پخش زنده
امروز: -
گزارش مکتوب ؛
مرثیه‌ای برای یک رویای شیرین
سد گرین نهاوند هنوز اندر خم یک کوچه است ، سدی که قرار بود ۶ ساله برروی گاماسیاب ساخته شود وبا ذخیره ۲۲ میلیون متر مکعبی آب مصارف کشاورزی صنعت وشرب را تامین کند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز همدان، طرح‌های عمرانی در اسارت بی پولی؛ بی برنامگی و خطای محاسباتی به راستی کدام یک از این عوامل باعث به کما رفتن پروژه‌های عمرانی در سال‌های اخیر شده است.
از سد «گرین» نهاوند میگویم که قرار بود نگین گردشگری منطقه باشد طغیان‌های بهاری رودخانه گاماسیاب را مهار کند واز کشاورزان گرفته تا مصارف آب شهری وصنعتی را تضمین کند.
از سد «گرین» نهاوند میگویم که قرار بود نگین گردشگری منطقه باشد طغیان‌های بهاری رودخانه گاماسیاب را مهار کند واز کشاورزان گرفته تا مصارف آب شهری وصنعتی را تضمین کند.
۱۱ درصد پیشرفت فیزیکی در ۹ سال
عملیات خاکبرداری سد گرین در حال اجراست، گرچه اکنون این ماشین الات با قدرت پنجه در پنجه خاک انداخته اند وراه خودشان را باز میکنند، اما از زمان بندی پروژه بسیار عقب هستند. پیمانکار فعلی با ۵۰ نیروی کار بلد و ۶۰ دستگاه ادوات سنگین ونیمه سنگین وبیش از ۱۲ ساعت کار روزانه می‌کوشد تا پروژه را از خواب زمستانی ۹ ساله اش بیدار کند. دلخوش به تامین اعتبار در وقت معین وقول‌های جدید مسئولان دولتی
داستان از اینجا شروع شد
آغاز عملیات اجرایی سد گرین نهاوند بعنوان بزرگترین سد مخزنی مرکز وغرب کشور به دولت دهم باز می‌گردد خردادماه سال ۹۰بود که در رکاب معاون اول رئیس جمهور آقای محمد رضا رحیمی؛ ووزیر نیروی وقت برای آغاز عملیات اجرایی سد گرین راهی نهاوند شدیم قرار بود این سد با هزینه‌ای ۲۰۰ میلیارد تومانی ۶ ساله برروی گاماسیاب ساخته شود وبا ذخیره ۲۲ میلیون متر مکعبی آب مصارف کشاورزی صنعت وشرب را تامین کند.
برای نهاوند کمتر توسعه یافته یا به قول خودشان در بن بست گیر افتاده اجرای این سد وایجاد فضایی گردشگری با چشم انداز‌های کم نظیر فرصتی بود تا توانمندی‌های این شهر بیشتر از گذشته معرفی شود واین قطب کشاورزی استان در مسیر توسعه گام بردارد، اما چه می‌شود کرد دولت در روز‌های پایانی خود بود و آمدن‌ها ورفتن‌های سیاسی در بالاترین سطح اولویت تصمیم گیرندگان کشورمحسوب میشد. با این تفاسیر مجری طرح هنوز نیامده بودودر پی ایجاد کارگاهی مناسب بود که دولت جدید (دولت یازدهم) مصوبه تعطیلی پروژه‌های زیر ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی را داد وکار شروع نشده تعطیل شد.
سد گرین درجا می‌زند
سد گرین نهاوند یکی از چندین پروژه نیمه کاره و بلاتکلیف در استان همدان است که حال و روز خوشی ندارد مثل سد نعمت آباد اسدآباد که آنهم سال‌ها بود با وجود آنکه برای تکمیل آن تلاش‌های بسیاری صورت می‌گرفت همچنان در ابتدای راه بود و در جا می‌زد وبعد از کش وقوسی چند ساله شهریور امسال افتتاح شد هرچند که حجمش تقریبا نصف شده بود وبه قولی آب رفته بود.
