آينده نامعلوم حزب حاکم ترکيه
کاهش شدید ارزش لیر بزرگترین چالش اردوغان
بحران اقتصادی ترکیه در حال افزايش است و اگر بحران لیر مهار نشود خطرات زیادی برای اقتصاد و حزب حاکم این کشور به همراه خواهد داشت.
به گزارش سرویس بین الملل
خبرگزاری صدا و سیما، روزنامه رای الیوم نوشت: کاهش شدید ارزش لیر، بزرگترین چالش برای رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و حزب حاکم بر این کشور محسوب میشود.
مقاله نویس روزنامه رای الیوم نوشت: با توجه به کاهش شدید ارزش لیر که بزرگترین چالش برای رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و حزب حاکم بر این کشور محسوب میشود آیا قطر برای سومین بار برای نجات اقتصاد و واحد پول محلی متحد ترک خود، مداخله میکند؟ چرا زمان این کاهش ارزش واحد پول ملی ترکیه مشکوک است؟ و چه کسی مسئول آن است؟
مقاله نویس رای الیوم برای یافتن پاسخ سئوالاتی که در آغاز مطرح کرد نوشت: حزب حاکم ترکیه یعنی حزب عدالت و توسعه، به ریاست رجب طیب اردوغان رئیس جمهور این کشور، در سال ۲۰۰۲ به قدرت رسید و آن را به لطف موفقیت بزرگ اقتصادی و توسعهای که در این سالها به دست آورد، نزدیک به بیست سال نگه داشت، اما به نظر میرسد این موفقیت در حال فرسایش است و این فرسایش نه تنها به دلیل انتشار ویروس کرونا، بلکه به دلایل زیادی از جمله ورود حزب به مرحله پیری، تشدید اختلافات داخلی بین جناحهای آن، دو دستگی برخی جریانهای آن، افزایش تعداد مخالفان و اتحاد آنها علیه رژیم ترکیه و تمرکز قدرت در دست رئیس جمهور، ارتباط دارد. اکثر تحلیلگران مستقل ترکیه نیز این دلایل را عامل فرسایش حزب عدالت و توسعه ترکیه میدانند.
اردوغان، صبح روز دوشنبه، با خبرهای بدی همچون کاهش ۱۷ درصدی ارزش لیر ترکیه در معاملات بازارهای مالی مواجه شد. این کاهش ارزش واحد پول ملی ترکیه پس از اقدام اردوغان برای برکناری ناجی اقبال رئیس بانک مرکزی - که از اعتبار محلی و بین المللی برخوردار است - پس از چهار ماه از انتصابش در این سمت صورت گرفت. اعتبار رئیس بانک مرکزی ناشی از تجربه و استقلال وی در تصمیم گیری بود. این اقدام اردوغان باعث نگرانی و اضطراب سرمایه گذاران و ایجاد هرج و مرج در بازارهای مالی شد.
ارزش لیر ترکیه امروز در بازار به ۸.۵ واحد در مقابل یک دلار رسیده است که بیشترین کاهش ارزش پول ملی ترکیه را تجربه میکند؛ این در حالی است که ارزش لیر در زمان رئیس کل بانک مرکزی برکنار شده بهبود یافته بود به طوری که هر دلار معادل ۷.۲ لیر ترکیه تثبیت شده بود؛ هنوز مشخص نیست که این کاهش در دوره رئیس بانک مرکزی جدید ادامه خواهد یافت یا متوقف خواهد شد.
برکناري ناجي اقبال سبب آشفتگی بازارهاي مالي و توقف معاملات در بورس اوراق بهادار استانبول شد
رئیس جمهور اردوغان با سیاست آقای ناجی اقبال رئیس بانک مرکزی برکنار شده که افزایش نرخ بهره را کوتاهترین و قدرتمندترین راه برای حفظ ثبات پول ملی و جلوگیری از سقوط آن میداند، مخالف است و به نظر میرسد که تصمیم ناجی اقبال برای افزایش ۲۰۰ واحدی نرخ بهره (۱۹ درصدی) برای مقابله با تورمی که بازارهای مالی از آن استقبال میکنند، موجب عصبانیت و خشم رئیس جمهور ترکیه شده و وی را وادار به صدور حکم ریاستی کرده است، زیرا اردوغان بلافاصله رئیس بانک مرکزی را در عصر جمعه و بدون ارائه هیچ دلیلی برکنار کرد.
این اقدام اردوغان در بازارهای مالی آشفتگی ایجاد کرد و منجر به توقف معاملات در بورس اوراق بهادار استانبول به دلیل کاهش بیش از ۶ درصدی قیمت سهام شد؛ این بدان معناست که این بازارها و سرمایه گذاران آنها از تعیین شهاب قافجی اوغلو به عنوان رئیس جدید بانک مرکزی به دلیل کمبود تجربه و سازگاری وی با سیاستهای رئیس جمهور اردوغان، ناراضی هستند، گفتنی است سیاست مالی اردوغان بدین صورت است که وی اولویت اصلی را به افزایش نیافتن نرخ بهره برای مقابله با تورم قرار میدهد. این در حالی است که نرخ تورم در فوریه گذشته به ۱۵.۶ درصد رسید.
