گلهای رزماری در فصلهای بهار و اواخر تابستان به رنگهای سفید، صورتی، بنفش یا آبی، روی شاخههای انتهای گیاه ظاهر میشوند.
بوی بی نظیر و خواص معجزه آسای برگهای گیاه رزماری موجب شده تا از دیر باز این گیاه در مصارف آشپزی کاربرد داشته باشد و از آن به عنوان ادویه یا چاشنی برای خوش عطر و طعم شدن غذاها استفاده کنند.
این گیاه خوشبختانه با اقلیم کشورمان بسیار سازگار است و به خوبی رشد میکند.
گیاه رزماری را امروزه میتوان در بسیاری از پارکها و فضای سبز شهرهای ایران مشاهده کرد.
با این حال میتوانید با کاشت و پرورش گیاه رزماری در باغچه یا گلدان در محیط خانه و آپارتمان، همیشه برای پخت و پز از برگ تازه گیاه رزماری استفاده کنید و عطر آرامش بخش این گیاه را به محیط زندگی خود بیافزایید.
ارزش غذایی رزماری (100 گرم)
- کالری : 131
- فیبر : 14 گرم
- پروتئین : 3.3 گرم
- کربوهیدرات : 21 گرم
- چربی : 6 گرم
روند نگهداری گیاه رزماری
از رزماری میتوان به روش های مختلفی استفاده کرد:
اشکال مختلف رزماری میتواند اثرات متفاوتی نیز داشته باشد و این عصاره ها، بویژه با توجه به اینکه چگونه استخراج میشود متفاوت هستند.
رزماری از چه چیزی تشکیل میشود:
رزماری از طیف وسیعی از روغن ها، فنولیک اسیدها و فنولیک دیترپن ها ساخته شده اند و همچنین خواص آنتی اکسیدانی، ضد میکروبی و اثرات ضد سرطانی دارد.
دیترپنهای موجود در رزماری، دارای اثرات آنتی اکسیدانی است که از کبد محافظت میکند و روند بیماری را در افراد آلزایمری بهبود میبخشد.
خواص معجزه گر رزماری
مزایای سلامتی و خواص و فواید رزماری:
1.رزماری باعث بهبود عملکرد مغز میشود و حافظه را تقویت می کند:
در یک مطالعه در بین 144 داوطلب، آرماتوراپی با رزماری بهبود پیدا کرد و عملکرد حافظه ،کیفیت حافظه را بهبود بخشید و باعث افزایش هوشیاری شد.با این حال سرعت حافظه در مقایسه با کنترل آن کمی کاهش یافت.
در یک آزمایش از 28 سالمند 750 میلی گرم پودر رزماری باعث بهبود سرعت حافظه شان شد اما در دزهای بیشتر از 1500 میلی گرم سرعت حافظه ، توجه و کیفیت ان کاهش میابد. باید بدانید که چای رز ماری نیز میزان افسردگی را کاهش میدهد.
خواص رزماری برای سلامت بدن
2.رزماری از مغز محافظت میکند:
اسید کارنوزیک موجود در رزماری،از نورون های مغز در برابر استرس و فشار بیش از حد محافظت میکند.
این اسید در سلول های عصبی و دیگر سلول های محافظتی در مغز ایجاد میشود و این عملکرد باعث کاهش لخته شدن خون و تورم مغز میشود.رزماری همچنین از پلاک بتا آمینواید که یکی از علل اصلی آلزایمر است جلوگیری میکند.
3. رزماری میتواند با سرطان مبارزه کند:
در سلول های سرطانی تخمدان، بعضی از اجزای فعال رزماری رشد سلول های سرطانی را متوقف کرده و مابقی را میکشد.لیستی از سرطان های که رزماری بر روی آنها اثر بخشی دارد شامل :
- لوسمی
- کولون
- پانکراس
- پستان
-
پروستات
- تخمدان ها
- گردن رحم
- مثانه
- کبد
- ریه
خواص رزماری برای پوستی جوان
4. رزماری از پوست محافظت میکند:
در مطالعه ای بین 10 فرد سالم ، مشاهده شد که عصاره های رزماری پوست را از آسیب های uvمحافظت میکند و اثر های آن را با زمان افزایش میدهد.
