بازگشت معماران برجام به کاخ سفید

فارین پالیسی در گزارشی با اشاره به انتصاب‌های اخیر جو بایدن در شورای امنیت ملی و وزارت خارجه نوشت: جو بایدن رئیس‌جمهور منتخب آمریکا مشغول انتصاب مقامات دولت اوباما در شورای امنیت ملی و وزارت امور خارجه دولت خود است که این امر قصد دولت وی جهت تکیه به دیپلمات‌های کارکشته و کارشناسان را بازتاب می‌دهد.

این انتصابات منعکس‌کننده اولویت‌های دولت بایدن در خصوص مسائلی نظیر توافق هسته‌ای در حال احتضار با ایران، مسائل مرتبط با سلامت جهانی در پی همه‌گیری ویروس کرونا، تغییرات اقلیمی، و مقابله با چالش‌های دیرپای مرتبط با روسیه است.

انتصابات در سطوح ارشد وزارت امور خارجه نیازمند تائید کنگره هستند، امری که با توجه به پیروزی دو نامزد دموکرات در دور دوم انتخابات مجلس سنا در ایالت جورجیا باید بسیار آسان‌تر باشد. برنده شدن این دو نامزد موجب شد تا حزب بایدن از یک برتری میلیمتری در مجلس سنا برخوردار شود. روز جمعه، بایدن همچنین از یک فهرست ۲۱ نفره برای عضویت در شورای امنیت ملی از جمله در منصب مدیران منطقه‌ای رونمایی کرد که تا به اینجای کار بزرگ‌ترین فهرست گزینه‌های مدنظر در حوزه امنیت ملی در دولت بعدی محسوب می‌شود.

در اینجا به برجسته‌ترین نام‌ها در تیم امنیت ملی جدید نگاهی می‌اندازیم:

- وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه

فارین پالیسی می‌نویسد: مسئولان انتقالی تائید کرده‌اند که شرمن، مذاکره‌کننده ارشد سابق دولت اوباما در خصوص توافق هسته‌ای با ایران، در صورتی که در سنا تائید شود، دیپلمات شماره دو آمریکا خواهد شد. شرمن یک فرد باتجربه در وزارت امور خارجه است که در خصوص کره شمالی نیز از دیرباز تجربیاتی دارد و به همراه مادلین
آلبرایت اولین وزیر امور خارجه زن در آمریکا در دولت کلینتون به پیونگ‌یانگ سفر کرده است. او راهبرد رئیس‌جمهور دونالد ترامپ را در قبال هر دو پرونده ایران و کره شمالی زیر سؤال برد و معتقد بود که کاخ سفید بیش از حد نسبت به گفتگوهای هسته‌ای با کیم جونگ اون خوش‌بین است. او در گفتگو با نشریه نیویورکر این سؤال را مطرح کرد که «به خاطر خدا بگویید آخر آیا ممکن است راستی‌آزمایی یا پایش فعالیت‌های کره شمالی به شکل بی‌عیب و نقص صورت پذیرد؟» شرمن تا سال ۲۰۰۱ گفتگوهای هسته‌ای با کره شمالی را هدایت کرد. پیونگ‌یانگ در آن مقطع قول داد موشک‌هایی که قادر به اصابت به خاک آمریکا هستند، تولید نخواهد کرد.

اما شرمن نیز همانند دیگر نامزدهای باسابقه احتمالاً به خاطر کارنامه طولانی مدتش در دولت با مخالفت‌هایی مواجه خواهد شد، به ویژه در خصوص تصمیم دولت اوباما در رابطه با توافق هسته‌ای منعقده با ایران در سال ۲۰۱۵ که به موجب آن کنگره دور زده شد و به جای آنکه توافق در قالب معاهده در مجلس سنا تصویب شود، با آن به‌عنوان یک توافق اجرایی رفتار شد.

