تشریح جزییات برگزاری نمایشگاه «رقص قلم»

به گزارش خبرنگار حوزه فرهنگ و هنر گروه علمی فرهنگی هنری خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی کمیسیون، نشست خبری مجازی نخستین نمایشگاه و همایش بین‌المللی خوشنویسی راه ابریشم با عنوان «رقص قلم» صبح امروز ۲۱ دی در کمیسیون ملی یونسکو- ایران برگزار شد.
در ابتدای این نشست آقای حجت‌الله ایوبی دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران، بیان کرد: هنر خوشنویسی یک هنر والا و آسمانی است بار‌ها گفته شده که از دیدگاه خیلی از بزرگان، خوشنویسی شناسنامه بسیاری از هنر‌های ماست. یکی از شعار‌های یونسکو این است که هدف ما گفتگوی بین فرهنگ‌ها با محوریت اهالی فرهنگ و هنر است. برای من جای خوشحالی است که شاهد یک رویداد امیدوارکننده هستیم.

وی افزود: پارسال در ایران میزبان ششمین کنفرانس راه ابریشم بودیم. این اولین بار بود که در ایران میزبان رویدادی بودیم تا بدین‌وسیله راه ابریشم در کشور‌های دیگر شناخته شود. خوشبختانه این رویداد سال گذشته به میزبانی همدان به نحو خوب انجام شد که از دست‌اندرکاران همدانی تشکر می‌کنم. در این همایش حرف ایران این بود که راه ابریشم تنها راه تجارت نیست بلکه راه تبادل فکر و اندیشه هم هست. سال گذشته شاید اولین بار بود که نمایشگاه هنر خوشنویسی در خلال همایش راه ابریشم برگزار شد. این نمایشگاه بسیار مورد توجه مهمانان قرار گرفت به طوری که طرحی را ایجاد کردیم که کشور‌هایی که بر سر راه ابریشم هستند و اتفاقا قدیمی و مهم هستند گرد هم آمدند، چون یکی از هنر‌های مورد ستایش این راه «خوشنویسی» است. این هنر وابسته به دانش و کتاب است، این نشان می‌دهد که در کشور‌های این حوزه نوشتن، کتاب و دانش به قدری ارزشمند بوده که به یک هنر قابل ستایش تبدیل شده است.
آقای ایوبی گفت: پیشنهاد ما این بود که میزبان یک رویداد بزرگ خوشنویسی باشیم و کشور‌ها محور یک هنر گرد هم بیایند. این پیشنهاد مورد استقبال قرار گرفت، مشهد پای کار آمد و میزبانی این رویداد را پذیرفت. ابتدا قرار بود از اول بهمن در شهر مشهد میزبان دبیرکل‌های یونسکو کشور‌های مختلف باشیم، اما به دلیل محدودیت‌های کرونایی این امکان وجود نخواهد داشت، ولی برای اینکه این رویداد هم در ایران و هم در کشور‌های دیگر دیده شود با همکارانم همفکری کردیم و در تلاشیم تا از شکوه این نمایشگاه چیزی کاسته نشود و با شکوه برگزار شود. ۳۰ کشور با فرهنگ‌های مختلف در این نمایشگاه حضور خواهند داشت و این تمدن‌ها با هم گرد این هنر جمع می‌شوند. ما از همان اول محدودیت‌هایی برای ارسال آثار اعلام کردیم، با این وجود بیش از ۱۰۰۰ اثر به ما رسید.

 