افرادی که از عصاره های رزماری استفاده میکنند ، سلول های پوستی زنده بیشتری دارند و این روند به کاهش پیری ، سرطان یا آسیب ناشی از نور uv کمک میکند.
5.رزماری درد را کاهش میدهد:
در طب سنتی، رزماری برای مبارزه با قاعدگی درهم ، بویژه گرفتگی شکم و درد کولیک کلیه که ناشی از انسداد ادرار از کلیه به مثانه است، استفاده میشود.
تسکین درد عضلات و مفاصل: یکی از رایجترین موارد استفاده از گیاه رزماری و فرآوردههای آن، برای رفع درد مفاصل و عضلات است. امروزه پماند رزماری برای تسکین درد عضلات، در اکثر داروخانهها یافت میشود. افرادی که دچار میگرن هستند میتوانند کمی عصاره رزماری را روی پیشانی ماساژ دهند و برگهای تازه آن را ببویند. البته نوشیدن دمنوش گیاه رزماری در رفع سردرد موثر است.
افرادی که طبع آنها گرم است، امکان دارد با مصرف دمنوش رزماری سردرد آنها بیشتر شود؛ چرا که رزماری طبعی گرم و خشک دارد. بر اساس آزمایشهای انجام شده بر روی برخی از حیوانات، به این نتیجه دست یافتهاندکه روغن رزماری برای کاهش درد کمی از داروی استامینوفن موثرتر عمل میکند. در واقع رزماری، یک داروی ضد درد بدون نسخه با کمترین عوارض است!
خواص رزماری برای روحیه ای پرانرژی
6. رزماری میتواند گرفتگی را کاهش دهد:
برگ های رزماری دارای خواص ضد تشنج هستند.
این خواص اسپاسم ناخواسته عضلانی را کاهش میدهد.مطالعات نشان میدهند که روغن رزماری گرفتگپی های قلب را هم درمان میکند.
7.رزماری روحیه را بهبود میبخشد:
در مطالعه ای بین 144 داوطلب ، افرادی که رزماری را استشمام کرده بودند ، نسبت به کسانی که چیزی را بو نکرده بودند و یا اسطوخودوس بویده بودند ، روحیه بهتری داشتند.
همچنین در آزمایشی به برخی افراد واکسن حاوی برگ رزماری را تزریق کردند و شاهد کم شدن اضطراب و نگرانی در آنها بودند.
10. رزماری میتواند جنب و جوش و فعالیت را افزایش دهد:
مصرف روغن رزماری به علت افزایش سینئوله باعث افزایش حرکت و فعالیت میشود.
11. رزماری با آرتروز مبارزه میکند:
این گیاه با کاهش آسیب اکسیداتیو مفاصل و بافت های اطراف،از پیشرفت آرتروز روماتوئید جلوگیری میکند.محدودیت استفاده از رز ماری در بسیاری از مطالعات ذکر شده است بنابراین دانستن عوارض جانبی آن نیز مفید است.
مفید برای پیشگیری از بیماری آرتریت روماتوئید مفصلی: آرتریت روماتوئید، یک بیماری خود ایمنی است که در آن سامانه ایمنی بدن به بافتها، مانند زانو و سایر مفاصل حمله میکند و به پوشش مفصلی آسیب میرساند و موجب التهاب میشود.
شواهد اولیه نشان میدهد که روغن رزماری ممکن است به کاهش التهاب بافتی ناشی از این بیماری، کمک کند. البته تحقیقات بیشتری باید در مورد تاثیر رزماری بر کاهش التهاب بافت، صورت گیرد.