- ویکتوریا نولاند معاون وزیر امور خارجه در امور سیاسی

نولاند مأمور سرویس خارجی سابق که در گذشته به‌عنوان فرستاده دولت اوباما به اروپا و همچنین سخنگوی وزارت امور خارجه فعالیت کرده است، سومین مقام ارشد وزارت امور خارجه خواهد شد. خبر نامزدی او نیز همانند خبر نامزدی شرمن توسط نشریه پولیتیکو و روزنامه نیویورک‌تایمز منتشر شد، هرچند هیچگونه اعلامیه رسمی در این خصوص هنوز منتشر نشده است.

نولاند نقش کلیدی در شکل دادن به واکنش آمریکا به انقلاب اوکراین در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ و تجاوز روسیه به آن کشور و الحاق مناطقی از آن کشور به خاک خود ایفا کرد. معروفیت نولاند نزد عموم مردم زمانی اتفاق افتاد که سرویس اطلاعاتی روسیه در سال ۲۰۱۴ بخشی از تماس تلفنی وی با جفری پیات سفیر وقت آمریکا در اوکراین را ضبط و منتشر کرد. او در جریان آن مکالمه تلفنی گفته بود «لعنت به اتحادیه اروپا». این امر موجب بروز تنش میان آمریکا و متحدان اروپایی‌اش شد، آن‌هم در شرایطی که آمریکا به تقلا افتاده بود تا نسبت به بالا گرفتن تنش در اوکراین واکنش نشان دهد. نولاند از چهره‌های سرسخت مخالف روسیه است و انتخاب وی حکایت از آن دارد که دولت بایدن از پیکار چندساله آمریکا و اروپا جهت منزوی‌سازی مسکو به شیوه‌های دیپلماتیک و از طریق وضع تحریم‌ها دست نخواهد کشید.

- آماندا اسلوت، مدیر ارشد اروپای شورای امنیت ملی

اسلوت از پژوهشگران اندیشکده بروکینگز و دیپلمات سابق امور اروپا در دولت اوباما، کارشناس امور دو سوی اقیانوس اطلس و مسائلی نظیر برگزیت و روابط آمریکا و ترکیه است. انتصاب وی در کنار چند نام دیگر می‌تواند نشان‌دهنده آن باشد که دولت بایدن از انتقاد از دولت ترکیه به خاطر اقداماتش در سوریه و تضعیف نهادهای دموکراتیک دست نخواهد کشید.

- آندره کندال تیلور مدیر ارشد روسیه و آسیای میانه شورای امنیت ملی

کندال تیلور مأمور اطلاعاتی ارشد سابق آمریکا، کارشناس امور اروپا، دیکتاتوری، و به ویژه ماشین دروغ‌پراکنی روسیه است، ماشینی که کرملین به خصوص طی چهار سال گذشته به نحو بسیار مؤثری بکار گرفته است. در دولت ترامپ، مسئولیت اروپا و اوراسیا، از جمله روسیه، در یک منصب ادغام شد و بر عهده فیونا هیل کارشناس معروف امور روسیه قرار گرفت. یکی از مشاوران کارزار انتخاباتی بایدن که نخواست نامش فاش شود، در این خصوص اظهار داشت که این تفکیک بازتاب‌دهنده تأکید ویژه دولت بایدن بر روی روسیه جدای از مسائل فراگیرتر اروپاست.

- جان فاینر، معاون مشاور امنیت ملی

فاینر روزنامه‌نگار سابق و از منصوبان اوباما قرار است دومین صاحب‌منصب ارشد در شورای امنیت ملی شود. زمانی که بایدن معاون رئیس‌جمهور بود، فاینر سخنرانی‌های وی را می‌نوشت و همچنین مشاور ارشد آنتونی بلینکن معاون وقت مشاور امنیت ملی بود. بلینکن خود نیز گزینه بایدن برای پست وزیر امور خارجه است. فاینر همچنین رئیس دفتر و مدیر برنامه‌ریزی سیاست‌های وزارت امور خارجه در دولت دوم اوباما بود. فاینر یکی از دوازده مقام دولت اوباماست که خروج ترامپ از توافق اقلیمی پاریس را فوراً محکوم کرد و در آن مقطع گفت که اقدام ترامپ «امنیت و شکوفایی آمریکا» را تهدید می‌کند.

