نماز جعفر طیار را چگونه بخوانیم؟

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در پاسخ به این نامه و برای استفاده از فرصت ایام‌البیض ماه رجب به تمام مشتاقان مراسم معنوی اعتکاف توصیه کردند: امسال نیز بسیاری از متعبّدان از فضیلت اعتکاف محرومند. پیشنهاد می‌شود که در هر یک از سه روز نماز جناب جعفر طیار را به‌جا آورند.

نماز جعفر طیار را چگونه بخوانیم؟

نماز حضرت جعفر علیه‌السلام، که به نماز حبوه و نماز تسبیح هم معروف است، چهار رکعت است (دو نماز دو رکعتی)؛ در رکعت نخست، پس از حمد، سورۀ «إذا زلزت الأرض»، در رکعت دوم پس از حمد، سورۀ «والعادیات»، در رکعت سوم پس از حمد سوره، «إذا جاء نصر الله» و در رکعت پایانی پس از حمد، سورۀ «قل هو الله» خوانده می‌شود. در این نماز، مجموعاً ۳۰۰ مرتبه تسبیحات اربعه (سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ) گفته می‌شود به این صورت:

در هر رکعت (بعد ازحمد و سوره مخصوص آن رکعت و) پیش از رکوع، پانزده مرتبه تسبیحات اربعه، در رکوع ده مرتبه، پس از بلند شدن از رکوع (و در حالت قیام بعد از رکوع) ده مرتبه، در سجدۀ اول ده مرتبه، پس از سر برداشتن از سجده ده مرتبه، در سجدۀ دوم ده مرتبه و پس از سر برداشتن از سجدۀ دوم نیز ده مرتبه ذکر تسبیحات اربعه خوانده می‌شود. پس از این برخاسته، بقیۀ رکعت‌ها نیز به همین صورت خوانده می‌شود.

در روایتی از امام صادق علیه‌السلام آمده است که در سجدۀ آخر نماز پس از تسبیحات این دعا خوانده می‌شود:

سُبْحَانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَ الْوَقَارَ، سُبْحَانَ مَنْ تَعَطَّفَ بِالْمَجْدِ وَ تَکَرَّمَ بِهِ، سُبْحَانَ مَنْ لَا یَنْبَغِی التَّسْبِیحُ إِلَّا لَهُ، سُبْحَانَ مَنْ أَحْصَی کُلَّ شَیْ‏ءٍ عِلْمُهُ، سُبْحَانَ ذِی الْمَنِّ وَ النِّعَمِ، سُبْحَانَ ذِی الْقُدْرَةِ وَ الْکَرَمِ، اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِمَعَاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِکَ، وَ مُنْتَهَی الرَّحْمَةِ مِنْ کِتَابِکَ وَ اسْمِکَ الْأَعْظَمِ، وَ کَلِمَاتِکَ التَّامَّةِ الَّتِی تَمَّتْ صِدْقًا وَ عَدْلًا، صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ.

پاک و منزه است آنکه لباس عزت و وقار به بر دارد، پاک و منزه است آنکه به بزرگی مهر ورزد، و به آن گرامی باشد، پاک و منزه است آنکه پاکی جز برای او سزاوار نیست. پاک و منزه است آنکه دانشش هر چیز را بر شمارد، پاک و منزه است آن سرچشمۀ فضل و بخشش، پاک و منزه است آن دارای قدرت و کرم. خدایا از تو خواستارم به حق بندها و جایگاه‌های شکوه عرشت، و به حق نهایت مهرت که در کتابت آوردی، و نام بزرگت و کلمات بی‌عیب‌ونقصت که در راستی و عدالت بس کمال یافته‌اند، بر محمد و خاندانش درود فرست.

سپس حاجتت را بخواه.

در روایت دیگری از امام صادق علیه‌السلام آمده است که به مفضل فرمودند: هرگاه حاجت ضروری داشتی نماز جعفر علیه‌السلام را بخوان و سپس این دعا را بخوان و از خدا حاجتت را بخواه که ان‌شاءالله برآورده می‌شود:

به اندازه یک نفَس هر کدام از این ذکرها را بگو:

یَا رَبِّ یَا رَبِّ یَا رَبِّ

یَا رَبَّاهْ یَا رَبَّاهْ یَا رَبَّاهْ

رَبِّ رَبِّ یَا رَبِّ

یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ

یَا رَحِیمُ یَا رَحِیمُ یَا رَحِیمُ

و هفت مرتبه هر یک از این ذکرها را بگو:

یَا رَحْمَنُ یَا رَحْمَنُ یَا رَحْمَنُ

یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ

سپس این دعا را بخوان (بلدالامین، ص ۱۵۰):

اللَّهُمَّ إِنِّی أَفْتَتِحُ الْقَوْلَ بِحَمْدِکَ، وَ أَنْطِقُ بِالثَّنَاءِ عَلَیْکَ، وَ أُمَجِّدُکَ وَ لَا غَایَةَ لِمَدْحِکَ، وَ أُثْنِی عَلَیْکَ وَ مَنْ یَبْلُغُ غَایَةَ ثَنَائِکَ وَ أَمَدَ مَجْدِکَ، وَ أَنَّی لِخَلِیقَتِکَ کُنْهُ مَعْرِفَةِ مَجْدِکَ، وَ أَیَّ زَمَنٍ لَمْ تَکُنْ مَمْدُوحًا بِفَضْلِکَ، مَوْصُوفًا بِمَجْدِکَ، عَوَّادًا عَلَی الْمُذْنِبِینَ بِحِلْمِکَ، تَخَلَّفَ سُکَّانُ أَرْضِکَ عَنْ طَاعَتِکَ فَکُنْتَ عَلَیْهِمْ عَطُوفًا بِجُودِکَ، جَوَادًا بِفَضْلِکَ، عَوَّادًا بِکَرَمِکَ، یَا لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، الْمَنَّانُ ذُو الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ.

سپس دعای منقول در زادالمعاد (ص ۳۲۳) به این صورت خوانده می‌شود:

سُبْحَانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَ تَرَدَّی بِهِ، سُبْحَانَ مَنْ تَعَطَّفَ بِالْمَجْدِ وَ تَکَرَّمَ بِهِ، سُبْحَانَ مَنْ لَا یَنْبَغِی التَّسْبِیحُ إِلَّا لَهُ جَلَّ جَلَالُهُ، سُبْحَانَ مَنْ أَحْصَی کُلَّ شَیْ‏ءٍ بِعِلْمِهِ وَ خَلَقَهُ بِقُدْرَتِهِ، سُبْحَانَ ذِی الْمَنِّ وَ النِّعَمِ، سُبْحَانَ ذِی الْقُدْرَةِ وَ الْکَرَمِ. اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِمَعَاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِکَ، وَ مُنْتَهَی الرَّحْمَةِ مِنْ کِتَابِکَ وَ بِاسْمِکَ الْأَعْظَمِ، وَ کَلِمَاتِکَ التَّامَّاتِ الَّتِی تَمَّتْ صِدْقًا وَ عَدْلًا، أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ، وَ أَنْ تَجْمَعَ لِی خَیْرَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ بَعْدَ عُمُرٍ طَوِیلٍ، اللَّهُمَّ أَنْتَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ، الْخَالِقُ الرَّازِقُ الْمُحْیِی الْمُمِیتُ، الْبَدِی‏ءُ الْبَدِیعُ، لَکَ الْکَرَمُ وَ لَکَ الْمَجْدُ، وَ لَکَ الْمَنُّ وَ لَکَ الْجُودُ، وَ لَکَ الْأَمْرُ وَحْدَکَ لَا شَرِیکَ لَکَ، یَا وَاحِدُ یَا أَحَدُ، یَا صَمَدُ یَا مَنْ لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ، وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُوًا أَحَدٌ، یَا أَهْلَ التَّقْوَی وَ یَا أَهْلَ الْمَغْفِرَةِ، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، یَا عَفُوُّ یَا غَفُورُ، یَا وَدُودُ یَا شَکُورُ، أَنْتَ أَبَرُّ بِی مِنْ أَبِی وَ أُمِّی، وَ أَرْحَمُ بِی مِنْ نَفْسِی وَ مِنَ النَّاسِ أَجْمَعِینَ، یَا کَرِیمُ یَا جَوَادُ، اللَّهُمَّ إِنِّی صَلَّیْتُ هَذِهِ الصَّلَاةَ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِکَ، وَ طَلَبَ نَائِلِکَ وَ مَعْرُوفِکَ، وَ رَجَاءَ رِفْدِکَ وَ جَائِزَتِکَ، وَ عَظِیمَ عَفْوِکَ وَ قَدِیمَ غُفْرَانِکَ، اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ ارْفَعْهَا فِی عِلِّیِّینَ، وَ تَقَبَّلْهَا مِنِّی، وَ اجْعَلْ نَائِلَکَ وَ مَعْرُوفَکَ وَ رَجَاءَ مَا أَرْجُو مِنْکَ فَکَاکَ رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ، وَ الْفَوْزَ بِالْجَنَّةِ وَ مَا جَمَعْتَ مِنْ أَنْوَاعِ النَّعِیمِ، وَ مِنْ حُسْنِ الْحُورِ الْعِینِ، وَ اجْعَلْ جَائِزَتِی مِنْکَ الْعِتْقَ مِنَ النَّارِ وَ غُفْرَانَ ذُنُوبِی، وَ ذُنُوبِ وَالِدَیَّ وَ مَا وَلَدَا، وَ جَمِیعِ إِخْوَانِی وَ أَخَوَاتِیَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ الْمُسْلِمِینَ وَ الْمُسْلِمَاتِ، الْأَحْیَاءِ مِنْهُمْ وَ الْأَمْوَاتِ، وَ أَنْ تَسْتَجِیبَ دُعَائِی وَ تَرْحَمَ صَرْخَتِی وَ نِدَائِی، وَ لَا تَرُدَّنِی خَائِبًا خَاسِرًا، وَ اقْلِبْنِی مُفْلِحًا مُنْجِحًا مَرْحُومًا، مُسْتَجَابًا دُعَائِی، مَغْفُورًا لِی یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، یَا عَظِیمُ یَا عَظِیمُ یَا عَظِیمُ، قَدْ عَظُمَ الذَّنْبُ مِنْ عَبْدِکَ، فَلْیَحْسُنِ الْعَفْوُ مِنْکَ، یَا حَسَنَ التَّجَاوُزِ، یَا وَاسِعَ الْمَغْفِرَةِ، یَا بَاسِطَ الْیَدَیْنِ بِالرَّحْمَةِ، یَا نَفَّاحًا بِالْخَیْرَاتِ، یَا مُعْطِیَ السُّؤْلَاتِ، یَا فَکَّاکَ الرِّقَابِ مِنَ النَّارِ، صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ فُکَّ رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ، وَ أَعْطِنِی سُؤْلِی، وَ اسْتَجِبْ دُعَائِی، وَ ارْحَمْ صَرْخَتِی وَ تَضَرُّعِی وَ نِدَائِی، وَ اقْضِ لِی حَوَائِجِی کُلَّهَا لِدُنْیَایَ وَ آخِرَتِی وَ دِینِی، مَا ذَکَرْتُ مِنْهَا وَ مَا لَمْ أَذْکُرْ، وَ اجْعَلْ لِی فِی ذَلِکَ الْخِیَرَةَ، وَ لَا تَرُدَّنِی خَائِبًا خَاسِرًا، وَ اقْلِبْنِی مُفْلِحًا مُنْجِحًا مُسْتَجَابًا لِی دُعَائِی، مَغْفُورًا لِی مَرْحُومًا یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، یَا مُحَمَّدُ یَا أبَاالْقَاسِمِ یَا رَسُولَ اللَّهِ، یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ، أَنَا عَبْدُکُمَا وَ مَوْلَاکُمَا، غَیْرُ مُسْتَنْکِفٍ وَ لَا مُسْتَکْبِرٍ، بَلْ خَاضِعٌ ذَلِیلٌ عَبْدٌ مُقِرٌّ، مُتَمَسِّکٌ بِحَبْلِکُمَا، مُعْتَصِمٌ مِنْ ذُنُوبِی بِوَلَایَتِکُمَا، أَتَقَرَّبُ إِلَی اللَّهِ تَعَالَی بِکُمَا، وَ أَتَوَسَّلُ إِلَی اللَّهِ بِکُمَا، وَ أُقَدِّمُکُمَا بَیْنَ یَدَیْ حَوَائِجِی إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ، فَاشْفَعَا لِی فِی فَکَاکِ رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ، وَ غُفْرَانِ ذُنُوبِی، وَ إِجَابَةِ دُعَائِی، اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ تَقَبَّلْ دُعَائِی وَ اغْفِرْ لِی، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.

آیت‌الله بهجت رحمه‌الله می‌فرمود: «بعد از نماز و ادعیۀ آن به سجده روید و با چشم گریان اگرچه با قطرۀ اشکی که چشم تَر شود اشک بریزید و حاجتتان را بخواهید».