پرورش قارچ در منزل

به گزارش گروه وب گردی خبرگزاری صدا و سيما، در این مقاله هدف ما از پرورش قارچ در منزل کسب درآمد بالا نیست، البته اگر شرایطش در همان خانه فراهم شود درآمد بسیار بالا هم شدنی است، ولی قصد ما از این مقاله کسب تجربه برای تولید در مقیاس بیشتر است.

جالب است بدانید پرورش قارچ در خانه جزو مشاغلی است که می‌توانید آن را با کوچکترین فضا و بدون توجه به نوع آب و هوا انجام دهید، این کار برای بانوان خانه دار و برای بسیاری از افراد به عنوان شغل مفید است، پس در ادامه با ما همراه باشید تا روش‌های مختلف اینکار را با ساده‌ترین لوازم به شما آموزش دهیم.

آموزش پرورش قارچ در منزل برای افراد تازه کار
آموزش پرورش قارچ در منزل شامل نکاتی است که باید آن‌ها را به ترتیب یاد بگیرید و پیاده سازی کنید و مطمئن باشید تا زمانی که شروع به پرورش قارچ در خانه نکنید آموزش به تنهایی هیچ کمکی به شما نخواهد کرد و حتما باید تجربه کردن در کنار آموزش دیدن قرار بگیرد؛ بنابراین اول باید نوع قارچی که قصد پرورش آن را دارید انتخاب کنید. برای اینکار چند نکته را در نظر می‌گیریم، نکاتی مثل طعم، مزه و خواص دارویی آن و … طبیعتا هر نوع قارچی را که خودتان بیشتر در منزل استفاده می‌کنید و از آن لذت می‌برید، باید برای پرورش در خانه هم انتخاب کنید، اما بعضی اوقات بخاطر خواص دارویی یک قارچ و پر طرفدار بودن آن برای درمان بیماری‌ها می‌شود آن را پرورش داد.

انواع قارچ برای پرورش در منزل
در مرحله اول انتخاب نوع قارچ پرورشی برای تولید در منزل از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، شما می‌توانید برای پرورش از قارچ‌های خوراکی معروف مثل قارچ دکمه ای، صدفی یا گانودرما استفاده کنید، طبیعتا در نوع پرورش این قارچ‌ها شباهت‌های زیادی وجود دارد، اما فرق آن‌ها در بستری است که رشد می‌کنند.

نکته: سعی کنید اولین بار برای پرورش قارچ در خانه از نوعی قارچ استفاده کنید که خودتان از خوردن آن لذت می‌برید

زمان مناسب برای پرورش قارچ در منزل
زمان مناسب برای پرورش قارچ در خانه مهر تا آذر است، ولی اگر کمی امکانات داشته باشید و بتوانید هوا و حرارت را متعادل کنید، در تمام ایام سال هم می‌شود قارچ را پرورش داد.

کاشت و برداشت قارچ در خانه چقدر زمان می‌برد؟
این شغل همیشه جزو کار‌هایی است که به زمان زیادی احتیاج ندارد و کلاً کاشت و برداشت قارچ در خانه بسیار کوتاه است. مثلا قارچ دکمه‌ای از شروع کار تا برداشت محصول به ۳۵ روز زمان نیاز دارد و تا پایان باردهی کامل، هشت هفته وقت می‌برد.
به طور کل تولید قارچ به دو ماه زمان احتیاج دارد.

هزینه پروش قارچ در منزل چقدر است؟
شاید شما فکر کنید هزینه پرورش قارچ در منزل باید مبلغ بالایی باشد، اما دقت کنید اینکار بصورت خانگی انجام می‌شود بناباین پرورش قارچ در خانه هزینه بسیار کمی دارد و شما به راحتی از پس هزینه‌های آن بر می‌آیید.

طبیعتا اگر بخواهیم پرورش قارچ را در مقیاس بزرگتری انجام دهیم بخش برآورد هزینه کمی تخصصی می‌شود که در این مقاله به موضوع ما مرتبط نمیشود.

معایب پرورش قارچ در منزل چیست؟
یکی دیگر از سوالات پر تکرار کاربران، درباره‌ی معایب پرورش قارچ در منزل است. پرورش به صورت خانگی هیچ عیب و ضرری ندارد وجای هیچ شکستی هم نیست، اما اگر هم بود، به علت آزمایشی بودن و کم هزینه بودنش، اصلا شکست به حساب نمی‌آید، زیرا برای کسب تجربه و بکار گیری دانشی بود که به صورت تئوری در مورد پرورش قارچ یاد گرفته ایم.
برای موفق شدن در هر کاری، میتوان با یادگیری دانش آن، درصد شکست را تقریبا صفر رساند.

