درختکاری، میراث ماندگار

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خراسان رضوی، در این مسیر زیبا که دو طرفش با درختان توت آراسته شده بود، دوست داشتم زمان به کندی سپری شود، آخر پشت خاطرات این درختان نوعدوستی و ایمان موج میزد. نگاهی با این مضمون که "دیگران کاشتند و ما خوردیم و ما بکاریم تا دیگران بخورند" از حاج احمد میگویم مردی که درخت، میراث ماندگارش شد. داستانِ انس با درخت حاج احمد امیرخانی به ۵۷سال پیش برمی گردد، او در آن روزگار مجرد و شغلش رانندگی بود.

حاج احمد برای اینکه میراثی از خود بجای بگذارد، در هر سفر تعدادی نهال درخت توت همراه داشت و در استراحتگاههای بین راهی به خصوص در مسیر مشهد به تهران، غرس می کرد.

سر تاسر زندگی آقای امیرخانی که می توان از او به عنوان خیر درختکاری نام برد، با کاشت درخت همراه بوده است، تا جائیکه خودش می گوید: در 10کیلومتر از مسیر روستای کاهو در جاده مشهد به چناران درخت توت کاشته است و عمر بعضی از این درختان به بیش از 40سال می رسد.

این نیکوکار همچنین می گوید: تا کنون در مجموع  بیش از چهارهزار درخت در سراسر کشور کاشته است.

از حاج احمد امیرخانی درباره انگیزه اش از اینکار می پرسم که می گوید: هیچ میراثی با ارزش تر و ماندگارتر از کاشت درخت نیست، چرا که انسانها روزی عمرشان به پایان می رسد ولی درخت همیشه جاودان میماند و رهگذران نیز از سایه و میوه آن بهره می برند.

• کاشت درخت ریشه در فرهنگ و مذهب

حرکت زیبای آقای امیرخانی یادآور تمدن و فرهنگ اصیل ایرانیان است، چرا که درختکاری در فرهنگ ما ریشه آباء و اجدادی  دارد.

زیبایی درخت نه تنها در نگاه آدمی بلکه در منظر آفریدگار جهان نیز به نیکی آمده است.

به سراغ دکتر ایمان پور استاد تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد می روم. این استاد دانشگاه می گوید: در ایران باستان و حتی در دوره زرتشت با تولد هر فرزند پدر و مادر موظف بودند به نشانه شکرگذاری درخت بکارند و نام فرزند خود را برآن درخت می گذاشتند.

دکتر محمدتقی ایمان پور می افزاید: درختکاری در ایران قدیم آنقدر اهمیت داشت که حتی پادشاهان در کنار آموزش نظامی و سیاسی آموزش باغبانی را هم فرامیگرفتند و پس از مرگ بر مزارهر ایرانی دو اصله نهال می کاشتند و معتقد بودند درخت تنها موجود پیوند دهنده زمین وآسمان است.

همچنین درقرآن کریم، سوره رعد آیه29 نیز از درخت طوبی ((الذین آمنوا و عملوا الصالحات طوبی لهم و حسن مآب – برای آنان که به خدا ایمان آورده و عمل صالح انجام دادند درخت طوبی و مقام نیکو و بازگشت زیبا نصیبشان می شود)) نام برده شده است و در روایات مختلف آمده است، خداوند ریشه درخت طوبی را در زمین و بهشت و شاخه و برگ آن را در آسمان قرار داده است.

کارشناسان هم می گویند: درختکاری راه حل عالی برای مقابله با تغییر اقلیم و محافظت از تنوع زیستی است و جنگلهای کهنی که تخریب نشده اند کربن را بهتر جذب می کنند و در برابر آتش سوزی، طوفان و خشکسالی مقاوم ترند.

• ذخیره 13میلیارد مترمکعب آب درجنگلهای کشور

درختان کاشته شده توسط آقای امیر خانی، بخشی از یک میلیون و 500هزار هکتار مساحت جنگل در خراسان رضوی و 14میلیون و 355هزار هکتار جنگل کشور است.

در تماس تلفنی که با معاون امور جنگل سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور داشتم، وی به ذخیره بیش از 13میلیارد مترمکعب آب در سطح جنگلهای کشور اشاره کرد و افزود: به عنوان نمونه 12هزار میلیارد تومان اکسیژن در جنگلهای شمال تولید می شود و میزان آب تولیدی در این جنگلها بیش از ظرفیت آب سد کارون3 در کشور است.