خواص درمانی گیاه رزماری
از عصاره و روغن گیاه رزماری به دلیل خاصیت محافظت از کبد، موثر در درمان بیماری آلزایمر، ضد میکروب، ضد التهاب و اثر ضد سرطان استفاده میشود.
سرماخوردگی
رزماری حاوی مقادیر بالای آنتی اکسیدان هایی نظیر اسید رزمارینیک، اسید کافئیک، اسید بوتولیک و کارنوسول می باشد که سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و برای پیشگیری و درمان سرفه، آسم، سرماخوردگی و آنفلونزا مفید می باشد.
تقویت حافظه و قدرت تمرکز: بر اساس آزمایشهای صورت گرفته، گفته میشود که رزماری حافظه را بهبود میبخشد و به افزایش یادگیری و تمرکز کمک میکند.
تقویت سامانه ایمنی بدن: در برگ تازه و گلهای گیاه رزماری مقادیری از ویتامینها از جمله ویتامین C است.
این گیاه معطر برای تقویت سامانه ایمنی بدن بسیار مفید است.
علاوه بر این، در اجزای فعال رزماری، ترکیبات آنتی اکسیدان و ضد التهاب است.
این ترکیبات یک خط دفاعی در پشت سامانه ایمنی بدن شما شکل میدهند که از بروز بیماریهای عفونی جلوگیری میکند.
از دمنوش برگ و گل گیاه رزماری برای تقویت سامانه ایمنی و مقاومت بدن در برابر ویروسها میتوان استفاده کرد.
تقویت و رشد مو: یکی از رایجترین انواع ریزش مو، آلوپسی آندروژنتیک است که بیشتر به عنوان طاسی مردانه شناخته میشود، گرچه میتواند در خانمها نیز این مشکل بروز کند.
روغن رزماری در جلوگیری از حمله اثرات جانبی تستوسترون به فولیکولهای مو که علت این بیماری است، آلوپسی آندروژنتیک را درمان میکند.
استفاده از روغن رزماری به مدت شش ماه روزانه بر روی پوست سر در افرادی که دچار آلوپسی یا طاسی آندروژنتیک شدهاند از هر داروی گران قیمت دیگری، موثرتر است.
کاهش استرس (دلهره): عوامل زیادی میتوانند باعث استرس شوند، از جمله آزمونهای استخدامی و کنکور که جز اولین عوامل ایجاد استرس در جوانی به شمار میروند.
عطر و بوی گیاه رزماری خلق و خوی شما را بهتر و استرس را کاهش میدهد. در آروماتراپی (رایحه درمانی) نیز از اسانس گیاه رزماری برای رفع استرس استفاده میکنند.
بوییدن برگهای معطر گیاه رزماری ممکن است به کاهش اضطراب قبل از امتحان کمک کند و در کنترل ضربان قلب موثر باشد.
برای دفع حشرات مضر و حتی آفات گیاهان حیاط شما: روغن رزماری برای جلوگیری از نیش حشرات بسیار موثر است. رزماری همچنین به دفع برخی حشرات مکنده خون که میتوانند ویروسها و باکتریهای مضر را گسترش دهند کمک میکند.
علاوه بر این، استفاده از اسانس رزماری با مخلوط سموم آفتکش، از گسترش کنه تار عنکبوتی روی گیاهان و سبزیجات باغچه شما، بدون این که به گیاه آسیب بزند، جلوگیری میکند.
موثر در درمان سندروم رینود: در دانش پزشکی به کاهش چشمگیر جریان خون در رگهای دست و پا و احساس سرمای شدید بدن، کبودی، رنگ پریدگی و سردی دست و پا سندروم رینود میگویند.
برخی از افراد هستند که در همه طول سال دست و پای آنها سرد است؛ اما در فصول سرد سال و مواقعی که فرد استرس دارد، تشدید میشود.