کسی پیگیر کار نبود
با انتخاب حسن روحانی بعنوان رئیس جمهوری دولت یازدهم وآغاز تغییر وتحولات به ویژه دیپلماسی بین المللی ومنطقه ای، مهدی سنایی نماینده مردم نهاوند در مجلس شورای اسلامی سفیر ایران در روسیه شد ونهاوندبدون نماینده‌ای در مجلس رها‌تر از همیشه شد هرچند نعمتی نماینده اسدآباد نماینده معین این شهرستان شده بود، اما نه توانست برای سد نعمت آباد شهر خودش کاری بکند، نه برای سد گرین نهاوند و همان مختصر پیگیری‌های هم تقریبا متوقف شد.
سد گرین موضوع مورد علاقه نامزد‌های نمایندگی مجلس
خواب عمیق این پروژه عمرانی چند منظوره را نماینده جدید نهاوند برهم زد. نزدیک به ۵ سال یعنی تا سال ۹۵ خبری ازسد گرین نبود وتن‌ها گه گاهی بسته شدن مسیر نهاوند به نور آباد در گردنه گرین ویا سیلابی شدن گاماسیاب حرف گرین را برسر زبان‌ها می‌انداخت وعملا حرفی وسخنی از اعتبارات سد گرین ویا از سر گیری عملیات اجرایی این طرح نبود تا اینکه اواسط سال ۹۵ با پیگیری‌های انجام شده قول و وعده‌ها برای از سرگیری اجرای پروژه سد گرین یکی پس از دیگری رسانه‌ای شد.
در همین ایام بود که حسن بهرام نیا که در دور قبلی با اختلاف تنها ۱۷۶ رای کرسی مجلس را به مهدی سنایی واگذار کرده بود نماینده مردم نهاوند در مجلس دهم شد وعنوان کرد: سد گرین که یکی از ۳۰ سد کشور بود و به دلایل مختلف از جمله کمبود اعتبار و تخصیص نیافتن بودجه کافی از چرخه اجرایی خارج شده بوده با پیگیری‌هایش بار دیگرمورد توجه دولت قرار گرفته و عملیات اجرایی آن بزودی آغاز می‌شود.
تا سال ۹۶ با اینکه پیگیری‌ها برای اجرای سریع‌تر پروژه سد گرین شدت گرفته، اما همچنان خبری از احتمال اجرایی شدن این پروژه نبود که نبود.
فریاد‌های حسن بهرام نیا در مجلس شورای اسلامی وتهدید به استیضاح وزیر نیرووجمع آوری امضا‌های متعدد باعث شد اواخر فروردین سال ۹۷ اعلام شود از پیمانکار قبلی سد کار گرفته شود و بزودی با انجام مناقصه، پیمانکارجدید مشخص تا عملیات اجرایی سد را آغاز کنند.
بهرام نیا نماینده سابق نهاوند در مجلس شورای اسلامی میگوید: به آقای اردکانیان گفتم من تا پای جان برای احیای سد گرین ایستاده ام اگر نشود آبرویی برایم نخواهد ماند پس کوتاه نخواهم آمد.
کلنگ زنی مجدد
یکسال دیگر هم در پیچ وخم معطلی‌های مرسوم اینگونه پروژه‌ها گذشت. بهمن ۹۷ در راه بود ومقرر شد همزمان با جشن ۴۰ سالگی پیروزی انقلاب اسلامی مردم ایران مجدد عملیات اجرایی سد گرین نهاوند آغازشود بدین ترتیب کار‌ها از سر گرفته شد و اردکانیان وزیر نیرو در آئین کلنگ زنی مجدد سد گرین اعلام کرد:هزینه اجرای سد گرین نهاوند ۲۴۰ میلیارد تومان است که ۱۷۵ میلیارد آن توسط دولت و بقیه توسط بخش خصوصی تأمین خواهد شد. بعبارت دیگر ۴۰ میلیارد تومان بیشتر برآورد اولیه.
