سندروم پای بیقرار چیست؟

به گزارش گروه وب گردی خبرگزاری صدا و سیما؛ سندرم پا‌های بی‌قرار که در اصطلاح پزشکی و به‌اختصار با عنوان RLS (Restless leg syndrome) شناخته می‌شود؛ شامل حس عصبی بودن، حس خارش و گاهی سوزش در پا‌ها می‌شود و البته در مواردی نادر نیز فرد مبتلا در پا‌های خود احساس درد می‌کند. در برخی موارد این سندرم می‌تواند موجب بروز اختلال و مشکل در زندگی فرد شده و او را عاصی کند.

چرا این مشکل به وجود می‌آید؟

این سندرم با عنوان اختلال حرکتی تناوبی نیز شناخته می‌شود و دلیل بروز آن به طور قطعی مشخص نیست. بر اساس گزارشی که در ژورنال تخصصی پزشکی بالینی خواب (Journal of Clinical Sleep Medicine) منتشر شد، در برخی کشور‌ها سندرم پا‌های بی قرار حدود ۲۵ درصد از افراد بالغ را به خود مشغول کرده است.

مطالعات مختلف پژوهشگران، دلایل متعددی مانند اختلالات اعصاب، کمبود آهن، بیماری‌های کلیوی و تاثیرات جانبی برخی دارو‌ها را از جمله مهمترین دلایل سندرم پا‌های بی قرار می‌دانند. البته در برخی موارد این سندرم در طول دوران بارداری ظاهر شده و پس از آن بر طرف می‌شود. گروهی از محققان نیز عوامل ژنتیکی را دلیل بروز این مشکل در افراد عنوان می‌کنند.

افسردگی نیز از جمله دیگر دلایل عنوان شده برای سندرم پا‌های بی قرار محسوب شده و دلایل دیگری، چون پائین بودن فشار خون، اختلال در گردش خون و اضطراب نیز از جمله عوامل ایجاد کننده این سندرم معرفی شده اند. به همین دلیل بهتر است اگر دچار این مشکل هستید، برای تشخیص دقیق دلیل بیماری خود به پزشک مراجعه کرده و در صورت لزوم آزمایش‌های ارائه شده توسط پزشک را پشت سر بگذارید.

سندرم پا‌های دارای علائم متعددی است و معمولا در زمان استراحت فرد یا هنگام خواب و همچنین در مواقعی که فرد مبتلا در شرایطی قرار می‌گیرد که برای مدتی طولانی نباید از جای خود تکان بخورد، بروز می‌کند. معمولا در شرایطی همچون سفر‌های زمینی و هوائی با اتوبوس، خودرو یا هواپیما و هنگام تماشای تلوزیون یا سینما علائم این سندرم شدت پیدا می‌کنند.

از جمله مهمترین علائم این سندرم می‌توان به احساس خارش و پریدن پاها، تکان دادن غیر ارادی آن ها، احساس سوزش، تمایل به فشردن عضلات پا و مشت زدن به آن، تمایل به دمر خوابیدن، احساس سوزش و خارش در پوست، احساس مورمور شدن و حالتی شبیه به حرکت حشرات روی پوست، اشاره کرد. این علائم می‌توانند عوارض ناگواری همچون خستگی ناشی از نداشتن خواب مناسب، عصبی شدن، و تغییر خلق و بد اخلاقی در پی داشته و فرد را دچار کلافگی کند.

از سوی دیگر، تیمی از پژوهشگران دانشگاه میشیگان به بررسی میزان شیوع سندرم پا‌های بی قرار در زنان باردار پرداخته و دریافتند افزایش شیوع این سندرم با کمبود خواب و کاهش کیفیت خواب زنان در طول دوران بارداری، ارتباط مستقیمی دارد.

