«آرش» دوربردترین پهپاد انتحاری جهان

به گزارش گروه وب گردی خبرگزاری صدا و سیما؛ با رونمایی از پهپاد انتحاری و سرکوب رادار آرش توسط ارتش که بردی در حدود دو هزار کیلومتر دارد، جمهوری اسلامی ایران یک رکورد جهانی دیگر را در بخش پرنده‌های بدون سرنشین خاص و مدرن به نام خود کرد.

پهپاد‌های انتحاری از جمله تسلیحات خاص در جهان امروز به حساب می‌آیند که رسیدن به چنین سطحی، در بین کشور‌های دارای فناوری بدون سرنشین نیز مصادیق بسیار محدود و انگشت شماری دارد. اگر بخواهیم در خصوص دارندگان فناوری این سطح از پرنده‌های بدون سرنشین ویژه صحبت کنیم به نام‌هایی مثل آمریکا، آلمان، چین و رژیم صهیونیستی خواهیم رسید.

در چند سال اخیر و خصوصا در جریان حملات هوایی رژیم صهیونیستی به سوریه و همچنین جنگ اخیر قره باغ، طیف گسترده‌ای از پهپاد‌های انتحاری ساخت این رژیم و مونتاژ کشور ترکیه مورد استفاده قرار گرفت و در بسیاری از محافل تخصصی و حتی عمومی تبدیل به یک بحث مهم و قابل توجه شد. جمهوری اسلامی ایران از طرف دیگر به عنوان یک بخش از مثلث قدرت نظامی حاضر در منطقه، سالهاست که به فناوری پرنده‌های بدون سرنشین انتحاری رسیده، اما در رزمایش اخیر ارتش جمهوری اسلامی مشخص شد که کشور ما بار دیگر گوی سبقت را از رقیبان خود در این زمینه ربوده است.

اگر به خاطرات خلبانان و فرماندهان نظامی در زمان جنگ رجوع کنیم یکی از بزرگترین مشکلات نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در آن سال‌های سخت، نبود تسلیحات تخصصی ضد رادار و به طور کلی توانایی سرکوب پدافند هوایی بود. مسئله‌ای که باعث شد تعداد شهدای نیروی هوایی ارتش خصوصا در ابتدای جنگ بالا برود. بعد از پایان جنگ تحمیلی، در اولین حرکت برای ایجاد توان ضد رادار برای کشور، موشک‌های ضد رادار هوا پرتاب KH-۵۸ برای ناوگان سوخو ۲۴ نهاجا تهیه شد.

 

گام دوم در بحث سرکوب رادار‌های دشمن خصوصا رادار‌های مخصوص دفاع موشکی مثل گونه‌های به کار رفته در سامانه پاتریوت و تاد توسط نیروی هوا فضای سپاه برداشته شد. موشک‌های بالستیک تاکتیکی سری هرمز به عنوان یک راه حل متفاوت، برای اولین بار کشور ما را دارنده یک گزینه بومی ضد رادار کرد. مدتی قبل نیز سپاه پاسداران در جریان یک تمرین نظامی با هدف قرار دادن یک نمونه اندازه واقعی از رادار نه حتی با موشک‌های ضد رادار بلکه با موشکی از خانواده فاتح، دقت و اطمینان پذیری موشک‌های خودی را بار دیگر به جهان نشان داد.

 

 

قبل از رسیدن به بحث اصلی و پهپاد ضد رادار آراش باید به پهپاد رعد ۸۵ نیز اشاره کنیم. یک پرنده بدون سرنشین انتحاری کوچک که سالهاست به عنوان یکی از اصلی‌ترین سامانه‌های انتحاری بدون سرنشین کشور ما شناخته می‌شود. این پرنده بردی در حدود ۱۰۰ کیلومتر دارد و بنا به اعلام مسئولین با قابلیت ارسال تصاویر توان درگیری با اهداف ثابت و متحرک را دارد. برخی پهپاد‌های سری ابابیل، صاعقه ۲ و رعد از جمله دیگر پرنده‌های بدون سرنشین انتحاری ساخت ایران بودند.

 

اما در جریان رزمایش روز‌های اخیر ارتش جمهوری اسلامی ایران، نمایش قدرت «پهپاد آرش» در نقش انتحاری و سرکوب رادار نشان داد که گوی سبقت را حتی از رقبای خارجی خود نیز گرفته است. در ابتدا نگاهی به دو سری از خانواده‌های پرنده‌های بدون سرنشین آرش داشته باشیم. پهپاد آرش در حقیقت بر اساس سری کیان توسعه پیدا کرده و خانواده پهپاد کیان دو عضو دارد که اولی کیان ۱ نام دارد و در سال ۱۳۹۳ با ماموریت نقش هدف پرنده برای آزمایش سیستم‌های راداری وارد سازمان رزم نیروی پدافند هوایی ارتش شده است.

پهپاد کیان ۲ با ماموریت ضد رهگیری و حمله به اهداف زمینی در شکل انتحاری در سال ۱۳۹۸ وارد خدمت شد که به نسبت مدل اولیه اندازه بسیار بزرگتری دارد. پهپاد کیان بر اساس اطلاعات اعلام شده بردی بیش از هزار کیلومتر را دارد و بر اساس برآورد‌های موجود از سیستم شتاب دهنده اول سوخت جامد و موتور توربوجت بهره می‌برد.

