گزارش مکتوب: حرکت پرشتاب قلب اقتصاد نفتی به سوی خودکفایی

 به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز کهگیلویه و بویراحمد، تاسیسات نفتی شهرستان گچساران مشهور به بام نفت که قلب تپنده اقتصاد ایران محسوب می‌شود سالیانی است با تکیه بر توان متخصصان داخلی و بهره وری از ظرفیت‌های مختلف بومی در مدار اقتصاد مقاومتی به سوی خودکفایی به پیش می‌رود. شرکت بهره‌برداری نفت و گاز گچساران زیرمجموعه شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب، در زمینه استخراج، پالایش و انتقال نفت خام، گاز طبیعی و تولید میعانات گازی فعالیت می‌کند. این شرکت که یکی از پنج شرکت بهره بردار بزرگ نفتی در کشور است که ۲۰ درصد نفت کشور را تولید می‌کند نقشی اثرگذاری در خودکفایی اقتصاد کشور دارد. شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران با داشتن ۱۰ واحد بهره برداری، ۱۰ واحد تقویت و تزریق فشار گاز، سه پالایشگاه گاز و گاز مایع، پنج واحد نمک زدایی و بیش از ۶ هزار و ۷۰۰ کیلومتر خط لوله انتقال نفت با همت مضاعف هفت هزار نفر نیروی انسانی به اقتصاد ایران خدمت می‌کند. میدان نفتی گچساران در استان کهگیلویه و بویراحمد و در فاصله ۲۲۰ کیلومتری جنوب شرقی اهواز قرار دارد. محدوده فعالیت این شرکت در استان‌های خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر و فارس است. تاریخچه مطالعه و تولید نفت در گچساران منطقه نفتخیز گچساران نخستین بار در فاصله سال‌های ۱۳۰۲ و ۱۳۰۳ هجری شمسی، توسط کنسرسیوم دارسی مورد مطالعه قرار گرفت. استخراج نفت از میدان گچساران در سال ۱۳۱۸ هجری شمسی از چاه شماره ۱۳ این شهرستان آغاز شد. برنامه‌های حفاری تا پیش از ملی شدن صنعت نفت ادامه یافت و در این مدت به ۱۶ حلقه چاه نفت تولیدی و ظرفیت تولید ۶۰ هزار بشکه در روز نفت خام، افزایش یافت. پس از ملی شدن صنعت نفت، شرکت اکتشاف و تولید نفت ایران در سال‌های ۱۳۳۵ و ۱۳۳۶ عملیات حفاری را بار دیگر در این منطقه آغاز کرد، این برنامه تا سال ۱۳۴۵ ادامه داشت و تعداد چاه‌های حفاری شده به ۴۶ حلقه افزایش یافت. صنعت نفت در گچساران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی وابسته به بیگانگان (انگلیسی ها) بود. محمد حیدری بازنشسته شرکت نفت می‌گوید: انگلیسی‌ها قبل از انقلاب در گچساران صنعت نفت را به انحصار خود در آورده بودند به گونه که ساده‌ترین امور شرکت نفت مانند کارگری را به ایرانی‌ها می‌سپردند و ساده‌ترین نیروی‌های انگلیسی بیش از ایرانی‌های شاغل در شرکت نفت حقوق و مزایا دریافت می‌کردند. وی گفت: آن‌ها حتی اجازه نمی‌دادند ایرانیان شاغل در شرکت نفت از کمترین اطلاعاتی درباره نقشه‌ها و قطعات و برنامه‌های نفتی بهره‌مند شوند. او با اشاره به اینکه مدیر مناطق نفت خیز جنوب نیز انگلیسی بودند گف: حتی سرپرست‌های واحد‌های کوچک را از انگلیسی‌ها انتخاب می‌کردند. علی حیدری دیگر بازنشسته شرکت نفت نیز می‌گوید: انگلیسی‌ها به هیچ وجه اجازه یادگیری کار را به ما نمی‌دادند و ما سعی می‌کردیم دزدکی از استادکار‌های آن‌ها کار یادبگیریم. وی گفت: شرکت‌های خارجی استخراج و انتقال نفت را به طور کامل خود انجام می‌دادند. تاریخ خروج انگلیسی‌ها از گچساران از سال ۱۳۵۷ تا ۱۳۵۸ انگلیسی‌ها و خانواده‌های آنان از ایران اخراج شدند. علی احمدی بازنشسته شرکت نفت می‌گوید: بالاخره انگلیسی‌ها از ایران و به تبع آن گچساران خارج شدند و زمانی که خارج شدند همه اطلاعات، نقشه‌های تاسیساتی نفتی و حفاری را در گچساران را با خود بردند و این موجب بروز بسیاری از مشکلات در حوزه نفت و گاز در گچساران شد، ولی به همت متخصصان و کارکنان ایرانی در شرکت نفت بعد از مدت‌ها به روال عادی برگشت. اما دیری نپایید