- برت مک‌ گورک، هماهنگ‌کننده امور خاورمیانه و شمال آفریقای شورای امنیت ملی

در ادامع این گزارش آمده است: مک‌ گورک که فرستاده ویژه ترامپ به ائتلاف ضد داعش بود، جهت هدایت سیاست کاخ سفید در امور خاورمیانه و شمال آفریقا انتخاب شد. مک‌ گورک به ایجاد یک ائتلاف ضد داعش کمک کرد که در نهایت بیش از ۹۰ کشور در آن شرکت کردند. او در اعتراض به اعلام ترامپ در خصوص خروج کامل نیروهای آمریکایی از سوریه در ماه دسامبر ۲۰۱۸ از مقام خود استعفا کرد، هرچند تصمیم درباره خروج نیروها بعداً عوض شد. انتصاب مک‌ گورک از سیاست سختگیرانه‌تر دولت بایدن در قبال ترکیه حکایت دارد، زیرا او حامی نیروهای دموکراتیک سوریه تحت هدایت کردها بود و از سیاست رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه در قبال سوریه به شدت انتقاد کرده و این سیاست را طرحی با هدف گسترش مرزهای ترکیه توصیف کرده است. در صورت انتصاب مک‌ گورک در دولت بایدن، او در هر چهار دولت قبلی خدمت کرده است.

- ساشا بیکر مدیر ارشد برنامه‌ریزی راهبردی شورای امنیت ملی

بیکر سابقاً مشاور امنیت ملی الیزابت وارن سناتور حزب دموکرات بود و یکی از برجسته‌ترین صداهای مترقی در محافل سیاست خارجی دموکرات‌ها به شمار می‌رود. بیکر نقش کلیدی در شکل دادن به پلتفرم سیاست خارجی وارن در جریان کاندیداتوری ناموفق وی در انتخابات درون حزبی دموکرات‌ها در سال ۲۰۲۰ ایفا کرد. وارن از منتقدان برجسته روابط آمریکا با عربستان از جمله حمایت نظامی آمریکا از جنگ ائتلاف تحت هدایت عربستان در یمن بوده است.

- الیزابت کامرون، مدیر ارشد امنیت بهداشت جهانی و دفاع زیستی شورای امنیت ملی

کامرون دارای مدرک دکترا در رشته زیست‌شناسی است و در دولت اوباما در وزارتخانه‌های امور خارجه و دفاع خدمت کرد و سپس به ایجاد بخش امور امنیت بهداشت جهانی و دفاع زیستی در شورای امنیت ملی کمک کرد. دولت ترامپ در تلاش جهت کوچک کردن شورای امنیت ملی و کارآمد ساختن ساختار آن، این معاونت را در دیگر بخش‌های شورای امنیت ملی ادغام کرد. انتصاب وی به معنای تأکید دوباره بر مقوله آمادگی و واکنش به همه‌گیری ویروس کروناست.

- خوان گونزالس، مدیر ارشد امور نیمکره غربی شورای امنیت ملی

گونزالس از مشاوران ارشد بایدن در امور آمریکای لاتین در جریان کارزار انتخاباتی وی، سابقاً معاون دستیار وزیر امور خارجه در امور نیمکره غربی در دولت اوباما بوده است. گونزالس یک سیاست درهم و برهم در قبال آمریکای لاتین را به ارث خواهد برد، زیرا تلاش‌های دولت ترامپ جهت کنار زدن نیکولاس مادورو رهبر ونزوئلا به بن‌بست خورده و فروپاشی اقتصادی و سیاسی این کشور به یک بحران عظیم بشری و پناهجویی دامن زده است. چالش دیگر پیش روی گونزالس، چگونگی مدیریت روابط آشفته آمریکا با کوباست. رئیس‌جمهور منتخب ظاهراً قصد دارد تحریم‌های دوران ترامپ و ممنوعیت سفر را لغو کند و در راستای عادی‌سازی روابط با دولت کوبا تلاش کند، اما احتمالاً با مخالفت چشمگیر از طرف جمهوری‌خواهان کنگره در این زمینه مواجه خواهد شد.

