همزمان با تصویب طرح ۱.۹ تریلیون دلاری در سنا
تحلیل روز؛ بسته اقتصادی بایدن، آمریکا را نجات نمیدهد
لایحه پیشنهادی یک تریلیون و نهصد میلیارد دلاری جو بایدن برای نجات آمریکا با وجود ۴۹ رای مخالف در مجلس سنا به تصویب رسید، اما اقتصاد بحرانزده ایالات متحده با این بسته هم نجات نخواهد یافت.
به گزارش سرویس بین الملل
خبرگزاری صدا و سیما، مجلس سنا آمریکا روز شنبه با ۵۰ رای موافق از سوی دموکراتها و ۴۹ رای مخالف جمهوریخواهان در نهایت طرح کمک به اقتصاد بحران زده آمریکا را تصویب کرد. این بسته کمکی که پیش از امضای بایدن راهی مجلس نمایندگان میشود، اولین ابتکار بزرگ رییس جمهوری آمریکا به حساب میآید. طرح بایدن که «برنامه نجات آمریکا» نام گرفته، مجموعهای از مشوقهای اقتصادی و کمکهای مستقیم از جمله کمکهای نقدی، گسترش بیمه بیکاری، کمک هزینه اجاره خانه، کمک هزینه مواد غذایی و کمک به کسب و کارهای کوچک است.
براساس مصوبه موسوم به «برنامه نجات آمریکا» قرار است ۳۵۰ میلیارد دلار به دولتهای ایالتی و محلی و حدود ۱۳۰ میلیارد دلار به مدارس اختصاص یابد. این طرح همچنین ۴۹ میلیارد دلار برای گسترش تست و تحقیقات کرونا و ۱۴ میلیارد دلار برای توزیع واکسن ارائه میکند.
همچنین چکهای ۱۴۰۰ دلاری برای کسانی که درآمد آنها سالانه زیر ۷۵ هزار دلار است یا زوجهایی که درآمد سالانه آنها کمتر از ۱۵۰ هزار دلار است، صادر میشود. براساس اين طرح، تمدید پرداخت حقوق بیکاری تا ماه سپتامبر به بیش از چهار میلیون نفر تعلق خواهد گرفت که کار خود را در همهگیری کرونا از دست دادهاند. طبق برنامه فعلی، حقوق بیکاری آنها قرار است اواسط مارس قطع شود.
این لایحه همچنین شامل وام بلاعوض برای کسب و کارهای کوچک از جمله ۲۵ میلیارد دلار برای رستورانها، ۱۵ میلیارد دلار برای خطوط هوایی و هشت میلیارد دلار برای فرودگاه ها، ۳۰ میلیارد دلار برای بخش حمل و نقل، ۱.۵ میلیارد دلار برای شرکت راه آهن اَمتِرَک Amtrak و ۳ میلیارد دلار برای تولیدکنندگان محصولات هوافضا میشود.
کنگره در ماه مارس سال پیش نیز یک بسته مشوقها به ارزش ۲.۲ تریلیون دلار را در واکنش به بحران کرونا تصویب کرده بود. همچنین مقامات دو حزب در ماه دسامبر گذشته در پایان دوره ریاست جمهوری ترامپ بر سر یک بسته کمکهای ۹۰۰ میلیارد دلاری به توافق رسیدند که شامل ۶۰۰ دلار کمک نقدی برای بسیاری از شهروندان بود.
۷ میلیون کودک آمریکایی غذای کافی برای خوردن ندارند
جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا جمعه گذشته (۵ مارس) با بيان اينکه ۷ میلیون کودک آمریکایی غذای کافی برای خوردن ندارند، تصریح کرد: اقتصاد ما هم اکنون ۹.۵ میلیون فرصت شغلی کمتر نسبت به سال گذشته دارد. با این سرعت، برای اینکه ما بتوانیم به وضعیت پیش از کرونا بازگردیم این موضوع ۲ سال زمان میبرد.
آمریکا اکنون وخیمترین وضعیت کرونایی را در جهان دارد. شمار مبتلایان به ویروس کرونا در این کشور به حدود ۳۰ میلیون نفر و شمار تلفات از ۵۳۷ هزار نفر گذر کرده است. ضمن اینکه همه گیری کرونا و تعطیلی کسب و کارها به بیکاری میلیونها نفر منجر شده و این موضوع، خود به افزایش شدید فقر و گرسنگی بیش از ۴۰ میلیون آمریکایی منجر شده است. از سوی دیگر، پیامدهای اقتصادی کرونا در آمریکا ویران کننده بوده است. کاهش تولید ناخالص داخلی آمریکا در سال ۲۰۲۰ شدیدترین کاهش از سال ۱۹۴۶ تاکنون و حدود ۲.۵ درصد بوده است.