پس از کلنگ زنی طرح، پیمانکار جدید انتخاب شد هرچندبه نظر می‌رسید کار‌ها آغاز شده است، اما کج دار و مریز پیش می‌رفت وبه گفته اهالی منطقه پیمانکار بیشتر خاکبازی می‌کرد تا خاکبرداری واجرای دقیق نقشه؛ سال ۹۸ هم از راه رسیده بود که علیرغم شنیده شدن زمزمه‌های تعطیلی ونمایشی بودن حضور پیمانکار در پروژه، اما کار‌ها دنبال می‌شداما چه دنبال شدنی پول که نباشد کار پیش نمیرود ..
آقای بیات پیمانکار جدیدمیگوید اهالی راست میگویند کارما در حد خاکبازی بود، اما همین کار‌های نمایشی را هم از جیب خودمان خرج کردیم پولی به ما نداند که؟
آقای بیات پیمانکار جدیدمیگوید اهالی راست میگویند کارما در حد خاکبازی بود، اما همین کار‌های نمایشی را هم از جیب خودمان خرج کردیم پولی به ما نداند که؟
مشکلات تمام شدنی نیستند
سوم اسفند ۹۸ وقتی اعلام شد در قم کرونا مشاهده شده خیلی‌ها گفتند تیر خلاص سد گرین هم بزودی شلیک می‌شود هرچند با پشت سر گذاشتن انتخابات مجلس یازدهم و پیروزی علیرضا شهبازی در رقابت با حسن بهرام نیا باز هم زمزمه‌های تعطیلی کامل کارگاه سد گرین به گوش می‌رسید واین پروژه با انگ خیانت به محیط زیست ومنطقه تهدید شده بود، اما علت تعطیلی پروژه شرایط حاکم بر کشور و ویروس کرونا اعلام شد.
با اینکه موضوع تعطیلی طرح تا جایی جدی شد که علیرضا شهبازی نماینده منتخب مردم نهاوند در اولین شورای اداری شهرستان به صراحت گفت که یکی از موضوعات مورد پیگیریش تسریع در اجرای سد گرین است او گفت: سد گرین با این وضعیت ۱۰۰ سال آینده هم به بهره برداری نمی‌رسد. وباید چاره‌ای اساسی برایش بیندیشیم.
کشور وپروژ‌های عمرانی به خاطر شیوع کرونا تعطیل بود، اما دودی که هر روز از اتاقک نگهبانی کارگاه پیمانکار بلند میشد نشان حیات کم رنگ سد گرین در روز‌های سخت کرونایی وبی پولی داشت.
آقای بیات پیمانکار قدیمی طرح‌های عمرانی وقتی دید پای اعتبار چندین ساله اش لغزان شده وممکن است کرونا وبی پولی وتعطیلی از هستی ساقطش کنند دست به جیب شد و اعلام کرد بارعایت پروتکل‌ها کارش را شروع میکند وتا آنجا که داشته باشد از جیب خرج خواهد کرد.
پیشرفت فیزیکی از ۵ درصد به ۸ درصد رسید
آفتاب پاییز رو به افول بود که پیمانکار سد گرین آژیر خطر را به صدا در آورد. آنطور که پیمانکار میگوید تاکنون ۲۸ میلیارد تومان هزینه کرده است چند ۱۰ هزار تن خاکبرداری شده وبیس راه دسترسی جایگزین نیز ایجاد شده است. آقای بیات که حتی مدعی است پیشرفت فیزیکی تا ۱۳ درصد هم برآورد می‌شود، اما میگوید دیگر آهی در بساط ندارد وامروز وفردا است که کار واقعا تعطیل شود.
