پخش زنده
امروز: -
پس از خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا بعد از ۵۰ سال
پیامد‌ها و دستاورد‌ها برگزیت برای انگلیس
خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا پس از حدود ۵۰ سال، هرچند غافلگیرکننده نبود، اما تغییری جدی و بزرگ بر جنبه‌های مختلف اقتصادی، سیاسی، تجاری و اجتماعی خواهد داشت.
به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صداوسيما، مناسبات بریتانیا و اتحادیه اروپا از همان ابتدای شکل گیری اتحادیه و پیش از آن، جامعه اقتصادی اروپا، پر فراز و نشیب و پیچیده بود. پیوستن بریتانیا به جامعه اقتصادی اروپا مخالفان سرسخت و زیادی در بریتانیا و سایر کشور‌های اروپایی داشت. حتی فرانسه دو بار درخواست بریتانیا را برای پیوستن به جامعه اقتصادی اروپا رد کرد. بریتانیا تا آخرین روز‌های حضورش در اتحادیه اروپا زیر بار بسیاری از قوانین و تعهد‌های اتحادیه نرفت؛ به عنوان مثال به حوزه پولی یورو و منطقه شینگن نپیوست و از پذیرش سهمیه پذیرش پناهجویان که اتحادیه تعیین کرد، تا حدود زیادی سر باز زد.در عین حال، همکاری میان بریتانیا و سایر کشور‌های اروپایی همواره نزدیک بوده و قدمتی دیرینه دارد. همکاری نزدیک تروئیکای اروپایی شامل بریتانیا، فرانسه و آلمان نیز در پرونده‌های مختلف از جمله مذاکرات هسته‌ای با ایران و مقابله با بحران مالی اروپا به شکلی واضح دیده شد. این رابطه پیچیده در نهایت به برگزاری همه پرسی برگزیت و پیروزی حامیان خروج از اتحادیه اروپا با اختلاف رای اندک رسید. اما این همه ماجرا نیست و این همه پرسی فصل جدیدی از روابط را گشود. از یک سو بریتانیا به دلایل مختلف از جمله عضویت دائم در شورای امنیت سازمان ملل متحد، مزیت نسبی در ارائه خدمات مالی نسبت به اتحادیه اروپا، داشتن روابط ویژه با آمریکا و نفوذ آن در اتحادیه کشور‌های همسود همچنان بازیگری کلیدی در عرصه روابط بین الملل به شمار می‌رود. از سوی دیگر اتحادیه اروپا با حدود ۱۶ تریلیون دلار تولید ناخالص داخلی، یک ششم از اقتصاد جهان را در اختیار دارد و واحد پولی یورو، دومین واحد پولی مهم و پرکاربرد دنیاست. برگزیت تقریبا بر زندگی همه اروپایی‌ها تاثیر گذاشت. آینده زندگی ماهیگیران فرانسوی که تاکنون به راحتی در آب‌های بریتانیا ماهیگیری می‌کردند، آینده ثبات و امنیت در ایرلند شمالی و توافق جمعه نیک، قدرت گرفتن گروه‌های راست افراطی که آن‌ها هم با الگو قرار دادن بریتانیا به دنبال خروج از اتحادیه هستند و حتی اتحاد چهار کشورِ ولز، اسکاتلند، انگلیس و ایرلند شمالی در بریتانیا، سوالی بزرگ در ذهن تحلیلگران و مقامات سیاسی است.
بریتانیا و اتحادیه اروپا چند روز قبل در ۲۴ دسامبر بالاخره به توافق تجاری پسابرگزیت دست یافتند و در نهایت در ۳۰ دسامبر یعنی یک روز پیش از ضرب العجل نهایی، با وجود مخالفت نمایندگان حزب ملی اسکاتلند، در پارلمان بریتانیا هم تصویب شد. بسیاری از تحلیلگران متعقدند این توافق بیشتر به نفع بریتانیا بوده و آنقدری سختگیرانه نیست که سایر کشور‌های اروپایی را از خروج از اتحادیه بترساند و مانع از برگزیت‌های مجدد شود. در این گزارش ابتدا به مهمترین بند‌های این توافق و سپس پیامد‌های برگزیت در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و امنیتی می‌پردازم.
