دانستنیهای خودرو
چهار نکته مهم انتخاب روغن موتور مناسب
از چهار نکته مهم در انتخاب روغن موتور مناسب، مهمترین شاخص انتخاب روغن موتور مناسبی است که گرانروی یا ویسکوزیته روغن موتور داشته باشد.
با مراجعه به دفترچه راهنمای خودروی خود میتوانید سطح کیفی روغن موتور مناسب خودروی خودتان را تعیین نمایید. همواره روغن موتور با سطح کیفی بالاتر، خواص و عملکرد سطوح کیفی پایینتر را دارا است، یعنی در صورتی که در دفترچه خودرو برای روغن موتور سطح کیفی پایینتر توصیه شود، میتوان از روغن موتورهای با سطح کیفی بالاتر استفاده کرد.
به گزارش گروه وب گردی
خبرگزاری صدا و سیما، از چهار نکته مهم در انتخاب روغن موتور مناسب، مهمترین شاخص انتخاب روغن موتور مناسبی است که گرانروی یا ویسکوزیته روغن موتور داشته باشد و بتواند کارکردها و نقشهای اصلی روغن موتور را ایفا نماید. استاندارد API که در انیستیتو نفت آمریکا ایجاد شده است، مرسومترین طبقه بندی سطح کیفی روغن موتور در ایران است. سطح کیفی روغن موتور، یکی دیگر از نکات مهم در انتخاب روغن موتور مناسب است که در این مقاله با توجه به استاندارد API به بررسی آن میپردازیم.
بیشتر بخوانید:
با پیشرفت روز افزون مهندسی و فناوری موتور خودرو، سطح کیفیت و مواد افزودنی روغن موتورها نیز دستخوش تغییرات فراوانی گردیده است. به طوری که استاندارد API برای طبقه بندی سطح کیفی روغن موتور کد بندی خاصی ایجاد نموده است. کدبندی API به صورت دو حرفی میباشد که حرف اول بیانگر نوع روغن موتور برای موتورهای بنزینی و دیزلی است. روغن موتورهای خودروهای بنزینی در استاندارد API با علامت S که حرف اول کلمه Service (اتوسرویسها و تعویض روغن ها، گاراژها) است، آغاز میگردد. همچنین اگر استاندارد API با حرف C، مخفف Commercial (وسیله نقلیه تجاری، کشاورزی) شروع شود، به این معنا میباشد که روغن موتور برای خودروهای دیزلی طراحی و ساخته شده است. در سال ۲۰۱۷ استاندارد API از حرف F که مخفف Fuel-Efficient (مصرف بهینه سوخت) است، برای طبقه بندی نسل جدید روغن موتورهای دیزلی استفاده نمود.
API C استاندارد سطح کیفی روغن موتورهای دیزلی
در استاندارد API سطح کیفی روغن موتورهای دیزلی دومین حرف که نشانگر کیفیت روغن موتور دیزلی است، از حرف A آغاز میگردد و در سال ۲۰۱۷ به حرف K ختم گردیده است. در روغن موتورهای مخصوص موتورهای دیزلی دوزمانه در پایان استاندارد API عدد ۲ درج میگردد و برای روغن موتورهای دیزلی چهارزمانه نیز عدد ۴ درج میگردد. بدین معنا که روغن موتور دیزلی API CA پایینترین سطح کیفی روغن موتور دیزلی، و روغن موتور API CK-۴ بالاترین سطح کیفی روغن موتورهای دیزلی چهارزمانه است. در جدول زیر سطوح کیفی روغن موتورهای دیزلی بیان گردیده است.
API F استاندارد نسل جدید سطح کیفی روغن موتورهای دیزلی
در سال ۲۰۱۷ برای موتورهای دیزلی چهارزمانه با دور موتور بالا (۱۰۰۰ دور در دقیقه)، سطح کیفی API FA-۴ براساس استاندارد انتشار گازهای گلخانهای معرفی گردید. شاخص گرانروی FA-۴ به صورت x W ۳۰ میباشد.