دبیر کل کمیسیون ملی یونسکو- ایران افزود: ما در این نمایشگاه آثار ۲۰۳ هنرمند را از نقاط مختلف جهان به نمایش می‌گذاریم که کیفیت مقبول را دارند. هر شب چیزی نزدیک به ۱۱۰ اثر از کشور‌های مختلف به نمایش گذاشته می‌شود و با لایو همراه برخی از هنرمندان این کشور‌ها می‌شویم. مراحل انتخاب آثار مربوط به ایران را انجمن خوشنویسی انجام داده و از آنجایی که مشهد میزبان است یک شب اختصاص به هنرمندان شهر مشهد خواهد داشت. با این حال برای اینکه این آثار بیشتر دیده شود علاوه بر بارگذاری در نگارخانه یونسکو، ۲۰۴ اثر چاپ خواهند شد و در موزه شهر مشهد به نمایش گذاشته می‌شوند.
وی ادامه داد: مراسم افتتاحیه این آثار چهارشنبه یکم بهمن خواهد بود و گزیده این آثار به همراه اصلش از روز پنجم بهمن ماه در تهران در فرهنگستان هنر به نمایش گذاشته و این کار با جمعی محدود انجام می‌شود. اما با رعایت پروتکل‌ها امکان بازدید از آن‌ها وجود دارد. برنامه اختتامیه ما نهم بهمن ماه در ایران‌مال برگزار می‌شود، سفرای کشور‌ها گرد هم می‌آیند و آثار در آنجا در پرده‌های آبی به نمایش گذاشته می‌شود.
وی افزود: بخش سوم برنامه ما جشن نور خواهد بود که تجربه جدیدی است. ما برای اینکه این آثار دیده و پروتکل‌ها رعایت شوند این آثار را در سه نقطه شهر مشهد هر شب به صورت جشن نور و در تهران بر فراز برج آزادی به نمایش می‌گذاریم. هفت شهر دیگر مثل اصفهان، شیراز، همدان، تهران، بندر خمیر و... این آثار را به صورت جشن نور از پنجم تا نهم به نمایش می‌گذارند. باید بگویم این رویداد و کاری که شهردار‌ها انجام می‌دهند، قابل ستایش است. سال گذشته برخی از مدیران و فعالان در همدان سوال می‌کردند چرا همدان باید میزبان باشد، اما همان‌ها امروز می‌بینند که آن رویداد یک دستاورد ملی داشت.
ایوبی گفت: ما برای اینکه برنامه تنها شکل همایش نداشته باشد، چند برنامه دیگر هم در نظر گرفته‌ایم. درواقع هدف ما این است که هنرمندان با هم گفتگو کنند البته کنفرانس‌های علمی هم از روز چهارشنبه آغاز می‌شود. ما پنج موضوع را به کشور‌های مختلف ارایه کرده بودیم که درباره آن‌ها ارایه مقاله کنند که ۲۵ مقاله از بین آن‌ها انتخاب شد و این مقاله‌ها در پنج شهر و پنج شب ارایه می‌شود. کتابی هم در این باره چاپ می‌شود و یادگار این همایش خواهد بود، کاتالوگ این همایش هم منتشر می‌شود، چون آنچه از این همایش می‌ماند یک میراث ارزشمند معنوی است.

وی در پایان گفت: از همه کسانی که تلاش می‌کنند شادی بیافرینند تشکر می‌کنم. با توجه به جایگاه بلند خوشنویسی و تلاش هنرمندان ما در این حوزه، تلاش می‌کنیم در شأن آن‌ها ظاهر شویم اگرچه به دلیل کاستی‌ها قطعا در سطح بالای این هنر و هنرمندانش نمی‌توانیم ظاهر شویم. این کمیسیون کوچک با همکاران اندک نشان می‌دهد اراده‌ای بزرگی دارد.
در ادامه این نشست مهربان از شهرداری مشهد بیان کرد: خراسان در مسیر جاده ابریشم قرار دارد و از اصلی‌ترین گذر‌های فرهنگی است. کوه سنگی هم یک وجه تاریخی در مشهد دارد. کسی نیست که کوه سنگی را در مشهد ندیده باشد. پس پذیرای آثار در کوه سنگی در موزه خراسان بزرگ این منطقه خواهیم بود. یک بخشی از آثار هم در میدان شهدا به نمایش درمی‌آید. امیدواریم با برگزاری این فستیوال خوشنویسی بتوانیم شهر را درگیر کنیم تا این رویداد و این آثار در زندگی مردم شهر جاری شود.