- سومونا گوها، مدیر امور شرق آسیای شورای امنیت ملی

گوها مأمور سابق سرویس خارجی است که در دولت اوباما در وزارت امور خارجه در کادر برنامه‌ریزی سیاست‌های جیک سالیوان قرار گرفت. او در مقطع پرتلاطمی که روابط میان واشنگتن و اسلام‌آباد عمیقاً به مشکل خورده بود، بر روی مسائل مرتبط با افغانستان و پاکستان کار کرد. در شرایطی که دولت ترامپ با یک ضرب‌الاجل خودخواسته در خصوص خروج نیمی از نیروهای آمریکایی مستقر در افغانستان تا قبل از روز تحلیف مواجه است، گوها به نظارت بر آغاز روابط جدید میان واشنگتن و کابل کمک خواهد کرد ــ به ویژه اگر گفتگوهای صلح با طالبان ادامه یابند ــ زیرا دولت بایدن امیدوار است در نهایت تمرکز آمریکا را به سمت مقابله با چین معطوف سازد. تداوم روند احیای به اصطلاح شراکت «چهارگانه» آمریکا نیز مطرح است که ژاپن، استرالیا، و هند را شامل می‌شود.

- ویلیام برنز، رئیس سازمان سیا

واشنگتن اگزمینر نیز در گزارشی نوشت: جو بایدن  سرپرست سابق تیم مذاکرات مخفیانه پشت پرده با ایران را برای مدیریت سیا برگزید.

انتخاب جو بایدن برای مدیریت سیا کسی بود که مذاکرات"پشت پرده" مخفیانه با رژیم ایران را در حین رسیدن به توافق هسته‌ای ایران هدایت کرد. این انتصاب نشان‌دهنده تعهد متداوم معاون رئیس‌جمهور سابق در پیوستن دوباره به توافق جنجالی است که دولت ترامپ آن را در سال ۲۰۱۸ ترک کرد.

ویلیام برنز، رئیس بنیاد کارنگی برای صلح، به عنوان سفیر ایالات متحده در اردن و در روسیه خدمت کرده است. همچنین در تعدادی دیگر از پست‌های مهم وزارت امور خارجه، از جمله به عنوان معاون وزیر امور خارجه از ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴ کار می‌کرد. برنز در سال ۲۰۱۹ کتابی به نام «کانال پشت پرده: خاطره‌ای از دیپلماسی آمریکا» نوشت که شامل یک فصل کامل در مورد "ایران و بمب: مذاکرات مخفیانه" بود.

فارین پالیسی در پایان گزارش خود تصریح کرد: با اینکه پیروزی دموکرات‌ها در مجلس سنا شاید بایدن را از قدرت مانور بیشتری در خصوص دیگر گزینه‌ها برخوردار کرده باشد، اما سنای دموکرات در عمل گزینه‌های وی برای ریاست سازمان سیا را محدود خواهد کرد، زیرا اظهارات نامزدها و ارتباط آنها با برنامه‌های بحث‌برانگیز سازمان سیا نظیر شکنجه و حملات پهپادی در معرض موشکافی دقیق جناح مترقی حزب دموکرات قرار خواهد گرفت. لری پفیفر که قبلاً رئیس دفتر مایکل هیدن رئیس سابق سازمان سیا بوده است، در این رابطه گفت: «شاید برخی از افراد مدنظر محدود یا حذف شوند، زیرا قبولاندن آنها سخت‌تر می‌شود.»