که دشمن نقشه دیگری کشید و در زمان هشت سال دفاع مقدس از طریق عراق رویکرد بمباران مناطق نفتی جنوب به ویژه گچساران را آغاز کرد. حیدری مسئول بازسازی شرکت نفت و گاز گچساران می‌گوید: از سال ۱۳۶۰ دشمن شروع به بمباران تلمبه خانه گوره و از سال ۱۳۶۵ نیز شروع به بمباران تاسیسات نفتی در گچساران کرد. وی گفت: طی این مدت بعضی از تاسیسات نفتی مانند بی بی حکیمه (یک) بیش از هفت بار در طول جنگ بمباران شد و طی این مدت بعضی از ردیف‌های استخراج و انتقال نفت به اثر شدت بمباران به طور کامل از بین رفت. حیدری افزود: بعد از جنگ مهندسان ایرانی شروع به بازسازی تاسیاست نفتی آسیب دیده از بمباران کردند. مهندس علیزاده مسئول کارگاه مرکزی شرکت نفت گچساران می‌گوید: کارگاه مرکزی شرکت نفت در گچساران در بازسازی و تعمیر قطعات نقش بسزایی دارد و بعد از جنگ خیلی از قطعات راهبردی شامل توربین ها، کمپرسورها، پمپ‌ها را مهندسان ایرانی در این کارگاه ساختند. اما توطئه دشمنان به همین جا ختم نشد این بار جنگ اقتصادی و تحریم‌های بی رحمانه را علیه ملت ایران به راه انداختند موضوعی که باعث شد تا متخصصان شرکت نفت این تهدید را به فرصت تبدیل کنند. صیدالی مدیر عامل شرکت نفت و گاز گچساران گفت: تحریم‌ها باعث شد تا ما روی پای خود بایستیم و از وابستگی نجات پیدا کنیم. وی افزود: تعمیر و ساخت ۸۰ درصد از قطعات مورد نیاز به دست متخصصان ایرانی، آمادگی تلمبه خانه گوره برای انتقال روزانه سه میلیون بشکه نفت، بهره وری از جدیدترین تکنولوژی‌های روز برای پیشگیری از سوزانده شدن محصول ارزشمند نفت، اختصاص اعتبار ارزی برای توسعه مخازن نفتی و استفاده از پهباد برای نظارت بهینه نشان از تلاش بی وقفه متخصصان داخلی برای خودکفایی ملی در این صنعت بزرگ دارد. بهره گیری از توان متخصصان برای ساخت پهپاد مدیرعامل شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران گفت: در سال ۹۷ برای نخستین بار با هدف بررسی و پایش مستمر خطوط لوله نفت و گاز، پرواز آزمایشی پهباد چند منظوره شرکت نفت برفراز تاسیسات نفنی گچساران انجام شد. هوشنگ صیدالی وی شعاع عملیاتی این پهپاد را ۲۰۰ کیلومتر ذکر کرد و گفت: این پرنده داری ۲۷۰ کیلوگرم وزن و ۶ متر طول است. صیدالی افزود: تصویرسنجی، تهیه نقشه‌های هوایی هندسی، استخراج اطلاعات از تصاویر هوایی، مدل سازی سه بعدی، محاسبه فاصله، حجم، مساحت، ارتفاع، شکل زمین، شناسایی، مطالعات کیفی منطقه و میزان پراکندگی تاسیسات از مهم‌ترین مزایای استفاده از پهباد در شرکت نفت است. جلوگیری از سوزانده شدن نفت مدیرعامل شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران گفت: با نصب دستگاه‌های تفکیک گر سیار و فراورش (MOS & MOT) بر روی چاه‌های نفت، در سال جاری از سوزاندن ۲۱۰ هزار بشکه نفت در حوزه نفتی گچساران جلوگیری شد. هوشنگ صیدالی افزود: با برنامه ریزی صورت گرفته در شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران و به کارگیری دستگاه‌های فراورش نفت خام، سالانه از سوزاندن هزاران بشکه نفت در گودال‌های سوخت در محل چاه‌های نفت جلوگیری می‌شود. وی بیان کرد: انجام آزمایش‌های جریانی در سال‌های گذشته از طریق جریان دادن چاه به گودال سوخت سرچاهی صورت می‌گرفت و این عملیات موجب آلودگی محیط زیست و هدر رفت سرمایه ملی می‌شد. مدیرعامل شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران تصریح کرد: با توجه به سیاست‌های شرکت ملی نفت ایران و لزوم انجام فعالیت براساس توسعه پایدار، شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران در سال‌های اخیر موفق به ساخت و در مدار قرار دادن سه دستگاه تفکیک گر سیار نفت (MOS) و یک دستگاه فراورش (MOT) شده است. قطعاتی کوچک، اما