در شیوه جدید، دستهچکهای تمامی بانکها کاملاً یکشکل و یکرنگ صادر میشوند که باهدف یکپارچهسازی و استانداردسازی طراحیشده و هویت اوراق بهادار را پیدا خواهد کرد. طبق روال جدید، دیگر شعب بانکی مرجع صدور دستهچک نیستند و متقاضی دستهچک از طریق سامانه بانک مرکزی اعتبارسنجی شده و دستهچک برایش صادر میشود.
طبق اعلام بانک مرکزی از امسال دستهچک تمامی بانکها باید از طریق سامانه صیاد (صدور یکپارچه دستهچک) برای متقاضیان صادر شود که به آن اصطلاحا چک صیاد میگویند. در شیوه جدید، دستهچکهای تمامی بانکها کاملاً یکشکل و یکرنگ صادر میشوند که باهدف یکپارچهسازی و استانداردسازی طراحیشده و هویت اوراق بهادار را پیدا خواهد کرد. طبق روال جدید، دیگر شعب بانکی مرجع صدور دستهچک نیستند و متقاضی دستهچک از طریق سامانه بانک مرکزی اعتبارسنجی شده و دستهچک برایش صادر میشود.
بیشتر بخوانید:
مزیتهای چک جدید صیاد کدام است؟
در این سامانه امکان استعلام از پیشینه صادرکننده چک برای دریافتکننده وجود دارد که بزرگترین مزیت برای کاهش آمار چکهای برگشتی خواهد بود. با اجرایی شدن صدور دستهچکهای جدید که علاوه بر متحدالشکل بودن، در نحوه صدور نیز از روش یکسانی پیروی میکنند، ارتباط متقاضی دستهچک با شعبه به ارتباط متقاضی با سامانه صیاد تغییر میکند؛ بنابراین با کنار رفتن شعبه و عوامل انسانی، فرآیند اعتبارسنجی، صدور و رصد استفاده از چک کاملاً مکانیزه میشود و امکان اینکه صدور دستهچک بر اساس روابط شعب و مشتریان شکل بگیرد، دیگر وجود نخواهد داشت. با راهاندازی این سیستم یکپارچه صدور چک، اطلاعات چک بهصورت آنلاین در دسترس متقاضیان است که امکان شناسایی و اعتبارسنجی را فراهم میکند. این سیستم باعث منحصربهفرد بودن چک و آنلاین بودن آن بدون در نظر گرفتن بانک صادرکننده میشود.
-خدمت غیرحضوری دریافت چک
-رفع مشکل چکهای جعلی و کاهش مخاطرات جعل برگه چک
-استعلام اعتبار صاحبان حساب و صاحبان امضاء
-عدم ارائه دستهچک به افراد دارای سوء عملکرد
-افزایش اعتبار دستهچک با بررسی کامل و دقیق سوابق درخواستکننده
-حذف قدرت شعب در صدور دستهچک
امنیت دستهچکهای جدید چگونه است؟
طبق اعلام بانک مرکزی دستهچکهای جدید که از طریق سامانه صیاد صادر میشوند دارای سه نوع ویژگی امنیتی هستند. اولین ویژگی امنیتی این است که سری و سریالهای چک بهصورت برجسته چاپشده که کاملاً قابللمس هستند. در سطح دوم ویژگیهای امنیتی دیداری مانند واتر مارک و طرح مخفی در برگه چک وجود دارد که این دو سطح بهراحتی توسط عموم مردم قابلتشخیص است. در سطح سوم نیز ویژگیهای امنیتی حرفهای به چکها افزودهشده که قابلتشخیص توسط ابزارها است و برای بانکداران و اشخاصی که استفاده مستمر و مکرری از چکها دارند قابلاستفاده خواهد بود.
شماره چک یکتا چیست؟
یکی دیگر از تغییراتی که در دستهچکهای جدید به وجود آمده، داشتن شماره یکتا است. شماره یکتا، شماره اختصاصی هر برگ چک است که به گیرنده چک امکان میدهد تا تنها با یک پیامک از میزان اعتبار فرد صادرکننده چک مطلع شود. با پیامک شماره یکتا به شمارهای که اعلام میشود اطلاعاتپایه فرد صادرکننده چک برای گیرنده چک ارسال میشود که مشکلات ناشی از صدور چکهای بیمحل را به حداقل میرساند.
همچنین با این سامانه ابعاد چکهای مختلف دولتی و خصوصی در یک استاندارد مناسب قرار میگیرد و درنتیجه امکان جعل این چک کمتر خواهد شد. در این خصوص وجه تمایز چکها فقط درج نام و آرم بانک صادرکننده است. با صدور این نوع چکها بهمحض اینکه اولین چک شخص برگشت بخورد، به دلیل وجود امکان استعلام و مطلع شدن افراد مبنی بر فاقد بودن اعتبار، امکان صدور چک جدید از سوی صادرکننده و دریافت آن از سوی دریافتکننده عملاً منتفی میشود.
شرایط دریافت دسته چک صیادی جدید چیست؟
فرد متقاضی دریافت دستهچک جدید با مراجعه به شعبه، ثبت اولیه درخواست صدور دستهچک را انجام میدهد و در صورت تأیید از سوی رئیس شعبه، درخواست او بهمنظور استعلام، به سامانه صیاد بانک مرکزی ارسال میشود. چنانچه فرد متقاضی دستهچک جدید “صیاد” ازنظر بانک مرکزی، واجد شرایط دریافت دستهچک باشد، درخواست او از سامانه صیاد به گروه صدور دستهچک بهمنظور شخصیسازی و چاپ چک ارسال و دستهچک جدید صادر خواهد شد.
