۱۴۰۰؛ سال ماموریت گرایی دانشگاه‌ها بر پایه مزیت‌های منطقه‌ای

آقای حسین رحیمی در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار حوزه آموزش عالی گروه علمی فرهنگی هنری خبرگزاری صدا و سیما با بیان عملکرد پژوهشی سال ۹۹ افزود: در بخش مجلات و مقالات در سطح بین المللی برای نخستین بار ارتقای کیفی و چشمگیری در سال ۱۳۹۹ (۲۰۲۰) داشتیم و جایگاه کیفی مقالات کشور رتبه ۱۴ از جایگاه کمی مقالات با رتبه ۱۵ پیشی گرفت که این توفیق بسیار بزرگی برغم همه محدودیت‌های بیرونی در سطح بین الملل توانستیم در حوزه پژوهشی بدرخشیم.

وی گفت: ما بیش از هزار و ۲۰۰ مجله علمی پژوهشی در داخل کشور داریم که این‌ها از وزارت علوم تحقیقات و فناوری مجوز دارند و امسال با برنامه جدید به نوعی تجدید ارزیابی و رتبه بندی شدند و هر مجله‌ای جایگاه علمی خودش را پیدا کرد، سیاست ما در سال ۱۴۰۰ این است که تعدادی از مجلات کیفی داخلی را تبدیل به مجلاتی در پایگاه‌های معتبر بین المللی نمایه شوند و علاوه بر این ضریب تأثیر نیز بگیرند.

آقای رحیمی افزود: به عبارت دیگر ما بسیار امیدواریم که با چاپ مقالات پژوهشگران ایرانی در مجلات ایرانی نمایه شده در پایگاه‌های بین المللی بستری فراهم شود که پژوهشگران خارجی نیز مقالات خودشان را به مجلات ایرانی ارایه بدهند.

وی با بیان اینکه در سال ۹۹ ادامه برنامه‌های سال ۹۸ را به صورت جدی تری دنبال کردیم، گفت: تقویت آزمایشگاه‌های کشور از جمله برنامه‌های مهم امسال بود. شبکه آزمایشگاهی که در سال ۹۸ شکل گرفته بود در سال ۹۹ قوت گرفت و ساختارمند شد هم از نظر تجهیزاتی و هم از نظر تقویت یک شبکه ملی آزمایشگاهی برای کشور و این بسیار بسیار مهم است برای اینکه بتوانیم به پژوهش‌های مبتنی بر آزمایش و تجربه که از مهمترین مؤلفه‌های انجام پژوهش‌هایی است که معطوف به توسعه فناوری و تولید کالاست قوت ببخشد.

معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم با بیان اینکه در سال ۹۹ تمام دانشگاه‌های بزرگ ما دارای آزمایشگاه مرکزی شدند، افزود: برنامه ما برای سال ۱۴۰۰ این است که این آزمایشگاه‌ها تقویت و از نظر تجهیزات تکمیل کنیم و از همه مهمتر اینکه این آزمایشگاه‌ها بتواند خدمات خارج از دانشگاه‌ها را توسعه بدهد و باز مهم‌تر اینکه این آزمایشگاه‌ها بتوانند آزمایشگاه مرجع و همکاری با سازمان‌هایی مثل سازمان استاندارد، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، جهادکشاورزی و وزارت صمت شوند.

آقای رحیمی با بیان اینکه متأسفانه برای استانداردسازی کالا‌ها در کشور آزمایشگاه کم داریم، گفت: باید آزمایشگاه‌های دانشگاهی خودمان را مجهزتر کنیم تا این آزمایشگاه‌ها بتوانند در انجام آزمایشگاه‌هایی که منجر به برچسب استاندارد به کالا‌های تولید داخل می‌شود کمک کنند و بخشی از این آزمایش‌ها در آزمایشگاه‌های وزارت علوم انجام می‌شود.

