باید توجه داشت که شکل مصرف خاکشی در اثرات دارویی آن دخالت دارد، مثلاً خاکشی مخلوط با آب سرد دارای خاصیت ملین (ضد یبوست) و خاکشی به صورت جوشانده دارای خاصیت ضد اسهال است.
خاکشیر جزو آن دسته از خوراکیهایی است که خوردن آن باعث از بین رفتن عطش و تشنگی میشود، ولی جدای از اینها خاکشیر درمان مناسبی برای مشکلات دختران لاغر است چرا که اشتها میآورد و معده را تقویت میکند. از خواص دیگر خاکشیر میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
با جوش صورت وداع کنیدمخلوط ۲ قاشق غذاخوری خاکشیر با عرق شاهتره، عرق کاسنی و عرق بیدمشک ترکیب خوبی برای درمان جوشهای صورت است. برای استفاده از این مخلوط کافی است یک استکان از هر یک از عرقهای گیاهی شاهتره، بیدمشک وکاسنی را با هم مخلوط کرده و آن را با ۲ قاشق غذاخوری خاکشیر ترکیب کنید.
نوشیدن این ترکیب علاوه بر آنکه جوشهای صورت را درمان میکند برای افرادی که دچار گرفتگی صدا هستند نیز موثر است. مدت درمان با این نسخه دست کم سه هفته است و پس از این مدت نتایج بهبود به مرور در چهره بیمار نمایان میشود.
دفع سنگ کلیهدرمانگران، مصرف مخلوطی از خاکشیر و ترنجبین برای درمان سنگ کلیه در افرادی که به این بیماری مبتلا هستند یا کلیه آنها استعداد سنگسازی را دارد، توصیه میکنند. برای تهیه این نسخه خانگی کافی است سه قاشق غذاخوری ترنجبین را در یک لیوان آب بهمدت پنج ساعت خیسانده و پس از این مدت آن را صاف کنید. سپس ترنجبین صاف کرده را با ۲ قاشق غذاخوری مخلوط کرده و آن را میل کنید. نوشیدن این مخلوط بهصورت روزانه به دفع سنگ کلیه کمک میکند.
علاوه بر این افرادی که دچار بوی بد دهان بهدلیل عفونت و مشکلات بلغمی هستند نیز میتوانند از این نسخه استفاده کنند.
اگر دوست دارید وزن اضافه کنیدافراد لاغر و کسانی که تمایل دارند وزن خود را بالا ببرند، میتوانند از این نسخه استفاده کنند. این گروه اگر خاکشیر را با شیر میل کنند میتوانند با نوشیدن این خاکشیر صبح ناشتا به درمان لاغری و افزایش وزن خود کمک کنند. به اعتقاد درمانگران، درصورتی که شیر تازه و طبیعی باشد میزان تاثیرگذاری این نسخه بیشتر میشود؛ بنابراین افرادی که به شیر طبیعی دسترسی دارند بهتر است از شیر طبیعی و روستایی استفاده کنند.
بهبود لکها با خاکشیربرای از بین بردن لکهای پوست بهویژه صورت یکی از بهترین روشها، نوشیدن خاکشیر و ترنجبین است. افرادی که از این ترکیب بهصورت روزانه و مستمر بهمدت سه هفته استفاده کنند بعد از مدتی با روشنی پوست و از بین رفتن لکهای صورت و پوستشان روبهرو میشوند. برای تهیه این ترکیب نیز لازم است ترنجبین را پنج ساعت در آب بخیسانید و صاف شده آن را با ۲ قاشق خاکشیر مخلوط کرده و میل کنید.
اگر دل ضعفه میگیرید، خاکشیرو عسل بخوریدبرخی از افراد هستند که در طول روز دچار دل ضعفه میشوند. این دلضعفه ممکن است در طول روزهای گرم تابستان یا در ایام ماه رمضان به سراغ افراد مختلف بیاید. برای پیشگیری از بروز این دلضعفه کافی است، خاکشیر و آب عسل را با هم ترکیب کرده و میل کنید. برای تهیه آب عسل باید یک لیتر آب و یک کیلو عسل را با هم بجوشانید.