 

درمان‌های رایج برای مداوای پا‌های بی قرار

متاسفانه باید اذعان داشت که سندرم پا‌های بی قرار فاقد درمان قطعی و مشخص است و در مجموع مشکلات چندانی برای زندگی افراد ایجاد نمی‌کند. در موارد حاد این بیماری که بیمار دچار مشکل می‌شود، پزشکان تلاش می‌کنند شرایط و عوارض این سندرم را کنترل کنند. برخی از مهمترین روش‌های درمانی استفاده شده در مواجه با این سندرم عبارتند از:

۱- استفاده از الکترولیت‌ها: مصرف میزان مناسب الکترولیت‌ها می‌تواند برای کنترل سندرم پا‌های بی‌قرار، مفید باشد. الکترولیت‌ها اغلب شامل منیزیم، پتاسیم و کلسیم می‌شوند که عموماً در سبزی‌ها تازه، آواکادو، سیب زمینی شیرین و ... وجود دارند.

۲- مصرف آهن کافی: خوردن مواد غذایی حاوی آهن و ویتامین‌های گروه B برای کاهش تأثیرات این سندرم بسیار مفید است.

۳- مصرف غلات کامل: مصرف غلات کامل و حاوی سبوس می‌تواند به بدن شما برای کنترل سطح قند کمک کند و به همین دلیل گنجاندن موادی، چون نان‌های کامل، گندم سیاه، برنج وحشی و ... در رژیم غذایی روزانه به افراد مبتلا به سندرم پا‌های بی‌قرار برای کنترل این سندرم کمک می‌کند.

۴- پروتئین: مصرف مواد پروتئینی در کاهش علائم سندرم پا‌های بی قرار مفید هستند.

۵- چربی‌های مفید: چربی‌های مفید، علاوه بر کمک به حفظ تعادل قند خون به کاهش التهاب نیز کمک می‌کنند که در نتیجه این مواد می‌توانند اثر سندرم پا‌های بی‌قرار را کاهش دهند. چربی‌های مفید معمولاً در آجیل ها، آواکادو، روغن زیتون و روغن نارگیل وجود دارند.

باور‌های غلط و شایعات غیر علمی در مورد پا‌های بی قرار

سندرم پا‌های بی قرار می‌تواند به‌عنوان یک اختلال حسگر حرکتی عصبی شناخته شود که با تمایل به حفظ حرکت پا‌ها در طول دوره‌های استراحت یا زمان عدم فعالیت، همراه باشد. این سندرم معمولاً در شب‌ها بیشتر شده و این مساله به نوبه خود می‌تواند موجبات بروز اختلال در خواب شود. به گزارش سیناپرس، اگر چه تاکنون روش‌های درمانی متعددی برای مواجه شدن با این سندرم پیشنهاد شده است، اما به باور کارشناسان، داشتن یک رژیم غذایی مناسب و متعادل نگه داشتن قند خون می‌تواند به شما برای کنترل سندرم پا‌های بی قرار کمک کند. البته روش‌های دیگری همچون ماساژ نیز در کاهش عوارض و نشانه‌های این سندرم موثر است.

برخی از مهمترین باور‌های غلط در مورد این بیماری عبارتند از:

پا‌های بی قرار نشانه اختلال فکری افراد است: این باور اشتباه بوده و معمولا افرادی که دچار سندرم پا‌های بی قرار هستند، بدون این که متوجه تکان دادن پای خود باشند، به فعالیت‌های عادی خود ادامه داده و این موضوع ارتباط مستقیمی با شرایط عصبی آن‌ها ندارد. البته افراد عادی در شرایط عصبی شدن ممکن است بخش‌هایی از بدن خود از جمله پا‌ها را تکان دهند.

سندرم پا‌های بی قرار فقط در زمان خواب رخ می‌دهد: این باور کاملا غلط بوده و این سندرم در حالت نشسته و زمانی که فرد کار خاصی انجام نمی‌دهد نیز دیده شده و صرفا در هنگام خواب بروز نمی‌کند. این سندرم می‌تواند به تدریج گسترش یافته و در سایر بخش‌های بدن همچون دست‌ها نیز دیده شود.

مصرف آرام بخش برای درمان سندرم پا‌های بی قرار مفید است: به خاطر داشته باشید مصرف هر نوع داروئی بدون تجویز پزشک خطرناک بوده و به ویژه مصرف خودسرانه دارو‌های آرام بخش می‌تواند عوارضی جدی در پی داشته باشد.