تکلیف چکهای قدیمی چه می شود؟
طبق اعلام بانک مرکزی دستهچکهای قدیمی فقط تا پایان مردادماه اعتباردارند و از آن به بعد چکهای قدیمی دیگر در شعب سایر بانکها پذیرش نمیشود و تنها در خود بانک مربوطه پذیرش و وصول آن امکانپذیر خواهد بود. طبق اعلام صورت گرفته چکهایی که از ابتدای شهریورماه صادر شوند، فاقد اعتبار خواهند بود و در بانکها پذیرفته نمیشوند. چکهای قدیمی نیز با مراجعه به بانک صادرکننده وارد سامانه صیاد خواهند شد و اعتبار آنها تنها در این صورت باقی خواهد ماند. البته در خصوص چکهای بلندمدت قدیمی که پیشازتاریخ اعلامشده (یکم شهریور ۹۷) صادرشده باشند، شعب بانکها با واردکردن اطلاعات مربوط به آنها در سامانه جدید، اعتبار این نسخه از چکها را با همان ظاهر قدیم فراهم میکنند.
چگونه چکهای صیادی را استعلام بگیریم؟
برای اینکه بتوان بابت خوشحسابی صادرکننده چک اطمینان پیدا کرد و تا حدودی قبل از اینکه چک صیادی را از صادرکننده بگیرید بابت نقد شدن آن تا حدود زیادی اطمینان خاطر پیدا کنید، قبل از دریافت چک میتوانید شناسه استعلام ۱۶ رقمی مندرج در چکهای صیادی را به سامانه استعلام پیامکی بانک مرکزی به شماره ۷۰۱۷۰۱ پیامک کنید (۱*۱* شناسه استعلام ۱۶ رقمی) تا از وضعیت اعتباری صادرکننده چک از نظر تعداد و مبلغ چکهای برگشتی ثبتشده در سامانه بانک مرکزی اطلاع پیدا کنید. نکته مهم اینکه شناسه استعلام باید بدون هیچگونه کاراکتر اضافی برای سامانه ارسال شود.
آیا برای استعلام چک صیادی پیامک ارسال می شود؟
پاسخ استعلام چک صیادی مدنظر شما، نهایت ظرف مدت ۱۵ دقیقه و بهصورت پیامکی در اختیار شما قرار میگیرد و درصورتیکه به هر دلیلی تا مدتزمان ۱۵ دقیقه پاسخی از مرکز صیاد دریافت نشود، نتیجه با پیامک «عدم امکان اخذ استعلام» به شما اعلام خواهد شد و باید مجدداً برای دریافت استعلام اقدام کنید. نکته مهم اینکه تمامی پیامکهای اطلاعرسانی در خصوص استعلامات مورد درخواست شما، فقط با سر شماره ۷۰۱۷۰۱ اطلاعرسانی میشود. استعلام صورت بهصورت رتبهبندی بر اساس شاخصهای رنگی به شما اطلاع داده میشود که جزئیات آن را باهم مرور میکنیم.
در قانون جدید چک، فرآیند صدور چک چه تغییری می کند؟
تمامی افرادی که قصد استفاده از دستهچک جدید را دارند موظف هستند که پس از صدور چک، اطلاعات چک صادر شده (مبلغ و تاریخ) را همراه اطلاعات دریافتکننده چک در سامانه صیاد (سامانه صدور یکپارچه دسته چک) بانک مرکزی ثبت کنند.
آیا چک های صادر شده قدیمی معتبر است؟
بله، قوانین جدید برای دستهچکهای جدید است. چکهای قدیمی (به هر تاریخی که باشند، در وجه شخص یا حامل) همچنان اعتبار دارند و تابع زمان صدور خودشان خواهند بود تا به تدریج از چرخه مراودات بانکی و مالی خارج شود.
ثبت اطلاعات چک های جدید کجا انجام می شود؟
اپلیکیشنهای بانکها، اینترنتبانکها یا همان بانکداری الکترونیک هر بانک، مراجعه حضوری به شعبههای بانکی برای افرادی که دسترسی به اینترنت ندارند و ارسال پیامک (این روش هنوز اجرا نشده است)
آیا می توان چک را در وجه حامل ثبت کرد؟
خیر، چون لازم است مشخصات گیرنده چک در سامانه ثبت شود، دیگر نمیتوان چک را در وجه حامل صادر کرد.
تغییرات جدید چطور جلوی چک برگشتی را می گیرد؟
در قانون جدید بانک مرکزی افراد را اعتبارسنجی میکند. با این شرایط افراد نمیتوانند بیشتر از مبلغ اعتبارشان چک صادر کنند. همچنین با قانون جدید چک، تمام حسابهای بانکی افراد به دستهچکشان متصل است و اگر حساب اصلی متصل به چک خالی بود، بانکها اجازه دارند که از تمام حسابهای صاحب چک در همان بانک (به ترتیب اولویت از حساب جاری، حسـاب قـرضالحسـنه پسانداز، حساب سرمایهگذاری کوتاهمدت و حساب سرمایهگذاری بلندمدت) برداشت کنند.