توافق پسابرگزیت
توافق پسابرگزیت میان بریتانیا و اتحادیه اروپا پس از ماه‌ها مذاکره بالاخره در دو هزار صفحه تنظیم و امضا شد. نکته مهم درباره‌ای توافق آن است که درباره برخی جزئیات تجاری و به ویژه همکاری در حوزه سیاست خارجی صحبتی به میان نیامده است و این موضوعات به آینده موکول شده است.
توافق پسابرگزیت میان بریتانیا و اتحادیه اروپا پس از ماه‌ها مذاکره بالاخره در دو هزار صفحه تنظیم و امضا شد. نکته مهم درباره‌ای توافق آن است که درباره برخی جزئیات تجاری و به ویژه همکاری در حوزه سیاست خارجی صحبتی به میان نیامده است و این موضوعات به آینده موکول شده است.
مهمترین موضوعاتی که در این توافق آمده است، به شرح زیر است:
۱. تعرفه‌ها
با وجود آنکه بسیاری پیش بینی می‌کردند اتحادیه اروپا با ایجاد بازار آزاد و بدون تعرفه با بریتانیا مخالفت کند و در بهترین حالت به توافقی مشابه مدل کانادایی رضایت دهد، اتحادیه همه را غافلگیر کرد. براساس این توافق، تجارت کالا بدون تعرفه و عاری از سهمیه‌بندی باقی میماند.
این موضوع البته انتقاد‌هایی را هم به دنبال داشته و حامیان اتحادیه می‌گویند این موضوع سبب تشویق سایر کشور‌ها به خروج از اتحادیه اروپا می‌شود.
۲. تجارت
تولیدکنندگان بریتانیایی ملزم به رعایت استاندارد‌های کیفیت اتحادیه اروپا و بریتانیا هستند.
۳. صلاحیت حرفه‌ای
پس از خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا دیگر همانند سابق، صلاحیت کاری پزشکان، پرستاران، دندانپزشکان، داروسازان، دامپزشکان و مهندسان بریتانیایی در اتحادیه اروپا قابل قبول نیست و آن‌ها باید مجدد در کشوری که قصد کار دارند، درخواست تایید صلاحیت دهند.
۴. تردد آزادانه
تردد آزادانه اتباع بریتانیایی برای کار، اقامت، تجارت و زندگی در اتحادیه اروپا دیگر وجود نخواهد داشت. بریتانیایی‌ها باید برای اقامت بیش از ۹۰ روز در اتحادیه، ویزا دریافت کنند.
۵. ماهیگیری
بریتانیا «سیاست مشترک ماهیگیری» را که سازو کاراتحادیه اروپا درباره قوانین و مقررات ماهیگیری در آب‌های اتحادیه بود، ترک می‌کند. درآمد اتحادیه اروپا از ماهیگیری در آب‌های بریتانیا حدود ۶۵۰ میلیارد یورو بود درآمد ماهیگیران بریتانیایی نیز ۸۵۰ میلیارد یورو است. براساس این توافق جدید، سهم اتحادیه اروپا از ماهیگیری در آب‌های بریتانیا در زمان پنج سال و نیم، ۲۵ درصد کاهش می‌باید.
۶. یارانه دولتی
با وجود تلاش اتحادیه اروپا برای راضی کردن بریتانیا به اطاعت از قوانین یارانه‌ای اتحادیه اروپا، بریتانیا براساس قوانین و مقررات خودش عمل خواهد خواهد کرد. اتحادیه اروپا نگران است که این کار سبب افزایش مزیت نسبی بریتانیا در تولید و صادرات شود. هرچند بریتانیا گفته است در قوانین یارانه‌ای خود به نسبت به این توافق پسابرگزیت هم متعهد خواهد بود.
