پیاز و گوجه ای که اشک کشاورزان هرمزگانی را درآورد

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز خلیج فارس؛ دو هفته‌ای از برداشت پیاز هرمزگان می‌گذرد اما آقای جعفری کشاورز هشتبندی، دست و دلش به برداشت محصول نمی رود. 
وی می‌گوید: پیاز‌ها را در زمین اصلی با خفت و خواری کیلویی هزار تومان از من می‌خرند که هیچی دستش را نمی‌گیرد.
این کشاورز  در هر هکتار  ۳۰ میلیون تومان هزینه کرده است که اگر پول کارگر و حمل را به آن اضافه کند، باید دست خالی به خانه برگردد.
حالا آقای جعفری با ۱۰ میلیارد تومان سرمایه گذاری برای کشت ۱۳۵ هکتار گوجه فرنگی و پیاز، با نزدیک شدن به دور دوم برداشت گوجه فرنگی خارج از فصل، بسیار نگران است.

مرحله نخست کشت گوجه فرنگی در هرمزگان ماه‌های شهریور و مهر است و برداشت محصول در دی و بهمن صورت می‌گیرد.
مرحله دوم کاشت نیز در ماه‌های آبان و آذر است و برداشت محصول بسته به شرایط آب و هوایی از اوایل اسفند شروع می‌شود وتا اردیبهشت سال آینده ادامه دارد.
کشاورزان بعد از گذشتن از هفت خوان رستم شامل نوسانات دلار، سرمای هوا، نبود بارندگی، تهیه سم و کود با قیمت‌های سه برابری، اجاره زمین و نبود مشتری مناسب و بازار خارجی حالا بعلت نبود برنامه ریزی، تعطیلی صادرات و قیمت نامناسب، محصول روی دستشان مانده است؛ و این قصه پرغصه چند ساله کشاورزان هرمزگانی است.
یک ماه پیش هم قیمت پایین بادمجان رنگ صیفی کاران را سیاه کرد.
هر سال درد کاهش قیمت روی دوش کشاورزان سنگینی می‌کند و کمرشان را خم کرده است.
رنج سرمازدگی سبزی و صیفی هنوز آرام نگرفته بود که حالا اشکشان هم در آمد.

بیشتر بخوانید؛  گلایه کشاورزان هشتبندی از کاهش ناگهانی قیمت گوجه فرنگی
مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان می‌گوید: هرمزگان با ۴۷ هزار هکتار سطح زیرکشت سبزی و صیفی و تولید بیش از دو میلیون تن محصول، در تولید گوجه فرنگی رتبه نخست و پیاز رتبه دوم را در کشور دارد.
سیدرضا امیری زاده می‌افزاید: مهمترین منطقه کشت پیاز دهستان چراغ آباد و سرزه است و گوجه فرنگی در هشتبندی میناب، پارسیان، کهورستان بندرخمیر و بندرعباس کشت می‌شود.
هشتبندی قطب تولید
منطقه هشتبندی در شهرستان میناب با بیش از ۱۵ هزار هکتار زمین‌های باغی و کشاورزی یکی از قطب‌های اصلی کشاورزی استان هرمزگان و کشور، در تولید محصولات صیفی و باغی خارج از فصل است.
در این منطقه بعلت وجود منابع آب شیرین و خاک حاصلخیز انواع صیفی جات مانند گوجه فرنگی، پیاز، هندوانه، خیار سبز، فلفل، لوبیا، کلم و بادمجان کشت می‌شود.
وجود ظرفیت‌های مناسب کشاورزی در منطقه هشتبندی موجب شده است هر ساله حدود ۱۵ هزار کارگر مهاجر فصلی از شهرستان‌های بشاگرد، رودان و بخش‌های سندرک و مرکزی میناب و همچنین افراد جویای کار استان‌های کرمان، سیستان و بلوچستان و فارس برای کشت و کار به این منطقه مهاجرت کنند و ۹ ماه از سال در این منطقه ساکن می‌شوند.
نایب رئیس شورای اسلامی شهر هشتبندی می‌گوید: حدود شش هزار و ۵۰۰ هکتار از زمین‌های منطقه هشتبندی به کشت محصول گوجه فرنگی و پیاز اختصاص دارد که بعلت نبود بازار، محصول کشاورزان در معرض نابودی است.
پورمحمدی پیش بینی کرد دور دوم برداشت، ۱۳۵ هزار تن گوجه فرنگی برداشت شود.
به گفته وی یکی از مشکلات قطب کشاورزی هرمزگان، افت شدید قیمت، افزایش بی سابقه نرخ ارز و قیمت نهاده‌ها است که موجب تحمیل خسارت‌های سنگین و جبران ناپذیری به بهره برداران کشاورزی شده است.