تلاش دوباره برای احیای سد گرین
از آقای ناصری فرماندارنهاوند گرفته تا؛ علیرضا شهبازی نماینده جدیدشهرستان وآقای ستوده مدیر عامل آب منطقه‌ای استان درچنین شرایطی دست به دامان مدیرسازمان برنامه وبودجه آقای نوبخت شدند که از قضا به همدان آمده بود. جلسه پشت جلسه در همدان وتهران نتیجه داد؛ سرانجام دولت که به نظر می‌رسد نمی‌خواست در ماه‌های پایانی کارش سابقه‌ای بدی از خود در این پروژه برجای بگذارد پذیرفت که ذیل ماده ۵۶ ردیف بودجه تامین اعتبار سد گرین را تضمین کند.
به این معنای که علاوه بر اینکه سد گرین ردیف بودجه ملی دارد از ماده ۵۶ هم برخوردار خواهد شد
ماده ۵۶ تصریح میکند که اگر زمانی دولت بنا به مشکلات و کمبود‌های اعتباری در اجرای پروژه نتواند به تعهدات خود در قبال پیمانکار پایبند باشد و آن‌ها را اجرایی کند بانک‌ها باید نسبت به تأمین اعتبار پروژه از صفر تا ۱۰۰ با ضمانت دولت اعتبار موردنیاز را در اختیار پیمانکار بگذارند، آنطور که حسن بهرام نیا نماینده سابق نهاوند میگوید این پروژه دارای ردیف ملی با شماره پروژه ۱۳۰۷۰۰۳۰۸۱ است که طی سال‌های گذشته و سال جاری دارای ۱۸ میلیارد تومان اعتبار بوده است؛ که از این میزان اعتبارتن‌ها ۴ میلیارد تومان به پروژه تزریق‌شده و مابقی هنوز هم از طرف دولت به‌حساب پیمانکار واریز نشده است.
آیا نمی‌شد زودتر ذیل ماده ۵۶ به سد گرین اعتبار بخشید؟
به نظر می‌رسد با توجه به تکیه بر ماده ۵۶ و ردیف بودجه ملی به‌هیچ‌وجه عملیات اجرایی سد گرین دیگر هیچ وقت تعطیل نخواهد شد. اما سوال اساسی این است چرا دولت اکنون این بند را پذیرفته وتامین اعتبار را تضمین کرده است.
مدیر عامل شرکت آب منطقه آقای ستوده در خلال صحبت هایش به موضوعی اشاره کرد که نظرم را جلب کرد: حجم آب ذخیره سد گرین پس از محاسبات جدید از ۲۲ میلیون متر مکعب به حدود ۱۱ میلیون متر مکعب رسیده است واین بخاطر این بوده که مشاور احتمال داده که سر چشمه گاماسیاب زیر آب برود. نتیجه اینکه حجم ذخیره سدگرین نصف شده است.
پذیرش این موضوع برای پروژه‌ای که ده سال از زمان مطالعات اولیه کارشناسان ومشاورانش می‌گذشت برایمان کمی عجیب وسخت بود.
دوباره سراغ آقای بهرام نیا را گرفتم: او گفت: بله موضوع را به من هم گفته اند.
پرسیدم مگر چنین چیزی میتواند صحت داشته باشد مشاوری پس از یک دهه اعلام کند که محاسباتش اشتباه بوده ونه یک درصد وبیست درصد بلکه حجم سد را باید ۵۰ درصد کاهش داد؟
نماینده سابق نهاوند میگوید: ما هم اعتراض کردیم گفتند اشتباه شده واگر اصرار کنید سرچشمه گاماسیاب زیر آب می‌رود وننگ ابدی دامنتان را خواهد گرفت ما هم کوتاه آمدیم، چون نمی‌خواستیم طبیعت زیبای گاماسیاب نابود شود.