سندروم رینود در بین مرد و زن وجود دارد، اما در خانمهای بین ۲۰ تا ۴۰ سال شایع تر است. ماساژ دادن دست و پا با استفاده از روغن رزماری در افراد مبتلا به سندروم رینود، به گردش بهتر خون و گرم شدن دست و پا کمک میکند.
برای تایید این تاثیرات، تحقیقات بیشتری لازم است، اما رزماری میتواند یک آزمایش ارزشمند، کم عوارض و کم هزینه باشد.
مقابله با سلولهای سرطانی: همانگونه که اشاره شد، روغن رزماری اثرات آنتی اکسیدانی و ضد التهابی دارد. در مطالعات اولیه نشان داده است که ترکیبات این گیاه با سلولهای سرطانی مقابله میکند.
سلامت کبد: مطالعات حیوانی نشان میدهد که روغن رزماری در آزادسازی صفرا موثر است. این رویداد در هضم چربی اهمیت دارد و موجب فعال سازی مکانیسمهای دفاعی آنتی اکسیدانی برای محافظت از کبد میشود.
خوشبو کننده دهان: گیاه رزماری یک عامل طبیعی ضد باکتریایی است که در کنار عطر بی نظیر برگهای گیاه، یک خوشبو کننده عالی دهان محسوب میشود و در سلامت دهان و دندان موثر است. یک لیوان از دمنوش سرد شده رزماری را در دهان خود غرغره کنید تا باکتریها نابود شوند و بوی بدن دهان گرفته شود.
لاغری و کاهش وزن
تحقیقات نشان داده که مصرف رزماری می تواند به افزایش چربی سوزی و کاهش چربی بدن کمک کرده و باعث لاغری و کاهش وزن افراد شود.
عوارض رزماری چه هستند؟
1.رزماری میتواند میزان باروری را کاهش دهد
در آزمایشی روی موش های صحرایی ، تعداد اسپرم ، تحرک و تراکم آنها را کاهش داد که تمام این عوامل منفی بر باروری تاثیر میگذارد همچنین موش های صحرایی باردار جنین خود را از دست دادند.
2.رزماری خارش پوست را افزایش میدهد
پس باید برای استفاده از این گیاه پرخاصیت حساسیت پوستی نداشته باشید.
3. رزماری سطح قند خون را افزایش میدهد
در آزمایشی بر روی خرگوش ها با دیابت القا شده، میزان گلوکز را در بدن آنها در 2 ساعت 55 درصد افزایش داد.
4.رز ماری ممکن است پوست را تحریک کند
در افرادی که دارای پوست حساس هستند، استفاده از روغن رزماری ممکن است باعث درماتید یا قرمزی پوستشان شود.
5.رزماری میتواند منجر به تشنج شود
گرچه رزماری میتواند تشنج ها را کاهش دهد اما در دز های بالا ممکن است خود یکی از عوامل تشنج باشد.
موارد منع مصرف رزماری:
توصیه میشود زنان باردار از مصرف بیش از حد رزماری اجتناب کنند ، زیرا ممکن است باعث سقط جنین شود.زنان شیرده نیز باید رزماری را در دز کم استفاده کنند.
دیابتی ها و افرادی که دارای قند خون بالای هستند نیز باید رزماری را در میزان کمی استفاده کنند.
دز و میزان مصرف گیاه رزماری:
در مطالعات مختلفی، دز عصاره رزماری در مقادیر یک دهم تا صد میکرو گرم در میلی لیتر ، در مبارزه با سرطان موثر بود.به طور کلی این گیاه توسط FDA ، بیخطر طبقه بندی شده است و در موش های صحرایی ، حتی در غلضت های بالا و مدت زمان طولانی سمیت بسیار کمی داشت.
توصیه میشود که در روز 4 الی 6 میلی لیتر عصاره مایع این گیاه و 2 تا 4 گرم از ریشه خشک این گیاه استفاده کنید.