این مشکل هر ساله تکرار می‌شود و تاکنون چاره‌ای اساسی برای آن اندیشیده نشده است.
در سال جهش تولید دسترنج کشاورزان که باید مورد توجه و حمایت ویژه قرار گیرد، در کمال ناباوری مقابل چشمانشان با صرف هزینه‌های هنگفت در معرض نابودی قرار گرفته است.
آقای صمیمی یکی دیگر از کشاورزان هشتبندی می‌گوید: اکنون قیمت سبد خالی گوجه فرنگی بین هشت هزا ر و ۵۰۰ تا ده هزار تومان است در حالیکه یک سبد ۱۴ یا ۱۶ کیلویی محصول مرغوب گوجه فرنگی در میدان تره بار هشتبندی ۲۰ هزار تومان از کشاورزان خریداری می‌شود.
وی می‌افزاید: رسیدن هرکیلو گوجه فرنگی در هشت بندی به کمتر از هزار تومان کفاف هزینه‌های تولید شامل اجاره زمین، بذر، کود، کارگر، آب، برق، وحمل محصول به بازار را نمی‌دهد.
آقای صمیمی می‌گوید: دو سال پیش اوضاع بهتر بود و به افغانستان، پاکستان و عراق صادارت داشتیم، اما اکنون با میلیارد‌ها تومان وام و بدهی تنها مانده ایم.
کاخانه‌های فرآوری و رب گوجه فرنگی نیز محصولات بی کیفیت و با قیمت بسیار پایین می‌خواهند.
کرونا، محدودیت رفت و آمدها، تعطیلی رستوران‌ها و همه و همه موجب کاهش تقاضای این محصول شده است.

 

بازاریابی محصولات 
مرتضی سالاری یکی دیگر از کشاورزان مینابی می‌گوید: مسئولان کشور و استان بجای پرداخت تسهیلات، با نیازسنجی بازار مصرف، کشاورزان را توانمند کنند درغیر اینصورت بازار‌های ارزآور منطقه از دست می‌رود.

وی می‌گوید: اکنون امارات عربی متحده با شیرین سازی آب دریا و کشت به روش هیدروپونیک، نیاز خود را تامین می‌کند.
سالاری می‌گوید: این کشور در مراحل بعد با نیروی کار خارجی که دراختیار دارد و فروش محصول به قیمت پایین، نیاز کشور‌های منطقه به محصولات سبزی و صیفی را هم تامین خواهد کرد.
وی خواستار حذف عوارض صادراتی و کمک در بخش حمل و نقل محصولات شد .
حلقه گمشده
گویا صادرات، حلقه ضروری و گمشده این زنجیر است.
کارشناس اقتصادی می‌گوید: تصمیم گیران وزارت صنعت، معدن و تجارت باید برای جلوگیری از ضرر کشاورزان، اجازه و شرایط آسان صادرات را فراهم کنند که این موضوع در بسیاری موارد به درستی اتفاق نمی‌افتد.
کریمی نقش دلالان را در نوسان قیمت بویژه محصولات کشاورزی بسیار پررنگ می‌داند و می‌افزاید: متاسفانه دلالان با قدرت خرید بالایی که دارند محصولات کشاورزان را با قیمت پایین خریداری و با قیمت بسیار بالاتر در بازار عرضه می‌کنند.
معاون توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان هم می‌گوید: حدود ۷۰ درصد محصولات زراعی صادراتی استان به عراق صادر می‌شد.
به گفته کوروش صادقی، به علت شیوع کرونا، کشور عراق وارادات ۲۹ قلم کالا به کشورش را ممنوع کرده و در این شرایط صادرات محصولات صیفی با مشکل روبرو شده است.

چه باید کرد؟
به نظر می‌رسد اصلاح الگوی کشت نخستین راهکار است.
در صورت اصلاح نشدن الگوی کشت، در سال‌های بعد نیز شاهد این وضع خواهیم بود.
بسته بندی مناسب و فراوری محصولات از دیگر مواردی است که باید برایش کاری کرد.

به گفته معاون توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان، تقویت و ایجاد واحد‌های فراوری محصولات از موضوعات مهمی است که در شرایط فعلی که محصولات روی دست کشاورزان مانده می‌تواند به کمکشان بیاید.
صادقی معتقد است، سازمان‌های جهاد کشاورزی نه تنها در هرمزگان بلکه در دیگر استان‌ها نیز می‌تواند با توجه به برآورد نیاز بازار داخلی و خارجی، با روش‌های تشویقی و اقناعی کشاورزان را به کشت محصولات کشاورزی ترغیب کنند.

نتیجه گیری
نبود حمایت از بخش کشاورزی به عنوان رکن تولید کشور، مشکلات اجتماعی مانند روی آوردن افراد بیکار به پدیده شوم قاچاق را در شرق هرمزگان بدنبال دارد که زمینه ساز ناامنی نیز می‌شود.
ایجاد صنایع تبدیلی و فرآوری محصولات کشاورزی خلاء اساسی کشاورزی منطقه هشت بندی هرمزگان، سالهاست بر زمین مانده است و با وجود وعده‌های بیشمار اقدامی صورت نگرفته است.
همین اردیبهشت امسال بود که کلم‌های کشت شده در توکهور و هشتنبدی از توابع میناب به علت نبود مشتری، خوراک دام‌ها شد.
بادمجان و فلفل‌های این بخش نیز حتی با کمترین قیمت بدون مشتری ماند تا بار دیگر رنج کشاورزان بی مزد بماند.
اکنون در آستانه دور دوم برداشت گوجه فرنگی تا ده روز آینده، امید است با اتخاذ اقدامات فوری مانند افزایش صادرات و خرید تضمینی محصولات از سوی تعاون روستایی، از نابودی هزاران تن محصول مرغوب گوجه فرنگی و پیاز و ورشکستگی کشاورزان در سال جهش تولید جلوگیری شود.
نویسنده: مریم خیاطی