وی افزود: در بخش فناوری خوشبختانه در سال ۹۹ به گونه‌ای عمل کردیم که همه استان‌های ما حداقل یک پارک جامع استانی داشته باشند که این قدم بسیار مهم در سال ۹۹ تکمیل شد.

آقای رحیمی گفت: علاوه بر این تلاش می‌کنیم در برنامه‌های سال ۱۴۰۰ در همه شهرستان‌های کشور حداقل دو مرکز داشته باشیم یک مرکز شتابدهی و نوآوری و دوم مرکز رشد که این اقدام شبکه توسعه فناوری را در سطح کل کشور گسترش می‌دهد و این از برنامه‌های جدی ماست.

وی افزود: مطلب بعدی که در حوزه فناوری داریم این است که پیوند بین پارک‌ها و مراکز رشد خودمان را با نهاد‌های علمی مثل دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها قوی‌تر کنیم، چون مهمترین تفاوتی که پارک‌ها با شهرک‌های صنعتی دارند این است که پارک‌ها متصل به دانشگاه‌ها هستند و محصولات و برنامه هایشان دانش بنیان است که اگر این مؤلفه را از آن‌ها بگیریم دیگر با شهرک صنعتی تفاوتی نمی‌کند و برای حفظ این خصیصه ما باید به صورت ساختاری رابطه بین پارک‌ها و مراکز رشد را با دانشگاه‌ها قوی‌تر کنیم.

معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم گفت: بحث مأموریت گرایی یکی از زیرتر‌های مهم آمایش آموزش عالی است که به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده و این مأموریت گرایی را ما دو بخش کردیم یک بخش به عنوان تنظیم و تنسیق رشته‌های موجود دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی است، بخش دیگر تنظیم کل فعالیت‌های دانشگاه‌ها براساس مأموریت‌هایی است که برای آن‌ها معین می‌شود.

آقای رحیمی افزود: در سال ۱۳۹۹ همپای ساماندهی مؤسسات آموزش عالی، تنظیم مجدد رشته‌ها به خصوص در مؤسسات آموزش عالی متوسط و کوچک شروع کردیم و در سال آینده هم ادامه خواهیم داد به این ترتیب که ما احتمالا جلوی تعدادی از رشته‌ها را می‌گیریم که دیگر در آن موسسه‌ها ارایه نشود و بعضی از رشته‌های جدید را پیشنهاد می‌کنیم و بحث اصلی ما ماموریت‌های آنهاست.

وی گفت: برای اینکه ماموریت‌ها را تنظیم نهایی کنیم نیاز داریم که اولا نیاز‌های ملی، استانی و منطقه‌ای را خوب بشناسیم که خوشبختانه با طرحی آمایشی که سازمان برنامه و بودجه انجام داده مقدار زیادی از این‌ها مشخص است علاوه بر این مزیت‌های نسبی هر منطقه را هم می‌شناسیم به طور مثال ما می‌دانیم تا ۱۰ سال آینده مزیت نسبی شهرستان میناب کشاورزی و شیلات است و معنی اش این است که موسسات آموزشی عالی ما باید رشته‌های مربوط به مزیت هایشان را نظیر تولید خرما و مرکبات ارایه دهند و تدریس رشته‌های فرعی را متوقف کنند.

آقای رحیمی با اشاره به اینکه ما باید گروه‌های پژوهشی خودمان را متناسب با مزیت نسبی مناطق به تدریج پیش ببریم، افزود: مأموریت گراکردن دانشگاه‌ها کار زمانبری است، زیرا شناخت، احصاء و شمارش مزیت‌های هر منطقه بسیار مهم است به علاوه اینکه گروه‌های دانشگاه‌ها و مجموعه‌ها شکل گرفته اند و تخصص استادان مشخص است به همین دلیل یا باید آن تخصص به خدمت مزیت‌های منطقه‌ای درآید یا اینکه به تدریج استادان ما زمینه‌های تحقیقات خودشان را به آن سمت سوق دهند که ما امیدواریم تا پایان سال ۱۴۰۰ این مرحله کامل شود.