۷. حقوق کارگران
طرفین بر سر حداقل کیفیت زندگی و حقوق کارگران توافق کردند. براساس این توافق، در صورتی که بریتانیا این استاندارد را رعایت نکند و حقوق کارگران از حد تعیین شده کمتر باشد، اتحادیه می‌تواند به صورت یکجانبه بر کالا‌های وارداتی از بریتانیا که در تولید آن حقوق کارگران رعایت نشده تعرفه بگذارد.
۸. ساخت بریتانیا
کالایی که شکل نهایی آن از بریتانیا به اتحادیه اروپا صادر شود، ساخت بریتانیا خواهد بود.
۹. همکار علمی
بریتانیا همچنان در برنامه همکاری علمی اتحادیه اروپا به ارزش ۸۰ میلیارد یورو میماند و سهمیه سالانه اش را تا ۷ سال پرداخت می‌کند.
۱۰. اراسموس
بریتانیا از طرح تبادل دانشجو واساتید اراسموس خارج می‌شود، اما جمهوری ایرلند (در اتحادیه اروپا) گفته است که دانشجویان ایرلند شمالی (در بریتانیا) می‌توانند همچنان به طرح اراسموس دسترسی داشته باشند.
۱۱. موضوعات امنیتی
همکاری قضایی و پلیس میان اتحادیه اروپا و بریتانیا ادامه پیدا خواهد کرد، اما بریتانیا دیگر عضو کاملِ یوروپل و یوروجاستیس و همچنین سامانه مشترک دستگیری اروپا نخواهد بود.
بریتانیا همچنین به سامانه اطلاعات شینگن که به صورت خودکار درباره سرقت کالا و ناپدید شدن افراد به پلیس هشدار می‌دهد، دسترسی خواهد داشت.
۱۲. حمل و نقل
همچون گذشته، پرواز‌های مسافربری و باری اتحادیه اروپا می‌توانند در فرودگاه‌های بریتانیا توقف داشته باشند. کامیون‌های باربری نیز بدون نیاز به دریافت اجازه نامه ویژه‌ای می‌توانند به تردد ادامه دهند.
پیامد‌های اقتصادی
ماه‌های آخر برگزیت با شیوع کرونا همراه شد؛ خروج رسمی بریتانیا از اتحادیه اروپا نیز با شیوع نوع جهش یافته ویروس کرونا که به کرونای انگلیسی مشهور شده، همزمان شد. دنیاگیریِ کووید تقریبا همه کشور‌ها را با مشکلات جدی اقتصادی مواجه کرده است؛ در مورد بریتانیا این سختی‌ها چند برابر است. با خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، روند بهبود وضع اقتصادی در دوران پساکرونا هم کندتر خواهد شد. نخست آنکه دست کم در ماه‌های نخست برگزیت به دلیل محدودیت‌های کرونایی، صنعت گردشگری تقریبا تعطیل است. دومین نکته هم موضوع سخت‌تر شدن فعالیت شرکت‌ها در کشور‌های دیگر اروپایی است. شرکت‌های بریتانیایی بایزاز این بعد براساس قوانین و مقررات شرکت مقصد در اتحادیه عمل کنند که ممکن است کشور به کشور متفاوت باشد. با وجود آنکه تعرفه گمرکی صفر است، اما هزینه کار‌های اداری برای صادرات و واردات بیشتر می‌شود. همچنین جذب سرمایه خارجی نیز دست تا چند ماه کم خواهد بود چرا که اطمینان کافی از آینده وجود ندارد.
