بازی‌هایی برای افزایش توجه و تمرکز کودکان

بازی کردن راهی است که بچه‌ها با آن می‌توانند امور را بشناسند و واقعیت‌های خارجی را کشف کنند. فلسفه‌ی بازی‌های کودکان، آمادگی جسمی و روحی آن‌ها برای مواجهه با مشکلات است

به گزارش گروه وب گردی خبرگزاری صدا و سیما، گرایش کودکان به بازی کردن امری طبیعی است و بازی کردن کمک می‌کند تا استعداد‌های کودکان شکوفا شود. تحقیقات نشان داده است که هر کودکی نیاز به بازی کردن دارد و والدین و اطرافیان نباید او را بخاطر شیطنت از این کار منع کنند؛ بلکه آن‌ها باید کودک را کنترل کنند تا کار‌های خطرناک انجام ندهد و آسیبی به خود نرساند.

انسان برای رشد ذهنی و اجتماعی خود نیاز به تفکر دارد و بازی خمیر مایه تفکر است. در ابتدا بشر برای بازی کردن از مواد و اشیا خام و طبیعی به دست آمده از طبیعت استفاده می‌کردند. در واقع یک قطعه سنگ را در دست می‌گرفتند و حرکت می‌دادند و سرانجام آن را یا می‌غلتاندند و یا پرتاب می‌کردند؛ و این بازی آن‌ها محسوب می‌شد.

---

در حقیقت بازی کردن راهی است که بچه‌ها با آن می‌توانند امور را بشناسند و واقعیت‌های خارجی را کشف کنند. فلسفه‌ی بازی‌های کودکان، آمادگی جسمی و روحی آن‌ها برای مواجهه با مشکلات است و به همین سبب هرچه گسترده‌تر و پیچیده‌تر و اجتماعی‌تر باشد، به آن‌ها نیرو و آمادگی بیشتر می‌دهد و آن‌ها را از وجود روانی هرچه مصونیت یافته‌تر برخوردار می‌سازد.

بازی کردن باعث شکوفایی استعداد‌های نهفته کودک می‌شود وموقعیت استفاده از قوه تخیل را در کـــودک به وجود می‌آورد.

کودک با بازی کردن می‌تواند با اصول و قوانینی که در اجتماع وجود دارد، آشنا شود و رفتار‌های هوشمندانه خود را تقویت کند.

بعضی از بازی‌ها هستند که باعث تقویت حافظه کودک و افزایش تمرکز آن‌ها می‌شود. در این مطلب می‌خواهیم ببینیم چه بازی‌هایی تمرکز کودکان را افزایش می‌دهد.

 

 

به نگه داشتن توجه، «تمرکز» می‌گویند. یعنی کودک در موقع تدریس و یا در زمان پاسخ به محرک به وجود آمده بتواند توجه خود را نگه دارد.

گاهی ممکن است کودک مدام جست و خیز کند، به حرف‌های والدین گوش ندهد، تکالیف مدرسه اش را به طور کامل انجام ندهد و اگر قرار است در بازی نوبت را تحمل کند، صبر نمی‌کند؛ همچنین قبل از اینکه فکر کند کاری را شروع می‌کند و نصفه آن را رها می‌کند، این‌ها همه نشان از این است که کودک شما در کارهایش تمرکز ندارد.

اما والدین می‌توانند تمرکز آن‌ها را بالا ببرند. گاهی به نظر می‌آید بچه‌هایی که تمرکز ندارند، انرژی زیاد تخلیه نشده‌ای دارند که در زمان انجام کار‌هایی مهم آن‌ها را وا می‌دارد شیطنت کنند. و. الدین نباید حواس پرتی یا عدم تمرکز در کودک را نشانه بیش فعالی او بدانند. کودک حق دارد که بازی و شیطنت کند. کودک می‌تواند با بازی کردن و تحرک جسمی انرژی‌های زیاد خودش را تخلیه کند. متاسفانه برخی از والدین شیطنت و تحرک کودک را نشانه بیش فعالی او تصورمی کنند که این تصور اشتباهی است.

مثلا یک کودک چهار پنج ساله کمتر می‌تواند بشیند یا راه برود، دوست دارد که جست و خیز کند و بالا و پایین بپرد. اگر این بالاو پایین پریدن‌ها نباشد، مغز کودک کامل نمی‌شودبچه‌ها حتما باید بازی کنند. چون بازی هم انرژی شان را تخلیه می‌کند و هم باعث تکامل مغزشان می‌شود.