با ارزش مهندس محمود باقریان مهندس قطعه ساز شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران گفت: الیف فرد توربین مولار قطعه‌ای کوچک است، ولی در شرکت نفت نقش اساسی دارد و این قطعه قیمت وارداتی آن ۹۰۰ میلیون تومان بود و میلیارد‌ها تومان هزینه برای کشور داشته است. وی گفت: اکنون برعکس شد و این قطعه توسط مهندسان داخلی ساخته شد و علاوه بر نیاز داخلی به خارج از کشور نیز صادر می‌شود و میلیارد‌ها تومان برای کشور ارزآوری دارد. باقریان با بیان اینکه برای ساخت این قطعه کمتر از ۲۰ میلیون تومان هزینه کردیم گفت: این قطعه کار پایش روغن توربین را بر عهده دارد و اگر این قطعه نباشد توربین مدام خاموش می‌شود و در زمان تحریم‌ها نبود این قطعه بخشی از تولید شرکت را دچار اختلال کرد. وی افزود: این قطعه اردبیشهت ماه ۹۹ در کارگاه مرکزی شرکت نفت و گاز گچساران ساخته شد. باقریان افزود: قطعه دوم پیچ تنظیم کننده پایلوت است که در مجموعه بی بی حکیمه یک کاربرد دارد. این قطعه هم بعد از تحریم‌ها به کشور وارد نشد، ولی توسط متخصصان داخلی تولید می‌شود. وی گفت: روزانه بین ۲۰ تا ۳۰ قطعه در کارگاه مرکز شرکت نفت و گاز گچساران ساخته می‌شود. مدیرعامل شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران گفت: این شرکت با ساخت بیش از یک هزار و ۷۰۰ قلم از قطعات و لوازم فنی مورد نیاز به خودکفایی ۸۰ درصدی در ساخت و تعمیر قطعات مورد نیاز صنعت نفت دست یافته است. جعفری سرپرست مکانیک فشار ضعیف هم گفت: خارجی‌ها که رفتند می‌گفتند شرکت نفت و گاز به عنوان شاهرگ اقتصادی ایران تعطیل می‌شود، اما ما توانستیم با تلاش و پشت کار قطعات را تعمیر یا تولید کنیم. مدیر فنی شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران اظهار داشت: نیروی انسانی کارآمد، فنی و عملیاتی به عنوان سرمایه‌های اصلی این شرکت برای ادامه حیات تولید نفت با تمام توان تلاش می‌کنند. احمد پورهادی عملکرد کارکنان فنی این شرکت در برنامه ریزی، فرآورش نفت و گاز، و ارائه دستورالعمل ها، ارزنده است. وی افزود: مجموعه عملیات شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران با استفاده از پتانسیل‌های موجود برای ارتقای حوزه عملیات، استمرار تولید و حفاظت آن تمام توان خود را بکار خواهد گرفت. مدیرعامل شرکت نفت و گاز گچساران گفت: دشمن وقتی در همه حربه‌ها ناکام ماند سیاست تحریم نفتی ایران را رو کرد و این حربه فرصتی شد برای جلوگیری از خام فروشی به ساخت یکی از بزرگترین پالایشگاه‌های کشور (پالایشگاه بیدبلند) اقدام کنیم. وی افزود: هدف از طراحی و ساخت پالایشگاه گاز بیدبلند خلیج فارس تولید روزانه ۴۸ میلیون مترمکعب گاز شیرین و تصفیه شده متان برای تزریق به شبکه سراسری، سالانه و یک میلیون و پانصد هزار تن اتان و یک میلیون و پانصد هزار تن گاز مایع شامل پروپان و بوتان است. پیش بینی می‌شود با بهره برداری از این طرح پالایشگاهی خوراک طرح‌های در دست اجرای خط لوله اتیلن غرب شاخه دنا شامل مجتمع پتروشیمی گچساران و سپس طرح‌های تولید پلی اتیلن سبک و سنگین خطی کازرون، پلی اتیلن سنگین ممسنی، پلی اتیلن سنگین دهدشت و پلی اتیلن سنگین بروجن تامین شود. مدیرعامل شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران با اشاره به نقش کارکنان صنعت نفت در خوداتکایی افزود: بی شک تجربه ارزشمند کارکنان صنعت نفت سبب عبور شرکت نفت از گذرگاه‌های سخت و حساس شده است. صیدالی گفت: استفاده از توان داخلی و دستیابی به تکنولوژی‌های جدید، رکن اصلی بهره‎وری در صنعت نفت است. شهرستان ۱۲۴ هزار نفری گچساران در جنوب غربی کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد. نویسنده: محمدجعفر درزاده و سعید مرتضی پور