تولید اقتصادی در آمریکا در سه ماهه آخر ۲۰۲۰، به نرخ سالانه ۴ درصد رسید. این میزان کوچکشدن اقتصاد آمریکا در سال ۲۰۲۰ که بر اساس گزارش وزارت بازرگانی ایالات متحده است، شدیدترین کاهش از سال ۱۹۴۶ است؛ زمانی که آمریکا داشت از فضای جنگ جهانی دوم عبور میکرد.
در همین حال، دفتر بودجه کنگره آمریکا اعلام کرد، بهبودی کامل از فروپاشی اقتصادی بوجود آمده در اثر همه گیری ویروس کرونا، تا پایان سال آینده ممکن نخواهد بود. دفتر بودجه کنگره آمریکا در جدیدترین پیش بینی اقتصادی خود تصريح کرد تولید ناخالص داخلی آمریکا تا پایان سال ۲۰۲۱ به سطح آغاز سال ۲۰۲۰ باز نمیگردد. طبق پیش بینی دفتر بودجه، حتی تا پایان سال ۲۰۲۱، نرخ بیکاری در سطح ۸.۶ درصد باقی میماند و اشتغال کمتر از آن چیزی خواهد بود که در آغاز سال جاری وجود داشت.
اقتصاد آمریکا در سه ماهه اول سال جاری میلادی ۴.۸ درصد کوچک شد. انتظار میرود تولید آمریکا ۴۰ درصد در سه ماهه دوم کاهش یابد که شدیدترین کاهش از زمان رکود بزرگ دهه ۱۹۳۰ است.
دست بايدن در جیب نسل آینده آمریکا
با وجود تصویب طرح ۱.۹ تریلیون دلاری جو بایدن برای احیای اقتصادی آمریکا که ۱۴ ژانویه رونمایی شده بود، این طرح با انتقادهای گستردهای از سوی جمهوریخواهان همراه بوده است. قانونگذاران محافظه کار آمریکا این طرح را شوکه آور توصیف و تاکید کردند، این طرح شامل برنامههایی است که منابع مالی را هدر میدهد و موجب افزایش بی رویه بدهی ملی میشود. جمهوریخواهان کنگره بر این باورند که این طرح هیچ کاری برای نجات کسب و کارهای اصلی، برگرداندن مردم به کار و تقویت اقتصاد کشور نمیکند.
دولت بایدن با ارائه طرح اقتصادی خود قصد مقابله با وضعیت فاجعه بار آمریکا را دارد؛ طرحی که از نظر تحلیلگران، اولین آزمون برای سنجش توانایی او در هدایت این کشور آن هم در وضعیت همه گیری کرونا، وخامت اوضاع اقتصادی و دوپارگی کنگره است. هدف ادعایی از ارائه این بستۀ کمک مالی و اجتماعی، حمایت مستقیم از خانوادهها و مشاغل آمریکا و در کنار آن، تمرکز بر مقابله با همه گیری کرونا عنوان شده است.
«امیر علی ابوالفتح» کارشناس مسائل آمریکا با اشاره به تصویب بسته اقتصادی یک تریلیون و نهصد میلیارد دلاری جو بایدن در سنا تاکید کرد: با این پولها مشکل آمریکا حل نمیشود چرا که خسارت وارده به اقتصاد آمریکا خیلی بیشتر از این میزان است.
ابوالفتح با بیان اینکه کسری بودجه دولت آمریکا تا پایان ماه فوریه به سه تریلیون و ۲۲۰ میلیارد و ۵۲۷ میلیون دلار رسیده است، تصریح کرد: طرح بایدن، بر کسری بودجه آمریکا میافزاید، اما دولت برای نجات مردم کنونی، از جیب نسلهای آینده آمریکا خرج میکند. این کارشناس مسائل آمریکا، نداشتن انظباط مالی آمریکا در سالهای اخیر را عامل کسری بودجه سرسام آور آمریکا دانست و خاطرنشان کرد: دولت آمریکا که به ولخرجی و ولنگاری مالی عادت دارد، در حال حاضر توان نجات مردم خودش را ندارد.
ریشه کسری بودجه و بدهی آمریکا کجاست؟
بدهی دولت آمریکا از زمان تاسیس آمریکا، به جز سال مالی ۱۸۳۵-۱۸۳۶ که آندرو جکسون، همه بدهیهای ملی این کشور را پرداخت کرد، همواره در نوسان بوده است. بدهی ملی آمریکا در دوره اول ریاست جمهوری هری ترومن در طول و مدت کوتاهی بعد از جنگ جهانی دوم به بالاترین میزان رسید، اما اندکی بعد از جنگ جهانی دوم، این بدهیها تا حد زیادی کاهش یافت و در سال ۱۹۷۴ در دوره ریاست جمهوری ریچارد نیکسون به پایینترین حد رسید. اما بعد از آن به جز در دوره ریاست جمهوری جیمی کارتر و بیل کلینتون، بدهیهای آمریکا به شدت افزایش یافت.