براساس گزارش فایننشیال تایمز که با نظرسنجی از ۸۰ اقتصاددان مطرح دنیا منتشر شده، بهبود وضع اقتصادی بریتانیا بسیار کند خواهد بود و دست کم ۱۸ ماه طول می‌کشد تا به اندازه دوران پیش از شیوع کرونا برسد (Strauss and Romei). البته این نکته هم لازم به ذکر است که پیش از کرونا هم، بریتانیا به دلیل برگزیت با مشکلات اقتصادی مواجه شده بود.
پیامد‌های اجتماعی
آمار حملات مبتنی بر نفرت شامل حملات نژادپرستانه، اسلام ستیزانه و یهودی ستیزانه در بریتانیا از ۲۰۱۶ تقریبا دو برابر شده است. می‌توان گفت برگزیت در واقع نشانه‌ای از قدرت گرفتن گروه‌های راست افراطی در بریتانیا و سایر کشور‌های اروپایی بود. گروهی که ایده اصلی شان، ملی گرایی افراطی، مهاجرستیزی و مقابله با تکثر است.
پیش بینی می‌شود روند حملات اسلام ستیزانه و ضد مهاجران با تکمیل برگزیت افزایش یابد. همچنین به دلیل مشکلات اقتصادی، آمار جرائم هم بیشتر خواهد شد. آمار بزهکاری در سال ۲۰۱۹ به رقم ۶.۴۳ میلیون مورد رسیده که بیشترین رقم از ۲۰۰۳ به بعد است (“Crime in the United Kingdom”).
نگرانی مرزی
یکی از نگرانی‌های جدی که از پیش از برگزاری همه پرسی برگزیت تاکنون وجود داشته، به خطر افتادن پیمان جمعه نیک است. این پیمان که پیمان بلفاست هم معرف است، در سال ۱۹۹۸ میلادی با میانجی‌گری بریتانیا بین طرف‌های درگیر در ایرلند شمالی بسته شد و به درگیری‌های مذهبی در آنجا که طی سه دهه بیش از ۳۶۰۰ کشته برجای گذاشته بود، پایان داد. برخی تحلیلگران نگران بودند که برگزیت سبب روشن شدن مجدد آتش زیر خاکستر شود. اما با توجه به ماندن ایرلند شمالی در اتحادیه گمرکی، صفر ماندن تعرفه گمرکی، توافق بر سر نبود مرز سخت، و ادامه همکاری‌ها میان جمهوری ایرلند و ایرلند شمالی، این موضوع منتفی به نظر می‌رسد. البته در طولانی مدت، زمزمه‌هایی درباره تلاش ایرلند شمالی برای برگزاری همه پرسی استقلال و اتحاد مجدد با جمهوری ایرلند و در نتیجه حضور در اتحادیه اروپا شنیده می‌شود. با توجه به آنکه نمایندگان ایرلند شمالی و اسکاتلند در پارلمان بریتانیا نیز با این توافق برگزیت مخالفت کرده اند (هرچند بی تاثیر در تصویب)، این گزینه منتفی نیست؛ اما درباره ایرلند شمالی فرآیند زمان بری خواهد بود.
ایرلند شمالی و اسکاتلند از ابتدا با خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا مخالف بودند. حالا هم نیکولا استورجن، وزیر اول اسکاتلند به دنبال برگزاری همه پرسی مجدد استقلال از بریتانیا و سپس پیوستن به اتحادیه اروپاست. هرچند در سال ۲۰۱۴ این جدایی رای نیاورد، اما این بار برگزیت شرایط را بسیار متفاوت کرده است. در صورتی که اسکاتلند از بریتانیا جدا شود، احتمال برگزاری همه پرسی مشابه در سال‌های بعد در ایرلند شمالی هم قوت می‌گیرد.