در ادامه آقای علی اشرف صندوق آبادی نایب رییس انجمن خوشنویسان ایران بیان کرد: به همه خوشنویسان کشور تبریک می‌گویم، چون کار بسیار بزرگی به همت دکتر ایوبی و این هنرمندان انجام می‌شود. برگزاری نخستین همایش راه ابریشم یک رخداد بزرگ فرهنگی در کشوری است که خوشنویسی یکی از هنر‌های اصیل آن است و قدمت طولانی دارد. این حرکت ارزشمندی است. راه ابریشم هرچند یک راه برای مقاصد اقتصادی بوده، اما در دل آن تبادل فکر و اندیشه شده که کارساز هم بوده است. توجه به دانش، نوشتن و... در کشور‌های واقع در مسیر این راه همواره موج می‌زده است.
وی افزود: این حرکت می‌تواند پایه‌ای برای معرفی ایران و هنر خوشنویسی و ثبت جهانی این هنر باشد البته کشور‌های مختلف دنبال این جایگاه و موقعیت هستند. انجمن ما با تمام ظرفیت خود این رخداد ارزشمند را حمایت می‌کند. از تمام همراهان در این حرکت قدردانی می‌کنم، چون در دل این حرکت پیام صلح و دوستی و افزایش معرفت وجود دارد.
این هنرمند بیان کرد: در این حرکت سعی بر این شده که از حدود ۷۰ اثر از بهترین خوشنویسان ایران استفاده شود. همه عزیزان با اشتیاق کار را دنبال کردند و امیدوارم این آثار نمودی از آثار خوب ایران باشد.

آقای محمد حیدری مشاور هنری دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران گفت: هنر خوشنویسی در کشور ما جزو اصلی‌ترین هنر‌های رایج است، سابقه دو هزار ساله دارد و رشته‌ها و شاخه‌های متعددی را شامل می‌شود. به نظر می‌رسد حالا هم در کشور ما تعدد شاخه‌های خوشنویسی از کشور‌های دیگر بیشتر باشد. هنرمندان ما با ذوق خود مدام در حال تجربه و آفرینش گونه‌های تازه‌ای هستند که نمونه‌های آن را در برنامه‌های مختلف شاهد بودیم.
وی افزود: آنچه که باعث شد ما اینجا در خدمت دوستان باشیم اتفاق بزرگی است که به پیشنهاد و ابتکار کمیسیون ملی یونسکو ایران و به ویژه دکتر ایوبی قرار است رخ دهد که مورد استقبال هم قرار گرفته است. از سال گذشته اقداماتی شروع شد ما هم به عنوان یک همکار کوچک در خدمت دوستان بودیم و مسایل را پی گرفتیم. هر آنچه را که در ارتباط با مسایل اجرایی این همایش باید بیان شود، دکتر ایوبی توضیح دادند. تنها باید بگویم همایش راه ابریشم، اتفاق بزرگی است که در تاریخ خوشنویسی ایران و جهان ثبت خواهد شد. آرزوی من این است که همه نهاد‌های فرهنگی از این حرکت الگو بگیرند و تلاش خود را صرف پاسداشت این هنر ملی کنند که در جهان مایه افتخار ایران است. به سهم خودم به عنوان یک طلبه خوشنویسی بر خود فرض می‌دانم که از کمیسیون ملی یونسکو تشکر می‌کنم. به عنوان یک خوشنویس از دکتر ایوبی تشکر می‌کنم که بانی این رویداد شد. همچنین از انجمن خوشنویسان ایران که با علاقه‌مندی ما را همراهی کردند، تشکر می‌کنم. اگر قرار بود این همایش را صرفا با هنرمندان ایرانی برگزار کنیم شاید آثار بیشتری به ما می‌رسید، اما بعد جهانی قضیه برای کمیسیون ملی یونسکو اهمیت داشت.
وی ادامه داد: با وجود شرایط کرونایی بیش از هزار اثر از دویست هنرمند به دست ما رسیده است. از شهرداری شهر مشهد که همراه بودند هم تشکر می‌کنم. افتتاحیه این همایش در مشهد خواهد بود، چون خراسان از قطب‌های خوشنویسی کشور بوده و هست. این یک اتفاق زیبا و جالب است که این رویداد در مشهد برگزار می‌شود. از انجمن خوشنویسان مشهد هم تشکر می‌کنم که از روزی که ما به آن‌ها خبر دادیم با ما همکاری خوبی کردند. از همکاران خودم هم در کمیسیون ملی یونسکو که شب و روز نمی‌شناختند و پیگیر بودند، تشکر می‌کنم. آرزو می‌کنم با برگزاری باشکوه این رویداد، این زحمات نتیجه بدهد.

