پخش زنده
امروز: -
در کنار مغازه های پر زرق و برق راسته خیابان بیهق سبزوار، مغازه هایی متفاوت با بوی گل محمدی، فلفل، دارچین، زردچوبه و زعفران به چشم می خورد که انسان را سرمست بوی خوش زندگی می کند.
به گزارش خبرگزاری صدا وسیما، مرکز خراسان رضوی، مغازه هایی که با گذر زمان و روبروشدن با دنیای مدرن، هنوز هم در بیشتر آنان، چرتکه حرف اول حساب و کتاب را می زند. از مغازه هایی می گویم به نام "دواخانه های قدیم" و حرفه ای به نام "عطاری" .
برای گفتوگو وارد مغازه کوچکش میشوم، صدای مهربان و چهره آرامش مرا به یاد پدربزرگ خدابیامرزم می اندازد، برای همین با او احساس غریبگی نمی کنم. بیشتر از هر چیز کتابهای چیده شده روی میزش، کنار چرتکه ای قدیمی و ترازویی دو کفه ای نظرم را جلب میکند.
بدون هیچ سوالی ابتدا یک نفس عمیق می کشم و می گویم: اینجا بوی خود خود زندگی است.لبخندی دلنشین می زند و می گوید: این هم سهم من از زندگی و دنیاست باباجان...
حاج غلامرضا شریفان 75 سال سن دارد و 63 سال است که به شغل آبا و اجدادی اش مشغول است.
از او می پرسم: شما هنوز هم کتاب می خوانید؟ می گوید: صاحبان عطاریهای با تجربه و اهل کتاب اند و مطالعات زیادی دارند، من هم همینطور.
از هر دری سخن می گوید: برخی مردم که به مغازه من می آیند می گویند: از داروهای شیمیایی خسته شده اند و چون از آنها نتیجه نگرفته اند برای همین به طب سنتی روی آورده اند.
حاج غلامرضا می گوید: در مغازه ما همه چیز پیدا می شود از ادویه های مختلف بگیر تا گیاهان دارویی و بذرهای سبزی و صیفی جات.
او ادامه می دهد: ادویه ها و گیاهان دارویی ایرانی موردنیازمان را از شهرهای مختلف ایران تهیه می کنیم، اما بذرهای سبزی و صیفی کاملا وارداتی است و این بذرها از واردکنندگان این محصول درشهرهای مشهد و تهران تهیه می شود.
از او می پرسم یعنی همه بذرها وارداتی هستند؟ که می گوید: 98 درصد بذرهای سبزی و صیفی وارداتی است و بیشتر از کشور هلند، آلمان، فرانسه، امریکا تامین می شود.
او ادامه می دهد: دخترم ... سال هاست که یک کفه ترازوی مغازه من به نفع بذرهای وارداتی سنگینی می کند.
حاج غلامرضا می گوید: مردم چون از مرغوبیت و کیفیت بالای بذرهای وارداتی مطمئن هستند، به خرید آن تمایل دارند .
اینکه بذرهای وارداتی در مغازه عطار باشی چه می کرد بهانه ای شد تا برای گام نخست راهی یکی از شرکت های تولید بذر کشور شوم. اینجا کسی حاضر به پاسخگویی نیست اما باید علت این موضوع راپیدا می کردم .
با پیش کشیدن موضوعات دیگر با یکی از محققان این شرکت به موضوع بذرهای وارداتی رسیدیم که دراین باره گفت : سالانه 150 تا 200 میلیون دلار، بذر سبزی و صیفی جات و چندین هزار تن بذر ذرت که تقریبا در آن خودکفا هستیم به کشور وارد می شود.
به گفته وی در ۵ سال گذشته سالانه به صورت میانگین بین ۱۲۰ تا ۱۴۰ میلیون یورو ارز برای واردات بذر از کشور خارج شده است که این میزان خروج ارز در مقابل تولید داخل که ارزش حدود یک میلیارد دلاری دارد، عدد نگران کننده ای به حساب نمی آید ولی دست هایی پشت پرده است...
این حرف ها مرا به پیگیری بیشتر ترغیب کرد به همین خاطر در نقش یک گلخانه دار با چند شرکت بزرگ وارد کننده بذر وارد صحبت شدم. شرکت نخست در تهران: سلام. من یک گلخانه دارم که به دلیل تغییر سطح زیر کشت محصولات گلخانه، نیازمند بذر مرغوب و با کیفیت خیار و صیفی جات هستم.
از کدام استان تماس می گیرید و گلخانه شما چند هکتار است؟ ازخراسان رضوی و حدود 4 هکتار. چه نوع بذر خیاری می خواهید؟ در ابتدا بگویم قیمت بذر فعلا برای بنده مهم نیست، مهم کیفیت محصول است،چون گلخانه قبلی به دلیل عدم کیفیت محصولات، جمع آوری شد.
ما بذر خیار ناگین، ویلموس، کیهان و... داریم هر بسته 500 هزار تومان. من از محصول مطمئن باشم ؟ ببین خانوم ما از کشور هلند بذر وارد می کنیم و تضمین هم می دهیم.
شرکت دوم تبریز: بذرهای ما از کشور آلمان است اما نمی توانم اطلاعاتی بدهم. شما در واتساپ برایم پیام بگذارید تا پس از دیدن گلخانه به صورت ویدئویی، با شما برای ارسال بذر وارد صحبت شویم.