آینده حزب محافظه کار
برگزیت دو نخست وزیر یعنی دیوید کامرون، برگزار کننده همه پرسی برگزیت و ترزا می، جانشین وی را به استعفا وادار کرد و دو انتخابات زودهنگام هم در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۹ برگزار شد. با توجه به آنکه این روز‌ها بریتانیا هم با کرونا و هم برگزیت دست به گریبان است، احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام بسیار اندک است. البته باید این نکته را در نظر گرفت که براساس نظرسنجی‌های اخیر، اگر بوریس جانسون همین امروز در انتخابات شرکت کند حتی کرسی خود را به عنوان نماینده پارلمان از دست می‌دهد. حزب محافظه کار هم دیگر شانسی برای کسب اکثریت آرا ندارد. البته حزب کارگر هم به تنهایی محبوبیت لازم را برای تشکیل دولت مستقل ندارد و ناچار به تشکیل دولت ائتلافی خواهد شد. با وجود آنکه حامیان برگزیت از عملکرد جانسون در زمینه برگزیت راضی هستند و اغلب شهروندان هم معتقدند به هر حال امضای "هر توافقی" از برگزیت بدون توافق بهتر بود، عملکرد جانسون درباره کرونا بسیاری را ناامید کرد. از سوی دیگر حزب کارگر نیز در سال‌های اخیر به دلیل اتهام زنی‌ها علیه آن درباره یهودی ستیزی، محبوبیتش کمی کاهش یافته است (“UK PM Johnson could lose his seat and majority at next election: Poll”).
نتیجه گیری
نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد جوانان بریتانیایی از جدی‌ترین مخالفان خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و سالمندان بالای ۶۵ سال، جدی‌ترین حامی برگزیت بودند. اما در نهایت مشارکت حدود ۶۴ درصدی جوانان در همه پرسی برگزیت سبب شد نتیجه با اختلاف اندکی به نفع خروج بریتانیا شود. شاید مشارکت بیشتر شهروندان می‌توانست برای مدتی برگزیت را به تعویق اندازد. هرچند بعید نبود مدتی بعد دوباره زخم چرکین روابط طرفین سرباز کند. محبوبیت بوریس جانسون در روز‌های بعد از امضای این توافق پسابرگزیت روبه افزایش است، این موضوع نشان می‌دهد که در کوتاه مدت، امضای هر توافقی از برگزیت بدون توافق بهتر بوده و بار روانی مثبتی برای شهروندان داشته است. بوریس جانسون پس از خروج رسمی بریتانیا از اتحادیه اروپا اعلام کرد که تمایل دارد به عنوان رهبر حزب محافظه کار و نخست وزیر به کارش ادامه دهد. بعید است با توجه به چالش‌های جدی این روز‌های بریتانیا، انتخابات زودهنگام برگزار شود یا جانسون استعفا دهد. حتی با وجود آنکه بسیاری معتقدند سهل انگاری و عادی انگاری‌های جانسون درباره کرونا بیش از ۷۶ هزار نفر را به کام مرگ فرستاد و کشور را با بحران اقتصادی مواجه کرد، دستیابی به توافق در آخرین روز‌های باقیمانده از دوره انتقالی برگزیت سبب افزایش نسبی محبوبیت جانسون شد.
خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا پس از حدود ۵۰ سال، هرچند غافلگیرکننده نبود، اما تغییری جدی و بزرگ است. پیامد‌های این اتفاق بر جنبه‌های مختلف اقتصادی، سیاسی، تجاری و اجتماعی تاثیر جدی خواهد داشت.
کالایی که شکل نهایی آن از بریتانیا به اتحادیه اروپا صادر شود، ساخت بریتانیا خواهد بود.
۹. همکار علمی
بریتانیا همچنان در برنامه همکاری علمی اتحادیه اروپا به ارزش ۸۰ میلیارد یورو میماند و سهمیه سالانه اش را تا ۷ سال پرداخت می‌کند.
۱۰. اراسموس
بریتانیا از طرح تبادل دانشجو واساتید اراسموس خارج می‌شود، اما جمهوری ایرلند (در اتحادیه اروپا) گفته است که دانشجویان ایرلند شمالی (در بریتانیا) می‌توانند همچنان به طرح اراسموس دسترسی داشته باشند.
