گزارش مکتوب
سلام به میانکاله شاید وقتی دیگر ...
مرگ پرندگان زمستان گذران سیبری در تالاب بین المللی میانکاله با مهاجرت آنها به نیمکره شمالی زمین پایان یافت.
به گزارش
خبرگزاری صداوسیمای مرکز مازندران، سایه شوم اش از ۲۶ اسفند ۹۷ بر شبه جزیره میانکاله که از جنوب به شهرهای گلوگاه و بهشهر در استان مازندران و به شهرهای بندرگز و بندر ترکمن در استان گلستان متصل است سنگینی کرده، همان سالی که باران سیل آسا آمد و رهاوردش در نوروز ۹۸ تخلیه چندین روستا در حاشیه پناهگاه حفاظت شده میانکاله، ته نشین شدن گل و لای و رسوبات در این تالاب بین المللی حدود ۶۸ هزار هکتاری شده است. دو زمستانه که بهشت پرندگان برای زمستان گذرانهای سیبری تبدیل به جهنم شده است.
هر ساله صدها هزار پرنده از شدت سرمای سیبری به ایران، نخستین تالاب بین المللی کنوانسیون رامسر که ۱۸ کشور عضو آن هستند در میانکاله فرود میآیند. قرار نبود سال ۹۹ همانند سال ۹۸ که ۳۸ هزار همسفرشان تلف شدند، آب در دلشان تکان بخورد، اما نهم بهمن پارسال سایه مرگ مجددا" بر این تالاب که یکی از ۱۲ ذخیره گاه بین المللی زیست کره، محسوب میشود، سنگینی کرده است.
به همراه ابرهیمی مدیرکل محیط زیست و سه تن از محیط بانان استان، برای گشت و بررسی بیشتر از عمق فاجعه مرگبار پرندگان زمستان گذران سوار بر قایق موتوری شدیم، در قسمتی از تالاب بر روی آب، سر یک بال فلامینگو شناور است. به اطراف نگاه میکنم، از نیمه بدن این پرنده بخت برگشته خبری نیست. یکی از محیط بانان همراه ام سر را بر میدارد و در کیسه بهداشتی میگذارد تا از مسمومیت و مرگ دیگر پرندگان در این تالاب جلوگیری کند.
چند صد متر که جلوتر میرویم چند محیط بان دیگر در حال جمع آوری لاشههای پرندگان هستند.یکی از محیط بانان میگوید: امروز ۸۷ لاشه پرنده که بیشتر چنگر بوده جمع آوری کردیم شکر خدا از دیروز که ۱۱۹ لاشه جمع کردیم، کمتر است.
لاشه پرندگان زمستان گذران بخت برگشته در خلیج گرگان هم مشاهده شده است و برای همین با یک گروه از ماموران محیط زیست به بندر گز در حوزه استحفاظی استان گلستان میرویم. بادگیری پلاستیکی سفید و بهداشتی را میپوشم و ماسک و دستکش را بر میداریم با رعایت تمامی نکات بهداشتی وارد قایق میشویم، لاشه اردک چشم طلایی ماده روی آب شناور است، اینجا هم مانند تالاب میانکاله، مرگ گسترده و مرموز پرندگان زمستان گذران سیبری ادامه دارد ...
رضوانی مدیرکل سابق دامپزشکی مازندران که در این سفر ما را همراهی میکند، میگوید: بروز برخی بیماریهای شناخته شده برون مرزی همچون آنفلونزای فوق حاد پرندگان و نیوکاسل منفی است.
لاشه پرندگان باید بیشتر بررسی شود به همین دلیل به مرکز تشخیص و آزمایشگاه مرجع آناتومی و پاتولوژی که در سال ۸۱ تحت نظارت دامپزشکی کشور در تهران تاسیس شد، رفتم.
خانم دکتر صیفوری کارشناس آزمایشگاه مرکز ملی تشخیص و آزمایشگاهی مرجع سازمان دامپزشکی کشور، در حال گرفتن نمونه از اجزای بدن لاشه سه پرنده جمع آوری شده در تالاب بین المللی میانکاله است.
او میگوید: نمونه گیریهای لازم انجام گرفته و به بخشهای مختلف از قبیل ویروس شناسی، میکروبی، سم شناسی و پاتولوژی ارجاع داده شد و تا آماده شدن نتایج ۴۸ ساعت زمان نیاز است.
بازهم بوتولیسم تکرار تراژدی پارسالدکتر حبیبی رییس مرکز ملی تشخیص و آزمایشگاههای مرجع سازمان دامپزشکی کشور هم میگوید: نمونههای به این آزمایشگاه آمده تا علت تلفات مرگ پرندگان بوتولیسم تشخیص داده شد.
او میگوید: همانند پارسال علت مرگ پرندگان زمستان گذران سیبری در تالاب بین المللی میانکاله بازهم سم بوتولیسم است.
ریشه یابی مرگ در بهشت پرندگان
برای ریشه یابی علت مرگ پرندگان بعد از آزمایشگاه مرجع دامپزشکی در تهران به اتاق ماکنعلی رییس سازمان دامپزشکی کشور میروم، او میگوید: بارندگیها و سیلاب سال ۹۸ در مازندران و گلستان و ورود رسوبات به بستر تالاب سبب شد تا حیات آبزیان در کف منطقه غیر فعال شود.
او میگوید: رسوبات بالادست باعث ایجاد سم بوتولیسم در گیاهان بخش نیمه خشک تالاب در قسمتهای بندر گز، گلوگاه و بهشهر شده، گیاهانی که غذای پرندگان زمستان گذران است.