لوازم و نکات مهم در پرورش قارچ در خانه چیست؟
همیشه ابتدا برای شروع هر کاری باید در مورد آن به خوبی تحقیق کنید و بدانید چه نکاتی در آن مهم است و لوازم مورد استفاده در آن چیست. طبیعتا پرورش قارچ در منزل هم از این موضوع جدا نیست و نکات و لوازمی برای شروع احتیاج دارد که در ادامه تک تک آن‌ها را به شما توضیح می‌دهیم:

۱- ویژگی‌های سالن پرورش خانگی:
همیشه زمانی که از سالن پرورش خانگی صحبت می‌کنیم آن چیزی که در ذهن شما می‌آید فضایی مثل: یک طبقه از ساختمان مسکونی، پارکینگ، حیاط خانه و زیر زمین و … می‌باشد، که از نظر ما در تمام این مکان‌ها می‌توانیم به راحتی قارچ پرورش دهیم.
فرق نمی‌کند که ما به کدام یک از این مکان‌ها برای پرورش قارچ در منزل دسترسی داریم، نکته مهمش این است که باید سالن پرورشی ما به صورتی باشد که در کمترین فضا میزان زیادی قفسه جای بگیرد و پرورش دهنده بتواند به راحتی بین قفسه‌ها رفت و آمد کند و دسترسی به آن‌ها برایش راحت باشد. جالب این است که حتی در کشور‌های پیشرفته با چادر مسافرتی بزرگ و یا پلاستیک سیاه در حیاط خانه برای خودشان اتاقک پرورش قارچ می‌سازند.
ارتفاع سالن پرورش خانگی هم می‌تواند از ۲/۵ تا ۳ متر باشد.

۲- پیش سالن به چه مکانی گفته می‌شود؟
پیش سالن‌ها مکان‌هایی با اندازه بسیار کوچک ۲*۲ یا ۳*۳ هستند که معمولا برای تنظیم دمایی از آن‌ها استفاده میشود. در آن‌ها لوازمی مثل رطوبت ساز، امکانات سرمایشی و گرمایشی قرار میگیرد و زمانی که شرایط مناسب در این اتاقک برای پرورش قارچ مهیا شد (مثلا اتاقک را گرم یا سرد می‌کنیم و رطوبت را تنظیم میکنیم) بعد درب این اتاق را باز کرده و هوای تنظیم شده‌ی آن را به محیط و سالن اصلی می‌فرستیم.
هدف اصلی استفاده از پیش سالن‌ها برای تنظیم دما، وارد نشدن شوک به قارچ‌ها براثر تغییر ناگهانی دما در فضای اصلی و سالن پرورش است.

۳- اندازه سالن پرورش قارچ در خانه
اندازه سالن پرورش قارچدیواره‌ها سرامیکی باشد و اگر نشد سیمانی، اما اگر باز هم امکانش نبود میتوانیم از پلاستیک پلی اتیلن استفاده کنیم.
سالن پرورش قارچ شما باید کاملا قابل شستشو باشد و هیچ درز و سوراخی برای ورود حشرات و رشد باکتری‌ها نداشته باشد.

۴- قفسه بندی سالن پرورش قارچ
در قفسه بندی سالن پرورش قارچ بهتر است به جای لوله‌های آهنی از لوله‌های گالوانیزه یا آلومینیومی استفاده کنیم و با سیم گالوانیزه آن را ببندیم، درست است که لوله‌های آهنی نسبت به لوله‌های گالوانیزه هزینه پایین تری دارند، اما به رطوبت حساس است و به سرعت زنگ میزند.
بسیاری از افراد از قفسه‌های چوبی هم استفاده میکنند، اما چوب در تماس با رطوبت به سرعت تولید باکتری و قارچ میکند و باعث بروز بیماری در قارچ‌های شما میشود.
به این نکته توجه داشته باشید که قفسه بندی جزو هزینه‌های همیشگی یک سالن پرورش قارچ در منزل است و شما فقط یک بار برای آن هزینه می‌کنید، بنابراین توصیه می‌کنیم در انتخاب جنس قفسه کمی حساس باشید.
تعداد طبقات قفسه‌های شما کاملا بستگی به ارتفاع سالن پرورش دارد که معمولا ۲ تا ۴ طبقه می‌باشد و فاصله بین طبقات ۶۵-۷۰ سانتی متر است.