شرکت سوم کرج: بذر سبزی و صیفی می خواهم؟ بذر گوجه و چغندرقند داریم، آدرس بفرستید برایتان ارسال می کنیم. به همین راحتی و بعد تلفن را قطع کرد.
دریکی از شرکتهای تولید کننده بذر که به دلایلی حاضر به پاسخگویی در خصوص بذرهای اصلاح شده با من نشدند. صحبت اول و آخر مافیای بذر بود.
پس از روزها تلاش شماره تماس چند به اصطلاح مافیای بذر را پیدا کردم تا از آنها در خصوص علت کاهش ورود بذر به کشور سوال کنم که متاسفانه تلفن ها یا در دسترس نبود یا پاسخی داده نشد.
اما نماینده مردم سبزوار که مهر تاییدی بر حضور مافیا در بذرهای اصلاح شده و هیبریدی می زند، می گوید: دست های پشت پرده و برخی افراد، اجازه نمی دهند سود سرشاری که موجب خروج ده ها میلیون دلار ارز از کشور می شود بدور از هیاهو نصیب تولیدکنندگان و بهره برداران این صنعت شود.
وی تاکید کرد: به طور قطع مجلس با بازبینی و اصلاح برخی قوانین در این زمینه راه را برای سودجویان این حوزه سد خواهد کرد چرا که رونق اقتصادی و جهش تولید، بیش از منافع برخی افراد اهمیت دارد.
با معاون موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال وزارت جهاد کشاورزی تماس گرفتم؛ او هم درباره استفاده نشدن از بذرهای اصلاح شده تولید داخل و واردات بالای بذرهای خارجی می گوید: با اینکه محققان زیادی در حوزه اصلاح بذر داریم که میتوانند به راحتی بذرهای مورد نیاز کشور را تولید کنند، اما متاسفانه واردات بذرهای اصلاح شده خارجی در سالهای اخیر چندین برابر شده است و بذرهایی وارد کشور میشود که مشابه آن در داخل تولید می شود و یا به راحتی قابل تولید است.
صمد مبصر دلیل واردات بیرویه بذر اصلاح شده را سود بالای آن برای واردکنندگان می داند و می افزاید: متاسفانه در حوزه واردات نهادههای کشاورزی از جمله بذر، مافیایی شکل گرفته است که از کم شدن واردات بذر به کشور جلوگیری میکنند و متاسفانه هیچ نظارتی هم بر این واردات و شرکتهای واردکننده وجود ندارد.
وی تاکید کرد: اگر جلوی واردات بیضابطه بذرهای وارداتی گرفته نشود، قطعا در سال های نه چندان دور ذخیره ارزشمند بذرهای بومی از بین رفته و بذرهای خارجی جایگزین میشود.
معاون موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال وزارت جهاد کشاورزی به برخی آمار و ارقام اشاره می کند و می گوید: کل بذر وارداتی به کشور حدود هفت تا هفت هزار و ۵۰۰ تن است؛ یعنی از نظر وزنی حدود یک تا یک ودو دهم درصد بذر مورد نیاز کشور وارد می شود. به این ترتیب در تامین بذر گواهی شده مورد نیاز کشور بیش از ۹۸ درصد در داخل کشور تولید می کنیم.
وی با بیان اینکه وابستگی به واردات بذر منحصر به هیبرید های گوجه فرنگی، خیار و چغندر قند است، تصریح کرد: ما در دنیا از نظر تامین نیاز کشور در صنعت بذر جایگاه نسبتا خوبی داریم. اما غالبا رنکینگ جهانی بر اساس میزان تولید در داخل کشورها انجام نمی شود بلکه بر مبنای صادرات و واردات بذر است. به این ترتیب با توجه به صادرات محدودی که داریم جایگاهی در بخش صادرات دنیا نداریم اما از نظر میزان واردات بذر در رده بیستم دنیا قرار داریم.
در ادامه به شهرستان جوین در غرب خراسان رضوی سفر می کنم. شرکت کشت و صنعت جوین یکی از شرکت های تحقیقاتی مطرح کشور است. در این شرکت 31 رقم بذر تولید می شود و محققان داخلی و مشاوران خارجی در زمینه های مختلف مشغول کار و تلاش برای خودکفایی ایران در تولید چند بذر از جمله ذرت هستند.
مدیرعامل شرکت کشت و صنعت جوین در این باره می گوید: این شرکت یکی از بزرگترین شرکت های فعال در زمینه اصلاح نباتات و تولید بذر است که در حوزه معرفی ارقام جدید گیاهی و تولید بذر هیبریدی زبانزد است.
حسینی ادامه می دهد: در این شرکت سالانه 200 تن بذر ذرت تولید می شود که قابل رقابت با ذرت های خارجی است و گام های بلند خودکفایی برای تولید 5 رقم جدید بذر ذرت برداشته شده است.
به اعتقاد دکتر شاهدانی اقتصاددان ایرانی " یکچیز از تاریخِ تجارت روشن است؛ حمایت از تولید داخل شما را ثروتمند میکند."
نویسنده : سمانه علی اکبری
سردبیر: مریم یعقوبی