استفاده از گیاه رزماری در آشپزی
بیشترین استفاده از گیاه رزماری در آشپزی، برای مواد سرخ کردنی است. برگهای تازه با بوی بی نظیر، رنگ و بویی متفاوت را به غذای شما میدهند.
برای سرخ کردن ماهی، مرغ و میگو میتوانید در پایان سرخ کردن از برگهای تازه گیاه رزماری استفاده کنید. برخی از رزماری برای تهیه چای استفاده میکنند.
البته میتوانید پودر برگ خشک شده این گیاه را با انواع ادویهها مخلوط کنید.
از این راه یک ترکیب عالی برای خوش عطر شدن انواع خورش و سوپ ایجاد میکنید.
طرز استفاده رزماری در غذا
برای تهیه غذا ها می توانید از رزماری تازه، رزماری خشک شده و پودر رزماری استفاده کنید.
رزماری تازه
اگر می خواهید از رزماری تازه استفاده کنید، ابتدا برگ ها را از ساقه جدا کنید و خوب بشویید پس از آبکش کردن برگ ها آن ها را ریز کرده و برای تهیه انواع پیتزا سبزیجات، ماکارونی و پاستا، نان سیر، کوکتل، چیپس خانگی و گرانیتا استفاده کنید.
رزماری خشک شده
برگ های رزماری را پس از شستشو و آبکش کردن در آفتاب خشک کنید، رزماری خشک شده را می توانید به صورت پودر رزماری برای تهیه انواع نان، نان سیر، املت، انواع خوراک قارچ و برنج، کته و انواع خوراک سیب زمینی و چیپس خانگی استفاده کنید.
خواص عرق، دمنوش و چای رزماری
– ترکیبات آنتی اکسیدانی موجود در دمنوش و عرق رزماری باعث افزایش جریان خون در پوست شده و به درمان بیماری های پوستی از جمله اگزما کمک می کند.
– دمنوش رزماری به عنوان یک ماده تحریک کننده برای افزایش تعداد گلبول های قرمز خون شناخته می شود که می تواند به درمان کم خونی کمک کرده و باعث افزایش انرژی و بهبود توانایی بدن برای ترمیم اندام ها شود.
– اسید کرونوزیک موجود در عرق و دم کرده رزماری باعث بهبود حافظه و پیشگیری از آلزایمر و زوال عقل می شود.
– چای رزماری برای درمان سو هاضمه، یبوست و نفخ شکم مفید می باشد.
– آنتی اکسیدان های اسید رزمارینیک، کافئین و کارنوسول موجود در چای رزماری برای پیشگیری از انواع سرطان ها به ویژه سرطان سینه مفید هستند.
– اسید کرونوزیک موجود در دمنوش رزماری سطوح اسید نیتریک موجود در بدن را که می تواند منجر به التهاب شود، کاهش داده و به درمان آرتروز، سردرد، درد عضلانی، اختلالات مفصلی، بواسیر یا هموروئید و حساسیت کمک می کند.
– سالیسیلات موجود در عرق و دمنوش رزماری مشابه با آسپیرین عمل می کند و برای درد مزمن مفید است.
– اگر دمنوش رزماری را بر روی موی سر بمالید به درمان شوره سر و ریزش مو کمک می کند.
– تحقیقات نشان داده که عرق رزماری به سم زدایی کبد کمک کرده و باعث درمان کبد چرب می شود.
– سالیسیلات موجود در دمنوش رزماری باعث کاهش میزان هورمون کورتیزول در بده شده و برای درمان افسردگی، اضطراب و استرس مفید است.
طرز تهیه دمنوش و چای رزماری
1 قاشق چای خوری برگ و ساقه رزماری خشک شده یا پودر شده یا رزماری تازه را به یک فنجان آب جوش اضافه کنید و بگذارید 5 دقیقه بماند تا دم بکشد، دمنوش رزماری آماده است، برای شیرین کردن آن می توانید از عسل یا توت خشک و خرما استفاده کنید.