۵- سیستم گرمایش در پرورش قارچ خانگی
زمانی که شما در خانه قصد پرورش قارچ را دارید اصلا نباید نگران سیستم گرمایشی یا وسیله خاصی برای اینکار باشید، زیرا بسیاری از افراد از وسایل معمولی مثل بخاری یا اجاق گاز تک شعله برای اینکار استفاده می‌کنند، فقط باید آن‌ها را در سالن اصلی نگذارید و آن‌ها را در پیش سالن خود قرار دهید تا هوای سالن پرورش را خشک نکند و قارچ‌های شما خراب نشود.

۶- سیستم سرمایش در پرورش قارچ خانگی
برای سرمایش سالن پرورش قارچ در منزل می‌توانید از کولر آبی همراه با لوله‌های پلاستیکی استفاده کنید که به شکل کانال در سالن شما کشیده شده است، با اینکار شما یک سیستم هوای کاملا پیشرفته با کمترین امکانات می‌سازید و هر زمانی که دمای هوا بالا رفت با آب پاشی به دیواره‌های سالن و کف آن به راحتی محیط را خنک می‌کنیم.
اگر به کولر هم دسترسی نداشتید می‌توانید از دستگاه رطوبت ساز کوچک استفاده کنید. با استفاده از این دستگاه، هم هوا خنک می‌شود و هم رطوبت شما تامین خواهد شد.

روش دیگر برای تامین رطوبت در پرورش قارچ در منزل این است که شما از یک سیستم قطره‌ای استفاده کنید که آب آن یا از شیلنگ کولر یا از آب شهر تامین می‌شود و بصورت قطره قطره و خیلی کم روی دیواره ها‌ی سالن پرورش ما میریزد و رطوبت آن را تامین می‌کند.

۷- تهویه در پرورش قارچ
تهویه همیشه از نکات مهم پرورش قارچ در خانه بوده است و تا جایی که امکان دارد باید حداقل از یک طرف هوا به سالن جریان داشته باشد، اما ایده آلش این است که سالن پرورش قارچ خانگی ما از هر دو سمت به هوا متصل شود.
باید نسبت به اندازه سالن پرورش از دستگاه‌های کوچک هواساز استفاده کنیم که لوله‌های آن یا از جنس پلاستیک معمولی است و یا از جنس پلی اتیلن که به شکل دایره‌ای سوراخ شده اند.
برای تهویه از فن‌های کوچک هم می‌توانید استفاده کنید.

۸- دماسنج در پرورش قارچ
شما می‌توانید برای بررسی دمای محیط پرورش قارچ خود در خانه از دماسنج‌های معمولی و یا دیجیتالی استفاده کنید و باید حتما در سالن خود سه دماسنج قرار دهید تا وقتی یکی از آن‌ها از کار افتاد شما کاملا از دمای محیط خود اطلاع داشته باشید.

۹- کمپوست در پرورش قارچ در منزل
شاید در ذهن شما این سوال ایجادشود که کمپوست در پرورش قارچ در خانه چه اهمیتی دارد؟ پاسخ این سوال بسیار روشن است، تمام رشد و تغذیه قارچ از کمپوست یا همان کود گیاهی است. ما می‌توانیم راه‌های زیادی برای ساخت کمپوست به شما آموزش بدهیم و در ظاهر کار بسیار راحتی به نظر می‌آید، اما ساخت یک کمپوست با کیفیت احتیاج به علم و تجربه بالا و دستگاه‌های خاصی دارد. بخاطره همین اکثر پرورش دهندگان قارچ، کمپوست خود را بصورت آماده می‌خرند. پیشنهاد میکنیم که شما هم کمپوست خود را از شرکت‌های مطرح خریداری کنید.

نکته: در پرورش قارچ در خانه باید به سالن پرورش، پیش سالن، قفسه بندی، سیستم گرمایش و سرمایش، تهویه و کمپوست دقت زیادی کنیم.

پرورش قارچ در منزل با شیوه‌های ابتکاری و ساده
در این بخش از مقاله می‌خواهیم چند شیوه ابتکاری در پرورش قارچ در خانه را به شما معرفی کنیم، این روش‌ها برای کسب تجربه در پرورش قارچ در منزل عالی هستند. در زیر چند نمونه از آن‌ها را برای شما بیان می‌کنیم.