سیاستهای رونالد ریگان در کاهش نرخ مالیات در دهه ۱۹۸۰ و افزایش هزینههای نظامی، باعث افزایش شدید بدهیهای ملی آمریکا شد که با شکوفایی اقتصادی دهه ۱۹۹۰ و کاهش هزینههای نظامی اندکی بهبود یافت. اما در زمان بحران مالی ۲۰۰۷-۲۰۰۸ و کاهش شدید درآمدهای مالیاتی و افزایش هزینههای دولتی به دلیل مداخله نظامی در افغانستان و عراق، بدهیهای این کشور باز هم افزایش یافت.
ایالات متحده تا پیش از شيوع ويروس کرونا، با کسری بودجه حدود یک تریلیون دلاری و بدهی حدود ۲۶ تریلیون دلاری مواجه بود. یکی از ولخرجیهای دولت امریکا طی نیم قرن اخیر، هزینههای سرسام آور نظامی و لشکرکشی به اقصی نقاط جهان بوده است.
پایان دادن به جنگهای بیهوده در منطقه غرب آسیا و بازگرداندن نیروهای آمریکایی از منطقه، از جمله شعارهای انتخاباتی «دونالد ترامپ» در سال ۲۰۱۶ بود. ترامپ در نخستین مصاحبه اختصاصی خود، پس از پیروزی در انتخابات اعلام کرده بود، با پولی که صرف جنگ در منطقه غرب آسیا کردیم، میتوانستیم دو بار آمریکا را بازسازی کنیم.
ترامپ در آن زمان در نشست دیگری گفته بود: هشت تریلیون دلار در خاورمیانه (غرب آسیا) هزینه کردیم، ولی آنچه دیدیم، تابوت سربازان ما (آمریکایی) بود. البته دونالد ترامپ نیز از اصل ادامه جنگ افروزی عدول نکرد و همانند پیشینیان خود منابع مالی آمريکا که باید برای رفاه مردم اين کشور هزینه میشد، صرف جنگ افروزی در جهان کرد.
بایدن قصد دارد برای تامین بخشی از رقم ۱.۹ تریلیون دلاری طرح خود، از درآمدهای حاصل از افزایش مالیاتها استفاده کند. در واقع اگر دولت های پیشین آمریکا، اينگونه منابع مالی حاصل مالیات مردم آمریکا را صرف جنگ افروزی در جهان نمیکردند، اکنون برای مقابله با بحران کرونا این اندازه دچار کمبود منابع مالی نمیشدند.
جمعبندی
همزمان با شیوع ویروس کرونا در جهان، دولتها طرحهایی را برای نجات اقتصاد و کمک به اقشار ضعیف جامعه اجرا کردند و یا در حال برنامه ریزی هستند. در آمريکا نيز پس از هفتهها کشمکش سیاسی، سرانجام کنگره بسته کمک ۱.۹ تریلیون دلاری طرح نجات آمریکا را به تصویب اولیه رساند. قرار است در روزهای آینده، مجلس نمایندگان، مصوبه سنا را بار دیگر بررسی و متن واحد را تهیه کند تا به امضای جو بایدن، رییس جمهوری آمریکا برسد. پس از آن، منابع مالی عظيمی به بخشهای مختلف اقتصاد آمریکا سرازیر میشود تا بلکه از اثرات ویرانگر ویروس کرونا بر اجتماع و اقتصاد ایالات متحده بکاهد. از سوی ديگر دولت آمریکا در آینده برای رفع کسری بودجه خود مجبور است بسیاری از برنامههای رفاهی خود را کنار بگذارد چرا که پولی برای انجام آن ندارد و یا باید از دیگران قرض بگیرد که این امر هم موجب افزایش بدهی میشود.
همچنين مخالفت جمهوریخواهان با بسته کمک ۱.۹ تریلیون دلاری بايدن، بيانگر شکافهای عميق سیاسی – ایدئولوژیکی در ايالات متحده و افزایش آن در روزها و ماههای آينده است.
بدون ترديد آینده سیاسی جو بایدن، دولت وی و به طور کلی حزب دموکرات تا حد زیادی به میزان موفقیت در مهار بحران اقتصادی و اجتماعی ناشی از کرونا بستگی دارد. اگر «برنامه نجات آمریکا» که از سوی دولت و کنگره دموکرات ارائه شده است، نتواند زندگی عادی را برای شهروندان آمریکایی به همراه آورد، شکست سنگين دموکراتها را در انتخابات میاندورهای کنگره در سال ۲۰۲۲ و ریاست جمهوری ۲۰۲۴ به همراه خواهد داشت.
نويسنده: محسن ايراندوست