بعد از مدتی که این ترکیب جوشید کفی روی آن تشکیل میشود که باید از دیگر مواد موجود در ظرف جدا شود. مابقی مواد همان ترکیبی است که برای بهبود دلضعفه و پیشگیری از بروز آن مصرف میشود. اگر چه عسل با حرارت، برخی از ویتامینها و مواد مغذی خود را از دست میدهد، اما در عین حال مواد مفیدی در آن باقی میماند که برای درمان دلضعفه بسیار مناسب است.
اسهال را درمان کنیدابتلا به اسهال در فصل تابستان یکی از اختلالاتی است که در کودکان بسیار شایع است. درمانگران طب سنتی ایران برای درمان این مشکل، دارویی را تجویز میکنند که در تمامی خانهها امکان تهیه و مصرف آن وجود دارد. برای تهیه این دارو کافی است خاکشیر را بو داده و آن را با آب و عسل مخلوط کنید و به بیمار بدهید. این ترکیب را متناسب با سن بیمار، هر ۲ ساعت یک بار برای او تجویز میکنند. میزان مصرف این مخلوط از یک قاشق غذاخوری تا یک سوم استکان برای خردسالان تجویز شده است.
اثرات مهم:
در طب عوام و سنتی از دانههای خاکشی به عنوان درمان اسهال، ادرارآور، تب بر، رفع التهاب کلیه، دفع کرم و درمان آب آوردن انساج به صورت جوشانده استفاده میشده است.
طریقه و میزان مصرف:
خیسانده: خاکشی را در آب سرد برای چندین ساعت بخیسانید و میل کنید.
جوشانده: خاکشی را به مدت ۱۰ دقیقه با آب بجوشانید و پس از سرد شدن مخلوط را میل نمایید.
ضماد: برای رفع زخم، جراحات و رفع ورم ها، خاکشی را کوبیده و به صورت ضماد درآورید. ضماد به صورت موضعی مورد استفاده خواهد بود.
نکات قابل توجه:
۱ - دانههای خاکشی باید در ظروف سربسته، دور از نور، حرارت و رطوبت نگهداری شوند.
۲ - گاهی دانههای گیاهان خانواده خاکشی که مشابه با آن میباشند به اشتباه توسط مردم مورد استفاده قرار میگیرند، لذا باید به رنگ، اندازه و شکل دانهها دقت کافی نمود.
خواص داروئی:
۱) خاکشیر از نظر طب قدیم ایران گرم وتر است.
۲) التیام دهنده زخم و جراحات است.
۳) جوشانده خاکشیر برای رفع اسهالهای ساده و رفع ترشحات زنانگی مفید است.
۴) خاکشیر ادرار آور است.
۵) خاکشیر تب بر است.
۶) برای دفع کرم مفید است.
۷) التهاب کلیه را برطرف میکند.
۸) سرخک و مخملک را دوا میکند و به عنوان خنک کننده در امراض حصبه مطبقه و آبله تجویز شده است
۹
) خاکشیر صدا را باز میکند.
۱۰) برای از بین بردن کهیر و التهابات پوستی از خاکشیر استفاده کنید.
۱۱) از گلها و برگهای گیاه میتوان برای رفع بیماری ناشی از کمبود ویتامین C استفاده کرد.
۱۲) سنگ کلیه را دفع میکند.
۱۳) برای برطرف کردن جوشهای صورت که بعلت خوردن چربی و شیرینی زیاد ایجاد میشود باید جوشانده یک قاشق ترنجبین را با دو قاشق غذاخوری خاکشیر مخلوط کرده و هر روز صبح ناشتا بمدت 2 هفته آنرا میل میل کنید تا جوشها از بین برود. شربت خاکشیر علاوه بر اینکه طعم بسیار خوبی دارد برای رفع عطش نیز میتوان از آن استفاده کرد.