پرورش قارچ در گلدان
پرورش قارچ در گلدان یکی از روش‌های جالب پرورش قارچ در منزل است. اول از همه باید نوع قارچ خود را انتخاب کنید و بعد به دنبال خرید بذر یا اسپان باشید، می‌توانید اسپان را یا به صورت آنلاین و یا از مراکز فروش محصولات کشاورزی تهیه کنید، فقط دقت کنید به جای اسپان به شما اسپور ندهند و اسپور برای اینکار مناسب نیست. حالا مراحل این کار را به دقت بخوانید.

۷مرحله پرورش قارچ در گلدان
مرحله اول: گلدان خود را استریل کنید، شما می‌توانید برای پرورش قارچ در گلدان هم از کمپوست آماده استفاده کنید و هم از کاه یا پوشال، اگر قصد داشتید از کاه یا پوشال استفاده کنید حتما اول آن‌ها را در ظرفی قرار دهید و کمی آب در آن بریزید، بعد آن را روی اجاق بجوشانید تا استریل شود.

مرحله دوم: گلدان خود را تا ۲۱ درجه سانتی گراد حرارت دهید (بهتر است از گلدان‌های پهن استفاده کنید) و کاه یا پوشال خود را درون آن بگذارید و بعد با یک وسیله تمیز و استریل به اندازه یک مشت اسپان در گلدان خود بریزید و آن را روی یک وسیله حرارتی با دمای ۲۱ درجه سانتی گراد بگذارید.

مرحله سوم: باید آن را در یک جای تاریک به مدت سه هفته قرار دهید و بعد از گذشت دو هفته به آن سر بزنید و ببینید کرک‌های سفید رنگ روی آن پوشیده شده یا نه، اگر نبود باید دو هفته‌ی دیگر به قارچ خود زمان دهید.

مرحله چهارم: ظرف را در یک مکان تاریک و سرد با دمای ۱۴ درجه سانتی گراد بگذارید.

مرحله پنجم: اگر احتیاج بود ۳ سانتی متر خاک گلدان روی بستر پرورش قارچ خود بریزید و با آب کمی رطوبت به آن بدهید.

مرحله ششم: یک لامپ غیر حرارتی برای رشد رو به بالای قارچ‌ها قرار دهید و دوره‌ای قارچ‌ها را با آب اسپری کنید.

مرحله هفتم: بعد سه هفته که از مدت پرورش قارچ در خانه ما گذاشت و قارچ‌ها در محیط تاریک و سرد و مرطوب بودند، کم کم سر از خاک بیرون می‌آورند و زمانی که کلاهک آن‌ها بزرگ شد می‌توانید ان‌ها با یک چاقوی تیز از ساقه بچینید.

پرورش قارچ در منزل با کیسه پلاستیکی
پرورش قارچ در منزل با کیسه پلاستیکی یکی دیگر از راه‌های کم هزینه در اینکار است که البته خیلی‌ها از این روش در مقیاس بزرگ استفاده می‌کنند و ما پرورش قارچ در کیسه پلاستیکی را در ۱۱ مرحله به شما آموزش می‌دهیم.

۱- یک کیسه پلاستیکی از فروشگاه لوازم کشاورزی بخرید

۲- اسپان را خریداری کنید

۳- پنج سوراخ کوچک در دور پلاستیک خود ایجاد کنید

۴- کیسه و دستان خود را خوب ضد عفونی کنید

۵- اسپان و کمپوست را داخل کیسه بگذارید

۶- کیسه را در جایی با دمای ۱۸ تا ۲۶ درجه سانتی گراد قرار دهید

۷- حالا به مدت ۲ تا ۴ هفته آن را در یک جای تاریک مثل کابینت، کمد و یا انباری بگذارید تا زمانی که بستر قارچ شما سفید شود

۸- اگر لکه‌ای به شکل قهوه‌ای یا سبز در بستر پرورش خود دیدید آن را از روی خاک بردارید

۹- زمانی که محتوای کیسه پرورش قارچ به شکل کامل سفید شد آن را به مکانی روشن ببرید (دقت کنید نور مستقیم خورشید نباشد)

۱۰- دو بار در روز برای مرطوب کردن خاک آن را آب پاشی کنید

۱۱- بعد از ۵ تا ۸ روز قارچ‌ها به شکل خیلی کوچک رشد می‌کنند و شما باید هر روز آن‌ها را آب پاشی کنید تا کاملا بزرگ شوند (یعنی دو برابر)، پس از گذشت این مدت حالا دیگر زمان برداشت آن‌ها رسیده است.