی ۲ دوره فعالیت‌های زیادی را در زمینه بررسی مسائل و مشکلات این محصول انجام داده است.
او می‌گوید: انجمن زیتون یک بخش خصوصی است که در کنار دولت شروع به فعالیت کرده است؛ این انجمن در جهت ساماندهی و دفاع از حقوق تولیدکنندگان، تجار، صنایع‌داران و باغداران فعالیت می‌کند.
فلاح اضافه می‌کند: با توجه به اینکه تمام آب منطقه طارم را آب‌های سطحی تشکیل می‌دهد، کمبود آب بزرگترین معضل این منطقه برای کشت زیتون محسوب می‌شود.
به گفته او، یکی از معضلات در این زمینه سرشاخه‌های آبی است که از رودخانه‌های بومی استان قزوین جاری شده و وارد سد سفیدرود می‌شود و تمام این آب‌ها توسط شالیکاران استان گیلان مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
فلاح می‌افزاید: علی‌رغم اینکه زمینه‌های مساعدی برای کشت زیتون وجود دارد، اما متاسفانه به علت مشکلات کم‌آبی نمی‌توانیم باغات خود را در منطقه طارم توسعه دهیم.
برداشت سنتی زیتون دیگر جوابگو نیست
رئیس انجمن زیتون استان قزوین می‌گوید: علاوه بر دو معضل بزرگ کم‌آبی و آفت زیتون در منطقه طارم سفلی مشکلات کارگری برای برداشت وجود دارد چراکه هنوز برداشت زیتون به صورت سنتی و دستی انجام می‌شود و این کار را سخت کرده است.
فلاح اضافه می‌کند: بحث واردات زیتون و فرآورده‌های آن هم یکی از مشکلاتی است که سال گذشته در کشور وجود داشت و دولت نیز در این زمینه برای تامین مصرف داخلی کشور وارد این عرصه شده بود.
او می‌گوید: خوشبختانه امسال انجمن زیتون استان قزوین و زنجان با همکاری شورای ملی زیتون طی تفاهم‌نامه و همکاری که داشتند، توانستند مصوبه واردات دولت را لغو کنند چراکه دولت بنا داشت همانند سالیان گذشته با ارز ۴۲۰۰ تومانی روغن زیتون وارد کشور کند.
ضرورت صنعتی سازی فراوری زیتون
علی اکبری مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان قزوین هم بر ضرورت صنعتی‌سازی فرآوری زیتون تاکید می‌کند و می‌گوید: اکنون بیشتر تولیدات زیتون طارم به صورت تازه خوری مصرف می‌شود، اما صنایع تبدیلی کوچک و خانگی این بخش به کمک دولت درحال تبدیل شدن به کارگاه‌های صنعتی هستند.
اقتصاد طارم سفلی بر پایه پرورش زیتون
مدیرمرکز جهاد کشاورزی طارم سفلی با اشاره به اینکه طارم سفلی ۱۷۵۰ کیلومتر مربع وسعت دارد، می‌گوید: وسعت کل باغات طارم سفلی ۱۴ هزار هکتار است و در سطح باغات زیتون با ۹۷۵۰ هکتار وسعت رتبه اول را از نظر اقتصادی دارا بوده که ۷ هزار هکتار آن بارور است سپس گردو با ۱۲ هزار و انار با ۸۵۰ هکتار در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند؛ محصولات دیگری نظیر زغال اخته، بادام، به، گیلاس و باقی میوه‌ها نیز در طارم کشت می‌شود.
خدایاری می‌افزاید: در زمان برداشت زیتون تقریبا از تمام روستا‌هایی که زیتون در آنها کشت نمی‌شود مانند روستا‌های اردک، محمد ده، پلنگه، گونج، فیله‌ورین، نجف‌آباد و روستا‌های دهستان چوقور و تمامی روستا‌هایی که کشت باغی وسیع زیتون ندارند به مناطق زیتون‌خیز برای کار می‌آیند حتی کارگرانی از استان‌های گرگان، سیستان و بلوچستان و کرمانشاه برای کار در فصل چینش زیتون به طارم سفلی سفر می‌کنند.
زیتون به عنوان محصولی پربار و مفید می‌تواند نقش مهمی در سبد اشتغال استان قزوین داشته باشد، بیشتر باغ‌های زیتون در طارم به صورت سنتی هستند که ضرورت دارد تا با اصلاح باغ‌های کم‌بازده و مکانیزه شدن باغات در جهت بهره‌برداری بیشتر تلاش شود.
بدون شک برنامه‌ریزی مدون و برداشتن مشکلات پیشِ رو از روی دوش زیتون‌کاران می‌تواند علاوه بر اشتغال در سال جهش تولید به اقتصاد کشور هم کمک شایانی کند تا این محصول علاوه بر تامین داخل با بهترین فرآوری به خارج از کشور هم صادر شود.
استان قزوین دارای حدود 10 هزار هکتار باغ زیتون است که عمده آنها مربوط به منطقه طارم سفلی است.
بخش طارم سفلی از توابع شهرستان قزوین است که در همسایگی با استان‌های گیلان و زنجان قرار دارد.
نویسنده: امین فرخی حقیقت
نظر شما