اتحادیه بانکی صادرات /تجارت وکشاورزی اعتبار توافق ۱۷ دی را تامین میکنند
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای استان میگوید از ۱۷ دی امسال که تضمین تامین اعتبار هزینه‌های سد گرین توسط دولت امضا شده است مقرر شده تا بانک کشاورزی ۴۰ درصد وبانک‌های صادرات وتجارت هرکدام ۳۰ درصد اعتبار را تامین کنند.
مدیر عامل بانک کشاورزی استان را دریک صبح آفتابی بهمن ماه ملاقات کردم آقای حیدری نژادیان گفت: میزان اعتبار تمام‌شده برای پروژه سد گرین همچنان که به پیمانکار در پیمان تسلیم‌شده از محل اعتبارات دولتی حدود ۲۲۵ میلیارد تومان و از محل اعتبارات ماده ۵۶، ۴۲۵ میلیارد تومان است. ومقرر شده تا ۱۷۵ میلیارد تومان از طریق بانک‌های عامل به پروژه تزریق شود که سه سال با سود مصوب دولتی ۱۸ درصد برگشت خواهد داشت.
مسئول اتحادیه بانکی تامین اعتبار این پروژه گفت: امیدواریم دستکم تا نیمه اسفند ویا حتی زودتر قسط اول پرادختی به پیمانکار را داشته باشیم آقای حیدری نژادیان تاکید کرد در پرداخت‌ها محدودیت نداریم وهر قدر پیمانکار بهتر وسریعتر کار کند ما پول بیشتری به پروژه تزریق میکنیم .
پرسیدم مگر چنین چیزی میتواند صحت داشته باشد مشاوری پس از یک دهه اعلام کند که محاسباتش اشتباه بوده ونه یک درصد وبیست درصد بلکه حجم سد را باید ۵۰ درصد کاهش داد؟
نماینده سابق نهاوند میگوید: ما هم اعتراض کردیم گفتند اشتباه شده واگر اصرار کنید سرچشمه گاماسیاب زیر آب می‌رود وننگ ابدی دامنتان را خواهد گرفت ما هم کوتاه آمدیم، چون نمی‌خواستیم طبیعت زیبای گاماسیاب نابود شود.
اتحادیه بانکی صادرات /تجارت وکشاورزی اعتبار توافق ۱۷ دی را تامین میکنند
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای استان میگوید از ۱۷ دی امسال که تضمین تامین اعتبار هزینه‌های سد گرین توسط دولت امضا شده است مقرر شده تا بانک کشاورزی ۴۰ درصد وبانک‌های صادرات وتجارت هرکدام ۳۰ درصد اعتبار را تامین کنند.
مدیر عامل بانک کشاورزی استان را دریک صبح آفتابی بهمن ماه ملاقات کردم آقای حیدری نژادیان گفت: میزان اعتبار تمام‌شده برای پروژه سد گرین همچنان که به پیمانکار در پیمان تسلیم‌شده از محل اعتبارات دولتی حدود ۲۲۵ میلیارد تومان و از محل اعتبارات ماده ۵۶، ۴۲۵ میلیارد تومان است. ومقرر شده تا ۱۷۵ میلیارد تومان از طریق بانک‌های عامل به پروژه تزریق شود که سه سال با سود مصوب دولتی ۱۸ درصد برگشت خواهد داشت.
مسئول اتحادیه بانکی تامین اعتبار این پروژه گفت: امیدواریم دستکم تا نیمه اسفند ویا حتی زودتر قسط اول پرادختی به پیمانکار را داشته باشیم آقای حیدری نژادیان تاکید کرد در پرداخت‌ها محدودیت نداریم وهر قدر پیمانکار بهتر وسریعتر کار کند ما پول بیشتری به پروژه تزریق میکنیم .