 

 پهپاد آرش از نظر اندازه و ظاهرا تقریبا همان کیان ۲ است، اما یک تفاوت بزرگ در اینجا وجود دارد. در کنار بحث انتحاری، پهپاد آرش قابلیت سرکوب پدافند هوایی را در اختیار دارد. در خصوص سامانه‌های همراه این پهپاد خبر دقیقی منتشر نشده، اما با این حساب به نظر میرسد در درون این پرنده بدون سرنشین، سیستم‌های دریافت کننده امواج راداری نصب شده و می‌تواند با ایجاد حالت آشیانه یاب راداری هدف را کشف و به آن حمله کند.

اگر به تصاویر مربوط به آزمایش پهپاد آرش دقت کنید نیز متوجه فعال شدن صدای ملخ خواهید شد که مشخص می‌کند آرش بر خلاف سری کیان از موتور‌های ملخی بهره می‌برد.

 

یک مشخصه ویژه پهپاد آرش نشان داد که برتری در این حوزه در اختیار جمهوری اسلامی ایران نه فقط در منطقه بلکه در جهان قرار گرفته است چراکه در رزمایش اخیر پهپاد انتحاری مورد نظر از سواحل مکران پرتاب شده و بعد از طی کردن مسافتی در حدود ۱۴۰۰ کیلومتر هدف خود را در منطقه عمومی رزمایش در استان سمنان هدف قرار داده است.

بعد از این آزمایش موفق البته امیر دریادار موسوی معاون عملیات و سخنگوی تمرین بزرگ رزم پهپادی ارتش درباره این پهپاد این گونه گفته است: با تلاش جهادگران ارتش جمهوری اسلامی ایران مداومت پروازی پهپاد‌های انتحاری ارتش به صوررت مستمر تا ۲۰۰۰ کیلومتر افزایش یافته است.

رسیدن به عدد ۲ هزار کیلومتر در یک پهپاد انتحاری / ضد رادار، جمهوری اسلامی ایران را به دارنده برد بلند‌ترین گونه در این تسلیحات در جهان بدل می‌کند. پیش از این پهپاد انتحاری هاروپ ساخت اسراییل با برد هزار کیلومتر در میان صنایع نظامی جهان، ادعای بی همتایی می‌کرد. البته عدد معروف ۲ هزار کیلومتر دارای پیام‌های بسیار بزرگ و خاصی برای هم دوستان و هم دشمنان ایران است. به زبان ساده حداقل هر هدف ثابت و هر رادار ثابت، از جمله سیستم‌های راداری سامانه‌های دفاع موشکی پاتریوت، ارو و تاد در منطقه، حالا با یک دشمن جدید، با الگوریتم پروازی متفاوت و تعداد قابل توجه رو به رو هستند.

نکته مهم دیگر در خصوص این پهپاد جدید و البته قابلیت ضد رادار و یا آشیانه یابی آن، بحث تعریف قابلیت ضد کشتی برای آن است. موشک‌های ضد رادار به صورت کلی به دلیل سرعت نه چندان بالای شناور‌های رزمی می‌توانند با قفل کردن روی رادار‌های آن‌ها به عنوان یک سلاح ضد کشتی به کار بروند. پهپاد انتحاری و ضد رادار قبلی نیز این توانایی را دارند، اما مشخص به دلیل سر جنگی کوچک شاید آنچنان گزینه‌ای مناسب برای این بخش نباشند. در عین حال پرنده بدون سرنشین انتحاری / ضد رادار آرش توان ایجاد آسیب بسیار بیشتری را به شناور‌های دشمن نیز دارد.

 

بحث مهم دیگر مربوط به قابلیت پرتاب این پهپاد از درون یک پرتابگر جعبه‌ای شکل از پشت یک کامیون است. پهپاد سری آرش نه فقط از روی سکو‌های نصب شده پشت کشنده‌ها مثل سری کرار، در یک پرتابگر جعبه‌ای که پشت یک کامیون قرار می‌گیرد نیز پرتاب می‌شود. این قابلیت شناسایی این پرنده بدون سرنشین را سخت‌تر می‌کند و ترکیب این مسئله با تحرک بالای حامل آن بقاء پذیری آن را شدیدا افزایش خواهد داد. چنین مکانیزم پرتابی، به راحتی قابلیت نصب روی شناور‌های متنوع نیروی دریای ارتش و حتی سپاه پاسداران را نیز دارد که خود، مزیتی بسیار مهم در ماموریت‌های شناسایی و در صورت نیاز رزمی محسوب می‌شود.

 

در شرایط فعلی منطقه و حرکات تبلیغاتی آمریکا مثل ارسال چندین باره بمب افکن‌های بی ۵۲ یا زیردریایی یو اس اس جورجیا، رونمایی از یک عضو جدید از باشگاه دو هزار کیلومتری‌های ایران را می‌توان یک پاسخ محکم و فنی به طرف‌های مقابل به حساب آورد چراکه آن‌ها از امروز در کنار انبوه موشک‌های بالستیک و کروز‌های نقطه زن، بایستی نگران پهپاد‌های انتحاری حداقل دو هزار کیلومتری ایران نیز باشند.