به آرشیو خبرهایم در سالهای قبل مراجعه میکنم، مساحت تالاب در سال ۸۹ حدود ۴۸ هزار هکتار بوده است و در سال ۹۹ به حدود ۳۴ هزار هکتار کاهش یافت.
میانکاله تشنه حق آبه آب شیرین
رضوانی مدیرکل سابق سازمان دامپزشکی استان هم میگوید: حالت گردن به سمت سینه فلج میشود در حقیقت سیستم تنفسی از کار میافتد، اما راهکار برون رفت از این بحران میانکاله چیست؟
ماکنعلی رییس سازمان دامپزشکی کشور تنها راه حل را بحث حق آبه آب شیرین است منوط به اینکه باعث ورود رسوب به کف تالاب نشود برآب این حق آبه در ۱۶ شهریور سال ۹۹ جلسه در استانداری تشکیل شد.
ابراهیمی مدیرکل محیط زیست مازندران میگوید: قرار شد در مدت ۱۰ روز مجموعه آب منطقهای استان برنامههای تامین حق آبه را از سد گلورد به ضلع غربی و جنوب غربی تالاب میانکاله از طریق سد گلورد و پمپاژ آب از دریای خزر ارائه دهد و از اول مهرماه رها سازی آب شروع شود.
داوودیان معاون طرح و توسعه آب منطقهای مازندران میگوید: قرار بود این مصوبه از اول مهر اجرایی شود و به عهده شرکت آب منطقهای بود که انجام شد.
به شهرهای منتهی به تالاب هم سرزدم شهرهای که ماه هاست آبی در آن جاری نمیشود حالا بهشت تالاب به جهنم پرندگان تبدیل شده است.
ابراهیمی محیط زیست استان هم میگوید: بحث تامین آب تالاب با مجموعه وزارت نیرو است باید بیایند پای کار مساله گری انجام شد تاکنون پاسخی دریافت نکردیم.
مسئولات آب منطقهای استان در ۱۲ بهمن سال ۹۹ در پاسخ به مصوبه احیای تالاب در استانداری مازندران اعلام میکنند، آبی وجود ندارد؟! قراربود از سد گلورد ۷ متر مکعب بر ثانیه آب شیرین وارد تالاب شود که مدیرعامل شرکت آب منطقهای استان در آخرین اظهار نظرش گفت: اصلا آبی وجود ندارد که با تالاب هدایت شود.
یخکشی میگوید: رودخانهای نداریم که بتوانند آبی را به اینجا وصل کند میزانش اینقدر کم است، تاثیری بر وضعیت تالاب ندارد.
نواختن ناقوس مرگ در میانکاله
ربیعی مسئول حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران میگوید:۳۲ گونه پرنده زمستان گذران بر اثر سم بوتولیسم در شبه جزیره میانکاله تلف شدند.
او میگوید: بیشترین تلفات هم مربوط به پرندگان زمستان گذران چنگر با ۹۳، مرغابی با ۳، فلامینگو با ۲ و باکلانها و کاکاییها و آبچلیکها با یک درصد میشود.
براساس آمارهای غیر رسمی، تکرار این تراژدی غمبار مرگ بیش از ۵۴ هزار پرنده زمستان گذران بار دیگر ما را در مسیر پیگیری همان مصوبات خاک خورده قرار داد.
به سراغ استاندار مازندران در خیابان انقلاب ساری میروم، حسین زادگان به مصوبه ۲۰ بهمن ۹۹ در کار گروه تخصصی و بحث انتقال آب سد گلورد اشاره میکند و میگوید: پیگیری ها بالاخره نتیجه داده است.
داوودیان معاون طرح و توسعه آب منطقهای مازندران هم میگوید: میانگین در شبانه روز بالغ بر ۱۲۰ متر مکعب آب از سد گلورد و ۵۰ متر مکعب از رودخانه قره سو گلستان وارد تالاب میانکاله میشود.
احیای دوباره تالاب میانکاله در خوش بینانهترین حالت تا ۲۰۰ سال آینده
به تشخیص کارشناسان منابع طبیعی احیای تالاب بین المللی میانکاله ۲۲۰ میلیون متر مکعب آب نیاز دارد با توجه به ورود فقط ۱۷۰ متر مکعب شبانه روز آب، محاسبات ریاضی میگوید:حدود ۲۰۰ سال احیای مجددا"میانکاله زمان میبرد و این یعنی عملا" ادامه نابودی جهنم این پرندگان زیبا در تالاب که بهشت پرندگان نامیده میشود.
پایان زمستان گذرانی مرگبار مهمانان سیبری در میانکاله
مسئول حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران میگوید: با وجود اینکه درصد کمی از پرندگان زمستانگذران از جمله فلامینگوها، کاکاییها و باکلانها معمولا تا اواخر فروردین ماه در استان حضور دارند و به تدریج تالاب را ترک میکنند.
به گفته ربیعی تلفاتی در یک هفته گذشته در میانکاله گزارش نشده است با این وجود ماموران محیط زیست همواره درحال پایش در تالاب هستند.
سلام به میانکاله شاید وقتی دیگر ...حال باید دید تا سفر بعدی پرندگان زمستان گذران سیبری به مازندران پرونده احیای تالاب بین المللی میانکاله باز خواهند ماند و پیگیریها نتیجه میهد و بهشت پرندگان دوباره طعم شیرین آب را خواهد چشید، یا پرونده ذخیره گاه بین المللی زیست کره، تا زمستان سال ۱۴۰۱ بسته میماند.
آتنا رستمی آله خیلی
خبرنگار سرویس اقتصادی خبرگزاری صداوسیما
لطفا واژه ها را درست بکار ببرید