سپس آقای ایوبی هم عنوان کرد: از سازمان فرهنگ و ارتباطات هم تشکر می‌کنم که مراتب رسیدن به برخی هنرمندان در کشور‌ها را برای ما میسر کردند.
در بخش پرسش و پاسخ‌ها ایوبی درباره استمرار این فعالیت‌ها گفت: تجربه این سال‌ها نشان می‌دهد که باید دلخوش به این باشیم که این رویداد‌ها را خلق کنیم و مدیران بعدی حافظ اتفاقات باشند. تداوم در عرصه فعالیت‌های فرهنگی می‌تواند اثرگذار باشد، اما انقطاع در مدیریت فرهنگی در کشور ما بیشتر از هر امر دیگری است. این تداوم فرهنگی در کشور‌های دیگر هست و امیدوارم ما هم به این سمت حرکت کنیم.
وی درباره حضور مهمانان تأکید کرد: با توجه به محدودیت‌ها، شهرداری مشهد ابتکار خوبی انجام داد و تعدادی از هنرمندان می‌توانند به مدت یک هفته مهمان باشند، اما نه حالا بلکه در زمانی که شرایط خوب باشد. در بخش مقاله هم محور‌ها اعلام و خلاصه آثار ارایه شد، با توجه به محدودیت زمانی که داشتیم ۲۶ مقاله ارایه می‌شود.
آقای ایوبی درباره قیمت‌گذاری آثار اظهار کرد: فروش و قیمت‌گذاری آن‌ها به علاقه خود هنرمندان بستگی دارد، ولی ما در یونسکو این کار را نخواهیم کرد.
وی ادامه داد: بخش خارج از ایران به این گونه بود که با انجمن خوشنویسان آن کشور‌ها ارتباط برقرار کردیم در ایران هم انجمن خوشنویسان ایرانی با هنرمندان ارتباط برقرار کردند.
ایوبی درباره ثبت خط نستعلیق توسط ترکیه بیان کرد: مرجع ثبت میراث ناملموس، میراث فرهنگی است. پرونده ایران در زمینه خوشنویسی در خط نستعلیق ثبت و از ترکیه خواسته شده در این مورد و در ارایه عنوان آثارش تجدید نظر کند.

 

وی با بیان اینکه خوشنویسان را در کنار خود داریم، توضیح داد: کار خوش‌نویسان در دنیا این است که می‌گردند و از بین متن‌ها و شهرها، بهترین‌ها را برای آثار خود انتخاب می‌کنند که شاعران و حکیمان هم همیشه دعوت به صلح کرده‌اند.
آقای ایوبی درباره لزوم وجود یک موزه بزرگ گفت: جای یک موزه بسیار بزرگ به نام هنر کتاب در ایران خالی است که امیدوارم روزی این موزه را داشته باشیم؛ چون مجموعه‌های بزرگی داریم که می‌توانند در این امر کمک کند. ما برای همایش راه ابریشم هم ایجاد یک موزه را مطرح کردیم که قرار بود سال گذشته در همدان اتفاق بیفتد، ولی این اتفاق نیفتاد، پیشنهاد ما این است که یک موزه در خراسان افتتاح شود که دست‌اندرکاران این شهر موافق هستند، اما این ایده زمان بندی شده نیست. اگر مدیران آمادگی داشته باشند، ما پای کار خواهیم آمد.
دبیر کل کمیسیون ملی یونسکو- ایران گفت: نیازی به بیان جایگاه ایران در خوشنویسی نیست. هنرمندان ایرانی سرآمد هستند با نگاهی به تابلو‌ها می‌شود حدس زد که هنرمندان کشور‌های دیگر، پیرو هنرمندان ما بوده‌اند. من حتی در خط_نقاشی‌ها دیده‌ام که هنرمندان ما قوی‌تر بوده‌اند.
وی گفت: باعث خوشحالی است که در این همایش کتاب علمی و پژوهشی با ارزشی تدارک دیده شده که چاپ می‌شود همه مقالات هم در مجموعه‌ای به فارسی و انگلیسی چاپ می‌شوند و همه به آن‌ها دسترسی خواهند داشت.