در واقع انتظار بیش از حد والدین از کودک باعث می‌شود که او تمرکز کافی در کارهایش نداشته باشد. گاهی پدر و مادر از کودک خود انتظار انجام کاری را دارند که کودک نمی‌تواند آن را انجام دهد؛ در این حالت کودکان مجبور به تحمل فشار می‌شوند و آرامش خود را از دست می‌دهند و نظم فکری آن‌ها به هم می‌ریزد. آن‌ها حتی ممکن است احساس ترس و نا امنی کنند و در نهایت بی قرار و مضطرب شوند. پس والدین هیچوقت نباید از کودک خود کاری را بخواهند که بیش از توان وظرفیت اوست و هرگز او را با دیگر همسالانش مقایسه نکنند.

 

بازی‌هایی وجود داند که اگر کودک روزی یک ربع تا بیست دقیقه آن‌ها را انجام دهد، مغز او فعال می‌شود، دقتش بالا می‌رود و تمرکز او افزایش می‌یابد.

برای اینکه دقت و تمرکز کودکان زیاد شود، والدین باید با واژه‌های " توجه" "تمرکز" و "دقت" آشنا شوند.

توجه: یعنی پاسخ دادن به محرک خاص و نادیده گرفتن سایر محرک‌ها؛ محرک می‌توانند دیداری باشد یا شنیداری. به عبارت دیگر، اگر محرکی پیش بیاید و کودک نتواند به این محرک خاص به درستی پاسخ بدهد، او در حوزه توجه مشکل دارد.

تمرکز: به نگه داشتن توجه، «تمرکز» می‌گویند. یعنی کودک در موقع تدریس و یا در زمان پاسخ به محرک به وجود آمده بتواند توجه خود را نگه دارد. کودکی که تمرکز ندارد وسط کلاس بلند می­شود، راه می­رود، وسط درس حواسش پرت میشود، حرف می­زند، زود خسته می­شود، در زمان انجام تکلیف، نمی‌تواند یک جا بنشیند و تکالیفش را به اتمام برساند. این کودک تمرکز کافی ندارد، چون نتوانسته توجهش را روی کاری که انجام می‌دهد حفظ کند.

دقت: معنای دقت، در نظر گرفتن جزئیات برای خوب فهمیدن است. پس اگر کودک نتواند به جزئیات مسائل خوب توجه کند و به آن‌ها اهمیت بدهد یعنی دقت کافی ندارد.

اگر کودکی مشکلات جسمی و روحی داشته باشد، توجه، تمرکز و دقت او دچار مشکل می‌شود. مثلا اگر او فردی مضطرب باشد، نمی‌تواند توجه، دقت و تمرکز کافی داشته باشد.

در واقع تغذیه نامناسب، صبحانه نخوردن، کم‌خونی، کمبود ویتامین، استراحت ناکافی و کمبود خواب شبانه از جمله مواردی هستند که باعث می‌شوند دانش‌آموز دقت و تمرکز کافی نداشته باشد و نتواند کارآیی کافی را در زمان لازم از خود نشان بدهد.

 

در ادامه شما را با بازی‌ها و تکنیک‌هایی آشنا می‌کنیم که توجه، تمرکز و دقت کودک را افزایش می‌دهد. باید به این نکته توجه داشته باشید بازی‌هایی که حرکت بیشتری داشته باشند هیجان و در نتیجه یادگیری کودک را بالا می‌برند. از طرف دیگر، بازی‌های پرهیجان می‌توانند ارتباط والدین و کودک را تقویت کنند. همچنین بهتر است والدین با کودک همبازی شوند و به‌صورت مسابقه، این بازی‌ها را برگزار کنند. اگر والدین بتوانند فضای رقابتی و مسابقه ایجاد کنند، می‌توانند انگیزه کودک را برای اجرا و ادامه بازی‌ها بالا ببرند.

 

 

یکی از بازی‌هایی که تمرکز کودکان را بالا میبرد، هدایت توپ با فوت کردن می‌باشد. در این بازی توپ سبکی را روی میز بگذارید. یک طرف میز کودک باشد و طرف دیگر میز، فردی سبدی را نگه دارد و کودک باید با فوت کردن این توپ را به داخل سبد هدایت کند.

این بازی علاوه بر اینکه تمکز و دقت کودک را بالا می‌برد، کمک می‌کند تا کودک در تنفس و کنترل دم و بازدم هم تمرین داشته باشد.

 

 

یکی از بازی‌هایی که باعث افزایش تمرکز کودکان می‌شود بازی با اعداد است که جزء بازی‌های سنتی به شمار می‌آید. این بازی را به چند شکل می‌توان انجام داد:اول اینکه یک عدد را انتخاب می‌کنیم تا افراد از آن شروع کرده و تا ۱ بشمارند یا یک عدد را انتخاب می‌کنیم و افراد از یک به‌نوبت شروع به شمارش می‌کنند؛ اما باید هر وقت به مضارب عدد تعیین‌شده رسیدند به‌جای آن عدد بگویند:هپ.
هردوی این بازی‌ها به‌دقت و تمرکز افراد وابسته است و باعث افزایش قدرت تمرکز می‌شود.

