یادداشت پژوهشی
تحقق جهش تولید با رفع موانع آن (براساس بیانات رهبر انقلاب)
به نظر میرسد راهکارهای عملیاتی مشخص برای جهش تولید همان است که کارشناسانِ بخشهای دولتی و غیردولتی مطرح میکنند؛ راهکارهایی نظیر «افزایش تولید خودرو با اتکا به ظرفیت قطعهسازان داخلی»، «افزایش تولیدات صنعت نفت با تکیه بر دانشبنیان کردن صنایع نفتی» و «افزایش تولید خوراک دام و دانههای روغنی».
به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صدا وسیما: رهبر معظم انقلاب در جلسه شورایعالی هماهنگی اقتصادی در تاریخ چهارم آذر ۱۳۹۹ با تصریح به اجرا شدن برخی کارها در راستای تحقق شعار سال، از محقق نشدن شعار سال در حد انتظار، گله و پیشنهادهایی درباره جهش تولید مطرح کردند. رهبر انقلاب درعین حال "جهش تولید" را در کنار "حل مشکل کسری بودجه"، "افزایش سرمایهگذاری دولتی و نهادهای عمومی" و "حمایت از قشرهای ضعیف"، از راههای نمایان شدن آثار مثبت در اقتصاد کشور و زندگی مردم برشمردند.
رهبر انقلاب پیش از این نیز در تاریخ دوم شهریور ۹۹ در ارتباط تصویری با جلسه هیئت دولت، به موانع جهش تولید در داخل اشاره کردند که خود نقشه راهی برای تحقق شعار سال بود. البته برخی موانع جهش تولید نیز مانند تحریم ها، حبس پولهای نفت و امکانات، جلوگیری از فروش نفت و جلوگیری از وارد کردن نیازمندیهای کشور، خارجی است که در بیانات رهبر معظم انقلاب به آنها اشاره شده است.
نکتهای که در بیانات رهبر انقلاب درخصوص موانع جهش تولید بسیار برآن تاکید و تکان دهنده دانسته شده است، موضوع "قاچاق" است؛ موضوعی که کارشناسان با توجه به رقم ۲۵.۵ میلیارد دلاری براساس گزارش تحقیق و تفحّص مجلس، آن را از مهمترین موانع رشد تولید و درواقع تیر خلاص بر پیکره تولید در کشور میدانند و بر همکاری جدی و همه جانبه دستگاهها در این باره تاکید میکنند.
"واردات بیرویّه" موضوع دیگری است که براساس بیانات رهبر انقلاب از موانع اصلی جهش تولید است: " یکی از کارهای لازم، منع جدّی واردات بیرویه است. این همه بنده تأکید کردم بر روی مسئلهی واردات؛ باز هم انسان میبیند به بهانههای مختلف یک جاهایی واردات [صورت میگیرد]. به ما نامه مینویسند و شکایت میکنند؛ یک دستگاهی میگوید که ما مثلاً این وسیله را با زحمت زیادی درست کردیم به نصف قیمت، به یک سوّم قیمت، [امّا]فلان دستگاه دولتی که به این وسیله احتیاج دارد، میرود با تولیدکنندهی خارجی قرارداد میبندد، وارد میکند؛ خب این کار نباید بشود. اگر چنانچه این کار در یک موارد مهمّی انجام بگیرد، باید اسمش را گذاشت جنایت، خیانت". بدیهی است منظور از واردات بی رویه، واردات کالاهای لوکس و واردات در حدی است که به ورشکستگی تولید داخل بیانجامد، اقتصاد کشور را مختل کند و به افزایش بیکاری دامن بزند و به طورکلی به تعطیلی کارخانهها و اخراج کارگران بیانجامد؛ از این رو با وضع قوانین مناسب و اقدامات بازدارنده و با استفاده از دیپلماسی اقتصادی میتوان به رفع این مشکل کمک کرد.
"ناهماهنگی در بخشهای پاییندستی" از دیگر موانع جهش تولید براساس بیانات رهبر انقلاب است. ناهماهنگیهای عجیب و غریب در گرفتن مواد اولیه مورد نیاز تولیدکنندگان نظیر شکایت مصرفکنندگان فولاد از دریافت نکردن ورق فولاد و شکایت کارخانجاتِ پاییندستیِ پتروشیمی از تامین نشدن موادّ پتروشیمی، از مواردی است که ضرورت دارد به آنها توجه جدی و ویژه شود.
"مشکلات تسهیلات بانکی" و "پیچوخمهای عجیب و غریب اداری در اعطای مجوّزها"، از دیگر موانع جهش تولید بنا بر بیانات رهبر انقلاب است.
"مشکلات قطعهسازی" نکته دیگری است که رهبر انقلاب آن را از موانع داخلی جهش تولید میدانند و بر لزوم استفاده بیشتر از نهضت قطعه سازی در کشور و توانایی نیروهای مسلّح در ساخت قطعات بسیار ظریف و پیچیده تاکید میکنند.
از دیگر موانع جهش تولید که در بیانات رهبر انقلاب به آن اشاره و درباره آن هشدار داده شده است، موضوع "خامفروشی و صادرات فلهای مواد خام"، از جمله سنگهای معدنی قیمتی، خاک باارزش جزیره هرمز، زعفران جنوب خراسان و خرمای مناطق گرمسیری است.
نتیجه آنکه، به نظر میرسد راهکارهای عملیاتی مشخص برای جهش تولید همان است که کارشناسانِ بخشهای دولتی و غیردولتی مطرح میکنند؛ راهکارهایی نظیر «افزایش تولید خودرو با اتکا به ظرفیت قطعهسازان داخلی»، «افزایش تولیدات صنعت نفت با تکیه بر دانشبنیان کردن صنایع نفتی» و «افزایش تولید خوراک دام و دانههای روغنی».
"توجه به پیشرانهای اقتصادی نظیر بخشهای مسکن، کشاورزی، خودرو، لوازم خانگی و شرکتهای دانش بنیان"، "توجه به ترویج فرهنگ کار و فرهنگ تولید و تلاش در کشور"، "توجه به زمینههای مناسب کشور برای رونق تولید نظیر دامداری، صنایع بزرگ، متوسّط و کوچک و صنایع دستی"، "تکمیل سرمایهگذاریهای نیمهکاره و بازده کردن آنها"، "تشویق سرمایهگذاری بخش خصوصی با توجه به امکانات فراوان و نقدینگی کافی در کشور"، "هدایت نقدینگی به سمت تولید"، "تقویت ارزش پول ملّی"، "منوط نکردن مسائل اقتصادی به تحوّلات خارجی" و " باثبات کردن سیاست ها، قوانین و روش-های اجرایی ناظر بر کسب و کار" بر تحقق شعار سال و جهش تولید تاثیرگذارند.
امیدجلوداریان؛پژوهشگر اداره پژوهش خبری