ماه رمضان که به زبان ترکی «اوروشلیق» خوانده میشود در نزد زنجانیهای جایگاه ویژهای دارد.
با نزدیک شدن به ماه رمضان حال و هوای زنجانیها برای استقبال از این ماه توصیف ناپذیر است. در زمانهای دور صدای سحر خوانها در کوی و برزنهای زنجان با صدای سوت کارخانه کبریت این شهر زمان اوباشدانلیق یا سحری را به مردم نوید میداد و همزمان دعای سحر در فضای شهر طنین انداز میشد.
با نزدیک شدن به این ماه مبارک بانوان زنجانی خانههای خود را همچون مساجد شهرشان غبار روبی میکنند و معتقدند باید با پاکی و نظافت گام به ماه مبارک رمضان نهند.
افطاری دادن
افطاری دادن به مردم و یا فامیل از رسوم بسیار زیبای مردم ایران است، هر چند در طی سال گذشته به دلیل شیوع ویروس منحوس کرونا و به دلیل جلوگیری از انتشار این بیماری کاهش یافته است، اما از زیباترین رسوم زنجانیهاست.
بسیاری از زنجانیها نیز در این ایام به پیروی از شهید این ماه حضرت امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام به تهیه و توزیع اقلام موردنیاز خانوادههای نیازمند در سطح استان میپردازند تا در ماه رمضان دلهای نیازمندان را خشنود کنند.
به اعتقاد مردم زنجان، در ماه مبارک رمضان اعضای بالغ خانوادهها از ثواب روزههای کلهگنجشکی کودکان و افراد نابالغ برخوردار میشوند و بههمین خاطر، والدین، کودکان خود را بهگرفتن روزه نصفهروز ترغیب میکنند و در قبال پرداخت وجهی، روزه کلهگنجشکی آنان را میخرند.
سحر خوانی در روستاهای زنجان
آیین سحر خوانی قدمتی دیرینه در زنجان دارد در روستاهای این استان در سالهای دور که وسایل ارتباطی، چون رادیو و تلویزیون بهندرت در منازل خانوادهها یافت میشد، در آیین سحر خوانی بزرگان و به خصوص ریش سفیدان منطقه یک ساعت قبل از اذان صبح بر در منازل رفته و با خواندن دعاها و اشعار آیینی مردم روستا را بیدار میکردند.
در حال حاضر با گذشت زمان و افزایش وسایل ارتباطی مثل تلویزیون، تلفن و ساعتهای زنگ دار این آیین زیبا کم رنگ شده، ولی هنوز هم میتوان روستاهایی را پیدا کرد که این آیین هنوز هم در آن برگزار میشود.
«چای چورک» نان مخصوص سفرههای افطاری زنجانیها
چای چورکی (نون چایی) نان مخصوصی که در این ماه زینت بخش سفرههای زنجانی هاست.
نان چایی از آرد، آب، شیر، شکر، تخم مرغ، روغن مایع و کنجد در اندازههای کوچک در قنادیهای زنجان پخت میشود. در ماه رمضان از کنار قنادیها که میگذری بوی این نان خوشمزه مشام هر عابری را مینوازد و پخت این نان یادگار آبا و اجداد این شهر است که هنوز هم طرفداران زیادی دارد.
از آش ترش تا آش کشک زنجانی
همزمان با افطار مردم زنجان غذاهای ویژهای را بر سر سفره های افطار می گدارند که از آن جمله میتوان به انواع آشهای ترش، آش کشک، آش رشته و شیربرنج، فرنی و حلوا اشاره کرد.
البته مانند همه مردم ایران حلیم نیز جایگاه ویژهای در بین مردم زنجان دارد و در این ایام با پخت حلیم و توزیع آن در بین مردم سعی میکنند تا در ثواب روزه و عبادات بندگان خدا شریک شوند هر چند این رسم نیز به مانند خیلی کارها به دلیل شیوع ویروس کرونا و به دلیل رعایت پروتکلهای بهداشتی کمرنگ شده و مردم سعی میکنند در این ایام با اهدای جیره خشک از میهمانان و نیازمندان دستگیری کنند.