 

 

این یک بازی هیجانی است که بهتر است سه نفره انجام شود. بازی با دو تا توپ با رنگ‌های مخالف (مثلا زرد و قرمز) انجام می‌شود. بازی با توپ زرد شروع می‌شود و این توپ را با کودک برای هم پرتاب می‌کنیم و می‌گیریم. در زمان بازی نفر سوم بدون هماهنگی توپ قرمز یا همان توپ مزاحم را برای کودک پرتاب میکند. کودک باید توپ قرمز را بگیرد و خیلی سریع آن را به همان شخص برگرداند و نباید با آن بازی کند و حواسش باشد که توپ اصلی، توپ زرد است.

اهمیت این بازی از آن جهت است که گیرنده‌های مغز کودک را فعال می‌کند و ذهن آماده می‌شود که صرفا باید به موضوعی که برایش مهم است توجه کند. همچنین این بازی یاد می‌دهد کودک یاد بگیرد محرک‌های مزاحم را از ذهن دور کند و فقط به موضوعات اصلی توجه کند.

                                                                     شطرنج

 

یکی دیگر از بازی‌هایی که تمرکز کودک را بالا می‌برد، ره رفتن با یک لیوان آب است. در این بازی یک لیوان پلاستیکی را آب کنید و روی کف دست کودک بگذارید و از او بخواهید طول مسیر اتاق را طی کند، بدون اینکه حتی قطره‌ای از آب لیوان بریزد. در مرحله بعدی میتوانید دو دست کودک را درگیر کنید. به این ترتیب که کودک دو لیوان را روی دست‌هایش بگذارد و هر دو دستش را باز کند و راه برود.

 

 

دوز بازی هم یکی از بازی‌هایی است که بچه‌ها از قدیم آن را انجام می‌دادند. این بازی هم در افزایش تمرکز کودکان نقش مهمی دارد. برای انجام این بازی می‌توانید یک مربع رسم کنید وقطر‌ها را بکشید و وسط ضلع‌ها را به هم وصل کنید و برای هر بازیکن سه مهره که می‌تواند از کاغذ دکمه یا هر چیز دیگری تهیه شود، آماده کنید.

البته این بازی فقط مختص کودکان نیست و بزرگتر‌ها هم می‌توانند ان را بازی کنند. برای سنین بالاتر می‌توان مربع‌هایی دیگر نیز به آن اضافه کنید و نه مهره برای هربازیکن استفاده کرد. هدف این است که بازیکن سه مهره خود را روی یک خط ردیف کند و البته مانع از پیروزی رقیبش شود. این بازی قدرت فکر کردن و تمرکز برای تصمیم‌گیری را بالا می‌برد.

 

 

یکی دیگر از بازی‌هایی که باعث افزایش توجه؛ تمکز و دقت کودک می‌شود این است که کتاب روی سر راه برود. برای انجام این بازی کتابی را روی سر کودک بگذارید و از او بخواهید بدون اینکه کتاب از روی سر او بیفتد در مسیر راه برود. حتی با خلاقیت می‌توانید دو بازی را با هم ترکیب کنید، یعنی در زمان راه رفتن با کتاب، زنگوله‌ای هم به دست کودک بدهید و از او بخواهید که راه برود بدون اینکه زنگوله صدا بدهد. این بازی در حفظ تعادل نیز کاربرد دارد.

بازی شطرنج علاوه بر اینکه باعث افزایش توجه و دقت و تمرکز می‌شود، هوش هیجانی بچه‌ها را هم تقویت می‌کند و به آن‌ها می‌آموزد که چطور تصمیم‌های لحظه‌ای بگیرند و مهمتر اینکه با توجه به تغییر شرایط بتوانند واکنش‌های سریع و صحیح و عاقلانه از خود نشان بدهند. این تمرین برای روز‌های سخت زندگی بسیار مهم است که بتوانند مهارت حل مسأله و تصمیم‌گیری داشته باشند.

 

 

بازی‌های ساختنی و چیدنی مانند لگو یا برج هیجان از بازی‌هایی هستند که باعث افزایش تمرکز کودکان می‌شود. در این نوع بازی‌ها بازیکنان باید از خلاقیت و تمرکز خود برای تکمیل یک پازل یا ساخت یک سازه مثل خانه استفاده کنند.

 

 

این بازی هم از بازی‌هایی است که از زمان‌های قدیم بین بچه‌ها رواج داشته است. این بازی به این گونه است که کودک روی خط صافی راه می‌رود و یک پا را از پاشنه به پنجه پای دیگر می‌چسباند و همین‌طور روی مسیر راه می‌رود بدون اینکه تعادل خود را از دست بدهد. این بازی در مراحل اولیه با چشم باز و بعد با چشم بسته تمرین خواهد شد، البته بهتر است شرایط امنیت کودک را هم مد نظر قرار دهید.