سد گرین را بهتر بشناسیم
سد گرین از نوع سنگریزه‌ای با هسته رسی ۶۰ متر ارتفاع از پی دارد و طول تاج آن ۳۵۰ متروعرض تاج در بالاترین نقطه ۸ متر است. مخزن این سد برای ذخیره نرمال ۱۰ میلیون متر مکعب در نظر گرفته شده و حجم بدنه آن ۱.۶ میلیون مترمکعب است. همچنین سیستم انحراف سد تالورت دوقلو به طول ۳۵۳ متر است. محدوده حوضه آبریز سد مخزنی گرین از شمال به حوضه آبریز گاماسیاب نهاوند، از شرق به حوضه آبریز انگهران، از جنوب به حوضه آبریز رود کهمان و از غرب به حوضه آبریز تازه‌ناب و خاوه منتهی می‌شود.
مراد ناصری فرماندار نهاوند که همراه معاون عمرانی و تنی چند از مسئولین شهرستان از پروژه سد گرین دیدن کرده است میگوید: تأمین آب شرب شهرستان نهاوند و روستا‌های تابعه، تأمین آب مورد نیاز صنعت این شهرستان، کنترل سیلاب و جلوگیری از خسارات آن و فراهم نمودن امکانات تفریحی و سیاحتی از جمله اهداف اجرای این سد است وی امیدواراست طلسم این سد شکسته شود ودیگر شاهد توقف عملیات اجرایی آن نباشیم.
سد گرین از نوع سنگریزه‌ای با هسته رسی ۶۰ متر ارتفاع از پی دارد و طول تاج آن ۳۵۰ متروعرض تاج در بالاترین نقطه ۸ متر است. مخزن این سد برای ذخیره نرمال ۱۰ میلیون متر مکعب در نظر گرفته شده و حجم بدنه آن ۱.۶ میلیون مترمکعب است. همچنین سیستم انحراف سد تالورت دوقلو به طول ۳۵۳ متر است. محدوده حوضه آبریز سد مخزنی گرین از شمال به حوضه آبریز گاماسیاب نهاوند، از شرق به حوضه آبریز انگهران، از جنوب به حوضه آبریز رود کهمان و از غرب به حوضه آبریز تازه‌ناب و خاوه منتهی می‌شود.
مراد ناصری فرماندار نهاوند که همراه معاون عمرانی و تنی چند از مسئولین شهرستان از پروژه سد گرین دیدن کرده است میگوید: تأمین آب شرب شهرستان نهاوند و روستا‌های تابعه، تأمین آب مورد نیاز صنعت این شهرستان، کنترل سیلاب و جلوگیری از خسارات آن و فراهم نمودن امکانات تفریحی و سیاحتی از جمله اهداف اجرای این سد است وی امیدواراست طلسم این سد شکسته شود ودیگر شاهد توقف عملیات اجرایی آن نباشیم.
وی با اشاره به احداث جاده جایگزین محور فعلی که با احداث سد زیرآب می‌رود، مگوید: حدودا ۴ کیلومتر احداث جاده دسترسی نهاوند به نورآباد نیاز است که با تلاش پیمانکار بخشی ازخاکبرداری وتسطیح مسیر انجام شده است که با تامین اعتباربه موقع بایستی زودتر ازاجرای سد جاده احداث شود تا مسیر نهاوند به نورآباد لرستان مسدود نشود.
نتیجه گیری
اینکه سد گرین حالا دواعتبار ویا دو ردیف بودجه ملی جداگانه دارد ودولت تضمین کرده است که اعتبار لازم را تامین کند اتفاق خوب ومبارکی است، اما به نظر می‌رسد آنچه که طلسم ده ساله احداث سد گرین را خواهد شکست سرازیر شدن اعتبارات کافی و به موقع از طرف اتحادیه بانکی است ودیگر اینکه پیمانکار هم با سرعت کار کند تا تنور داغ است نان خودش واهداف تعیین شده مردم منطقه را بچسباند. چرا که هیچ معلوم نیست دولت بعدی بر سر پیمان دولت روحانی با این پروژه خواهد ماند یا نه
گذشت زمان مشخص خواهد کرد که کدام اتفاق خواهد افتاد.
تهیه و تنظیم : ناصر فریدونی
نظر شما