در موتورهای دیزلی که سطوح کیفی CK-۴، CJ-۴، CI-۴، CI-۴ PLUS، CI-۴ و CH-۴ برای روغن موتور آنها توصیه گردیده است، نمیتوان از روغن موتورهای با سطح کیفی FA-۴ استفاده نمود. با مراجعه به دفترچه راهنمای خودروهای دیزلی میتوان تعیین کرد که آیا سطح کیفی API FA-۴ برای موتور دیزلی مناسب است یا خیر.
API S استاندارد سطح کیفی روغن موتورهای بنزینی
در استاندارد API سطح کیفی روغن موتورهای بنزینی، دومین حرف نشانگر کیفیت روغن موتور بنزینی است. پس از حرف S یکی از حروف A تا P میآید و جدیدترین سطح کیفی روغن موتور که باعث حفاظت بیشتر و کاهش مصرف سوخت برای خودروهای سواری و کامیونی بنزینی در سال ۲۰۲۰ میلادی توسط API معرفی گردیده است. پس از API SP بالاترین سطح کیفی روغن موتورهای بنزینی که در سال ۲۰۱۸ معرفی گردیده، API SN Plus میباشد. سطح کیفی API SA نیز پایینترین سطح کیفی روغن موتورهای بنزینی است. اطلاعات مربوط به سطوح کیفی روغن موتورهای بنزینی در جدول زیر آمده است.
سطح کیفی روغن موتور API SP
در سال ۱۹۹۴ میلادی پس از آنکه خودروسازان از عدم سرعت کافی در تدوین استانداردهای بروز و جدید API برای روغن موتورها ناراضی بودند تصمیم به ایجاد سازمان بین المللی استاندارد و کمیته تایید (کیفیت) روانکارها (International Lubricant Standardization and Approval Committee) و تدوین استاندارد سطح کیفی ILSAC گرفتند. قوانین سخت گیرانه کشورها درتولید گازهای گلخانهای و افزایش هزینههای سوخت باعث ایجاد تغییرات در طراحی سیستم سخت افزاری خودروهای سواری و شرایط کار موتورخودروها گردیده است.
در خرداد ماه ۹۹، API سه مورد از استانداردهای بهبود یافته روغن موتور را تصویب نمودند که برای محافظت بیشتر موتور خودرو و افزایش بازدهی سوخت مخصوص خودروهای سواری و کامیونهای امروز بنزینی تدوین گردیده است.
API در پاسخ به درخواست خودروسازان برای معرفی روغن موتورهای قدرتمندتر برای پیشرانههای خودروهای امروزی که قادر به تامین نیازهای های راوانکاری فعلی و آینده خودروهای بنزینی روز باشد، استانداردهای جدید سطوح کیفی عملکرد را منتشر نموده است. تدوین استانداردهای جدید API بیش از هفت سال طول کشیده است و در طی این مدت هفت آزمایش جدید برای اندازه گیری خواص و ویژگیهای روغن موتور تدوین گردیده تا بتوان استانداردهای جدید را ارزیابی نمود.
سطح کیفی ILSAC GF-۶A با گرانرویهای SAE ۱۰W-۳۰، ۵W-۳۰، ۵W-۲۰ و ۰W-۲۰ عرضه خواهد شد، در حالی که سطح کیفی ILSAC GF-۶B با شاخص گرانروی SAE ۰W-۱۶
دو مورد از استانداردهای جدید، ILSAC GF-۶A و ILSAC GF-۶B میباشند که توسط ILSAC معرفی گردیده است و استاندارد سوم، API SP، که بالاترین سطح کیفی روغن موتور API است. استاندارد عملکرد روغن موتور API SP شامل کلیه الزامات ILSAC است و برای موتور خودروهای که استاندارد ILSAC برای روغن موتورشان توصیه نگردیده استفاده میشود. موسسه نفتی آمریکا (API) اعلام کرد که امکان ثبت نام برای اخذ سطح جدید استانداردهای روغنموتور بصورت اینترنتی فراهم شده است و از ۱۲ اردیبهشت ۹۹ به تولید کنندگان روانکارها مجوز تولید روغن موتور با استانداردهای جدید را خواهد داد. کوین فریک، مدیر برنامههای API گفت: استانداردهای جدید در واقع ثمره صنعت روغن موتور، ادتیو و روانکارهای خودرویی برای موتورهای امروزی میباشد.