دلیل اجرای بازی با چشم بسته این است که وقتی چشم بسته باشد مغز ضعیف می‌شود، اما با تکرار و تمرین بازی‌ها می‌توانیم کاری کنیم که یادگیری و تمرکز و رشد ذهن بچه‌ها تقویت شود.

تمرین‌هایی مثل لی‌لی و روی پاشنه و پنجه پا راه رفتن و در کل هر بازی دیگری که به تعادل کمک کند، می‌تواند در تقویت تمرکز مؤثر باشد.

 

 

یکی دیگر از بازی‌هایی که تمرکز کودک را افزایش می‌دهد، بازی‌های مشاغل است. کودکان عاشق تجربه کردن شغل‌های مختلف اند. در این بازی‌ها مجموعه‌ای از ابزار‌های مشاغلی مثل پزشکی، آتش نشانی و ... به شکل کودکانه طراحی و ساخته شده تا کودکان در فضایی امن به تجربه شغل مورد علاقه شان بپردازند.

بازی جابه جا کردن توپ‌های رنگی، توجه و دقت و تمرکز کودکان را بالا می‌رود و دو نیمکره مغز را فعال و درگیر می‌کند. برای انجام این بازی توپ‌هایی با تعداد مساوی و رنگ‌های متفاوت انتخاب کنید (مثلا ۲۰ عدد توپ سیاه و ۲۰ عدد توپ سفید)، سپس توپ‌های سیاه را در یک ظرف و توپ‌های سفید را در ظرف دیگری بریزید.

کلاغ پر از بازی‌هایی قدیمی است که کودکان در سنین پایین‌تر آن را بازی می‌کنند و همین بازی قدیمی هم می‌تواند در افزایش توجه و دقت آن‌ها کمک کند. در این بازی همه انگشت اشاره خود را روی زمین می‌گذارند و یکی اسامی حیوانات را می‌گوید، بقیه اگر آن اسم؛ اسم پرنده بود انگشتان خود را بالا می‌برند و در غیر این صورت هیچ حرکتی نمی‌کنند. کسی که اشتباه حرکت کند می‌سوزد. این بازی قدرت تمرکز کودک را بالا می‌برد و توانایی او را در جهت هماهنگ کردن شنوایی و حرکات بدنی افزایش می‌دهد.

 

 

بازی جابه جا کردن توپ‌های رنگی، توجه و دقت و تمرکز کودکان را بالا می‌رود و دو نیمکره مغز را فعال و درگیر می‌کند. برای انجام این بازی توپ‌هایی با تعداد مساوی و رنگ‌های متفاوت انتخاب کنید (مثلا ۲۰ عدد توپ سیاه و ۲۰ عدد توپ سفید)، سپس توپ‌های سیاه را در یک ظرف و توپ‌های سفید را در ظرف دیگری بریزید. با هر دو دست توپ‌ها را برمی دارید و به ظرف‌های برعکس رنگ خودش انتقال دهید. برداشتن توپ‌ها باید به‌صورت همزمان اتفاق بیفتد تا زمانی که همه توپ‌ها تمام شوند.

در زمان بازی باید با استفاده از کورنومتر، تایم بازی را یادداشت کنید و کودک در دفعات بعد به‌صورت رقابتی با شخص دیگری و یا خودش، رکورد جدیدی به دست آورد.

 

 

بازی روبیک گیرنده‌های مغز را فعال می‌کند و در دست‌ورزی و حل مسأله مؤثر است و ماهیچه‌های دست‌های کودک تقویت میشود. با این بازی‌های هدفمند علاوه بر افزایش توجه، دقت و تمرکز کودکان میتوانید در این روز‌های سخت و شرایط در خانه ماندن، سرگرمی‌های شاد و پرهیجانی را برای فرزندان خود داشته باشید و خاطراتی به یادماندنی را در ذهن آنان به یادگار بگذارید.

 

 

یکی دیگر ا بازی‌هایی که تمرکز کودک را زیاد می‌کند، بازی با حبوبات مخلوط است. در این بازی چند مدل از حبوبات ریز مثل عدس، لپه، ماش را مخلوط کنید و داخل ظرفی مثل سینی بریزید و از کودک بخواهید یک مدل از حبوبات را جدا کند و در شیشه‌ای با دهانه کوچک مثل شیشه‌های یکبار مصرف آب معدنی بریزد و تایم را یادداشت کند. در مرحله بعد، حبوبات را از ظرف خالی کنید و از کودک بخواهید حبوبات دیگری را انتخاب کند و درون شیشه بریزد.

مطمئن باشید که با تشویق‌های شما، کودک این بار بازی را در زمان کوتاه‌تری انجام می‌دهد و سرعت عمل او به صورت چشمگیری بهتر می‌شود.