لیر ترکیه دو بار در سال ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ کاهش یافت، اما با مداخله رژیم قطر که متحد اردوغان است از فروپاشی نجات یافت. قطر با تزریق سرمایه گذاریها و ارزهای خارجی به میزان نزدیک به ۱۵ میلیارد دلار در هر دو بار کاهش ارزش لیر، توانست واحد پول ملی ترکیه را نجات دهد و از فروپاشی آن جلوگیری کند و به آن ثبات ببخشد.
هنوز مشخص نیست که آیا دولت قطر برای سومین بار مداخله خواهد کرد و همانند گذشته برای نجات لیر، میلیاردها دلار سرمایه گذاری جدید به اقتصاد ترکیه تزریق خواهد کرد؟ اما تاکنون هیچ نشانهای از این مداخله سوم وجود نداشته است. ناظران بر این باورند که قطر به دلیل شرایط دشوار مالی ناشی از کاهش درآمدهای نفت و گاز و افزایش هزینههای زیرساختهای تأسیساتی برای برگزاری جام جهانی، همچنین پیامدهای منفی ویروس کرونا بر اقتصاد این کشور و اقتصادهای اکثر کشورهای خلیج (فارس)، این بار برای نجات لیر ترکیه اقدام نخواهد کرد.
چهار ماه پیش (نوامبر)، هنگامی که ارزش لیر ترکیه کاهش یافت و رئیس جمهور اردوغان داماد خود بیرات البیرق را از سمت خود به عنوان وزیر دارایی عزل کرد، مداخله مالی سریع قطر محدود به خرید سهام در بورس سهام استانبول بود؛ که احتمال میرود در حدود ۳۰۰ میلیون دلار باشد؛ اما این سرمایه گذاری قطر نتایج عکسی به همراه داشت، زیرا احزاب مخالف رژیم ترکیه، رئیس جمهور اردوغان را متهم کردند که ستون فقرات اقتصاد ترکیه را به کشور قطر فروخته است. این در حالی است که دوحه تنها کمتر از ۱۰ درصد سهام بورس اوراق بهادار ترکیه را خریداری کرده است.
بیشتر تحلیلگران اقتصادی در داخل و خارج ترکیه انتظار دارند شهاب قافجی اوغلو رئیس جدید بانک مرکزی، که نماینده حزب عدالت و توسعه در پارلمان ترکیه نیز است، دستورهای اردوغان برای کاهش نرخ بهره را مو به مو اجرا کند. در صورت اجرای دستور اردوغان در کاهش نرخ بهره، ممکن است ارزش لیر ترکیه افت بیشتری داشته باشد و سرمایههای خارجی از این کشور خارج شود و سرمایه گذاریهای خارجی از بین برود، که منجر به دشواریهای جدیدی در اقتصاد ترکیه خواهد شد، اقتصادی که این روزها با چالشهای دشواری روبرو است.
رئیس جمهور اردوغان به اقتصاددانان بزرگی مانند علی باباجان معاون نخست وزیر و وزیر سابق دارایی - که در آغاز به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه به عنوان معمار انقلاب اقتصادی ترکیه توصیف شد -، متکی بود. اما باباجان استعفا داد و حزبی برای خود تشکیل داد که هم اکنون این حزب در زمره احزاب مخالف رژیم ترکیه قرار دارد. احمد داود اوغلو، صاحب تئوری "به صفر رسانیدن مشکلات (با همسایگان) " نیز از دیگر شخصیتهای قابل اعتماد اردوغان بود.
دستاورد بزرگ اقتصادی که به حزب حاکم ترکیه محبوبیت زیادی داده بود، در حال فرسایش است
مقاله نویس روزنامه رای الیوم در پایان سرمقاله نوشت: بحرانهای اقتصادی ترکیه تشدید میشوند و اگر به سرعت بحران لیر ترکیه مهار نشود خطرات زیادی برای اقتصاد این کشور به همراه خواهد داشت، زیرا این بحران همزمان با بحرانهای سیاسی است، که بارزترین آن اختلافات ترکیه با بسیاری از کشورهای حوزه شرقی دریای مدیترانه در مورد مرزهای قاره ای، و حقوق حفاریهای نفت و گاز است.
به نظر میرسد دستاورد بزرگ اقتصادی که به حزب حاکم ترکیه محبوبیت زیادی داده بود، در حال فرسایش است و تلاش برای اجرای اصلاحات، دشوار و کند است، آن هم در زمانی که تعداد دوستان این حزب ترکیه در حال کاهش است، و بر خلاف کاهش تعداد دوستان، آمار مخالفان و دشمنان آن نیز در حال افزایش است، از این رو بسیاری از کارشناسان معتقدند که آینده حزب حاکم، آینده روشن و شکوفایی نخواهد بود.