تفاوت سطوح کیفی استانداردهای ILSAC GF-۶A و ILSAC GF-۶B فقط از لحاظ شاخص گرانروی میباشد. سطح کیفی ILSAC GF-۶A با گرانرویهای SAE ۱۰W-۳۰، ۵W-۳۰، ۵W-۲۰ و ۰W-۲۰ عرضه خواهد شد، در حالی که سطح کیفی ILSAC GF-۶B با شاخص گرانروی SAE ۰W-۱۶ در دسترس خواهد بود.
نمودار بالا به خوبی بیانگر برتری همه جانبه روغن موتور API SP نسبت به سطوح کیفی SN و SN Plus در ویژگیها و آزمایشات مربوطه میباشد. API SP چندین مزیت عملکردی در مقایسه با SN و SN Plus دارد. از جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
کاهش پدیده احتراق پیشرس با سرعت کم (LSPI)
محافظت سایش زنجیرها و موتور
حفاظت در برابر خوردگی
سازگاری با سیستمهایی که در خودرو جهت کاهش انتشار گازهای آلاینده به کار گرفته شده اند.
پایداری اکسیداسیون
کنترل رسوب
محافظت از لجن و وارنیش
امروزه فعالان صنعت روغن موتور و روانکارهای خودرویی در تلاش هستند روغن موتورهای با سطح کیفی API SP را به بازار عرضه کنند تا اطمینان حاصل کنند که موتورهای فعلی و آینده، کارکردی مطابق طراحیشان خواهند داشت.
محافظت از موتور خودرو در برابر ناک و احتراق پیش رس
موتورهای امروزی کوچکتر، کارآمدتر، پیشرفتهتر و قدرتمندتر هستند. این موتورها و بالاخص موتورهای بنزینی با تزریق مستقیم (TGDI) و توربوشارژ در شرایط عملیاتی شدید کار میکنند که باعث حساسیت بیشتر این موتورها به پدیده ناک و احتراق پیش رس میگردد. ناک در لغت به معنای درب را کوبیدن میباشد، ولی در علم مکانیک خودرو به یک پدیده منفی در داخل موتور تلقی میشود. احتراق پیش رس تصادفی (SPI) یا پیش احتراق دور کم (LSPI) یک رویداد قبل از احتراق اصلی در موتورهای بنزینی میباشد. نقاط گداخته شده داخل محفظه احتراق میتواند باعث احتراق قبل از جرقه شمع گردد.
احتراق پیش رس مشکلات زیادی را در سیلندرهای موتور ایجاد میکند، که میتواند باعث آسیب دائمی در دیوارههای سیلندر، پیستونها، رینگ پیستون، شاتونها و شمعها وحتی از کارافتادن موتور منجر شود و معمولا تصادفی و نادر است.
استانداردهای جدید API همچون SN plus و به ویژه API SP برای محافظت بیشتر از موتورهای توربو شارژ و تزریق مستقیم (TGDI) در برابر صدمات ناشی از پدیده احتراق پیش رس است.
آیا خودرو من نیاز به روغن موتور سطح کیفی API SP دارد؟
در صورتی که در دفترچه راهنمای خودرو استفاده از روغن موتورهای با سطح کیفی API SP توصیه گردد میبایست از این سطح کیفی استفاده گردد. لازم به ذکر است این سطح کیفی موجب کاهش مصرف سوخت و تولید گازهای گلخانهای میگردد.
تعیین سطح کیفی مناسب روغن موتور خودرو
با مراجعه به دفترچه راهنمای خودروی خود میتوانید سطح کیفی روغن موتور مناسب خودروی خودتان را تعیین نمایید.
همواره روغن موتور با سطح کیفی بالاتر، خواص و عملکرد سطوح کیفی پایینتر را دارا است، یعنی در صورتی که در دفترچه خودرو برای روغن موتور سطح کیفی پایینتر توصیه شود، میتوان از روغن موتورهای با سطح کیفی بالاتر استفاده کرد. ولی استفاده از روغن موتور با سطح کیفی پایینتر از سطح کیفی پیشنهاد شده در دفترچه راهنمای خودرو ممکن نیست، زیرا میتواند موجب صدمات و آسیبهای متعدد به موتور خودرو شود.