عباسعلی نوبخت ادامه داد: امسال هم بنا داریم 30هزار هکتار از اراضی شیب دار کشور را در پنج ناحیه رویشی زیر پوشش جنگل کاری قرار دهیم.

معاون امور جنگل سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور افزود: 25هزار هکتار از عرصه های طبیعی کشور در سال قبل نهالکاری و درختکاری شده است.

او ادامه داد: تا سال1403 بر اساس برنامه ریزی باید 5میلیون هکتار جنگل کاری در کشور انجام شود که از این میزان، سه میلیون هکتار جنگل بیابانی و دو میلیون هکتار جنگل غیربیابانی است.

همچنین هفت و نیم هکتار از اراضی کشور جزء کانونهای بحرانی بیابان زاست که بخشی از آن در کویرهای مرکزی خراسان رضوی قرار دارد.

• سرانه درختکاری

با رئیس اداره جنگلداری و جنگل کاری خراسان رضوی در ارتفاعات جنوبی مشهد، همراه شدم.

دامنه کوههای این ارتفاعات مملو از درختان چنار، سرو، کاج و دیگر درختان جنگلی است.

محمود قربانی مقدم می گوید: سرانه درختکاری در کشور دو دهم هکتار است و در خراسان رضوی با توجه به اقلیم و جمعیت بیش از 6میلیون نفری به 24صدم هکتار می رسد که سرانه سبز نسبتا خوبی در بین استانهای کشور است.

وی ادامه می دهد:در کنار این میزان درختکاری 42پارک جنگلی و 100هکتار بوستان جنگلی روستایی و 109نهالستان در سطح خراسان رضوی وجود دارد.

رئیس اداره جنگلداری و جنگل کاری خراسان رضوی به آمار خوبی از توسعه جنگل در شهر مقدس مشهد اشاره می کند و می گوید: امسال باکمک شهرداری، مردم و ادارات درحدود دوهزار هکتار از اراضی کمربند جنوبی شهر مشهد نهال کاشته شده است.

یک کارشناس محیط زیست و منابع طبیعی نیز می گوید: نگهداری از نهال کاشته شده بسیار مهم‌تر از کاشت آن است و بهتر است که از تعداد درختان برای کاشتن بکاهیم و بیشتر به مراقبت از آن‌ها بپردازیم ؛ همچنین در امر کاشت، از نهال‌های بومی هر منطقه استفاده کنیم تا درختان رشد کنند نه اینکه خشک شوند.

محمدی ادامه می دهد: هر نوع جنگل، مرتع و فضای سبزی بحث حفاظتی مخصوص به خود را دارد که باید بر اساس آن عمل شود. درختان و جنگل‌های شهری که بیشتر دست کاشت هستند، بحث حفاظتی مخصوصی دارند، همین ‌طور درختانی که به صورت طبیعی در زیستگاه‌های خود هستند، اگر دور از دسترس انسان‌ها باشند نیاز به برنامه حفاظتی خاصی ندارند چرا که به تنهایی از خود محافظت می‌کنند.

وی می گوید:کاشت نهال، اقدام نیک و پسندیده‌ای است که همه ساله پیش از آغاز بهار و اواخر زمستان انجام می‌شود. این حرکت نمادین که هر سال توسط طبیعت دوستان و طرفداران محیط زیست اجرا می‌شود، موجب توجه بیشتر مردم به بحث درخت و درختکاری و همچنین بحث حفاظت و حراست از محیط زیست، جنگل‌ها و مراتع می‌شود.

درختان نقش بسیار ارزنده‌ای در تداوم حیات روی کره زمین دارند و روزی که آخرین درختان و جنگل‌ها از بین بروند شاید سال‌ها قبل از آن انسان‌ها نیز از بین رفته باشند؛ در این میان آقای امیرخانی بیشتر ازدیگران به ارزش و نقش مهم درختان در زندگی بشر پی برده و در سالهای پربار زندگی اش، ارثیه ماندگاری از خود برای نسلهای آینده بر جای گذاشته است تا آیندگان از فوائد بی شمار درختان استفاده کنند.

نویسنده خبرنگار: فرشید عبدی