۱۱. موضوعات امنیتی
همکاری قضایی و پلیس میان اتحادیه اروپا و بریتانیا ادامه پیدا خواهد کرد، اما بریتانیا دیگر عضو کاملِ یوروپل و یوروجاستیس و همچنین سامانه مشترک دستگیری اروپا نخواهد بود.
بریتانیا همچنین به سامانه اطلاعات شینگن که به صورت خودکار درباره سرقت کالا و ناپدید شدن افراد به پلیس هشدار می‌دهد، دسترسی خواهد داشت.
۱۲. حمل و نقل
همچون گذشته، پرواز‌های مسافربری و باری اتحادیه اروپا می‌توانند در فرودگاه‌های بریتانیا توقف داشته باشند. کامیون‌های باربری نیز بدون نیاز به دریافت اجازه نامه ویژه‌ای می‌توانند به تردد ادامه دهند.
پیامد‌های اقتصادی
ماه‌های آخر برگزیت با شیوع کرونا همراه شد؛ خروج رسمی بریتانیا از اتحادیه اروپا نیز با شیوع نوع جهش یافته ویروس کرونا که به کرونای انگلیسی مشهور شده، همزمان شد. دنیاگیریِ کووید تقریبا همه کشور‌ها را با مشکلات جدی اقتصادی مواجه کرده است؛ در مورد بریتانیا این سختی‌ها چند برابر است. با خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، روند بهبود وضع اقتصادی در دوران پساکرونا هم کندتر خواهد شد. نخست آنکه دست کم در ماه‌های نخست برگزیت به دلیل محدودیت‌های کرونایی، صنعت گردشگری تقریبا تعطیل است. دومین نکته هم موضوع سخت‌تر شدن فعالیت شرکت‌ها در کشور‌های دیگر اروپایی است. شرکت‌های بریتانیایی بایزاز این بعد براساس قوانین و مقررات شرکت مقصد در اتحادیه عمل کنند که ممکن است کشور به کشور متفاوت باشد. با وجود آنکه تعرفه گمرکی صفر است، اما هزینه کار‌های اداری برای صادرات و واردات بیشتر می‌شود. همچنین جذب سرمایه خارجی نیز دست تا چند ماه کم خواهد بود چرا که اطمینان کافی از آینده وجود ندارد.
براساس گزارش فایننشیال تایمز که با نظرسنجی از ۸۰ اقتصاددان مطرح دنیا منتشر شده، بهبود وضع اقتصادی بریتانیا بسیار کند خواهد بود و دست کم ۱۸ ماه طول می‌کشد تا به اندازه دوران پیش از شیوع کرونا برسد (Strauss and Romei). البته این نکته هم لازم به ذکر است که پیش از کرونا هم، بریتانیا به دلیل برگزیت با مشکلات اقتصادی مواجه شده بود.
پیامد‌های اجتماعی
آمار حملات مبتنی بر نفرت شامل حملات نژادپرستانه، اسلام ستیزانه و یهودی ستیزانه در بریتانیا از ۲۰۱۶ تقریبا دو برابر شده است. می‌توان گفت برگزیت در واقع نشانه‌ای از قدرت گرفتن گروه‌های راست افراطی در بریتانیا و سایر کشور‌های اروپایی بود. گروهی که ایده اصلی شان، ملی گرایی افراطی، مهاجرستیزی و مقابله با تکثر است.
پیش بینی می‌شود روند حملات اسلام ستیزانه و ضد مهاجران با تکمیل برگزیت افزایش یابد. همچنین به دلیل مشکلات اقتصادی، آمار جرائم هم بیشتر خواهد شد. آمار بزهکاری در سال ۲۰۱۹ به رقم ۶.۴۳ میلیون مورد رسیده که بیشترین رقم از ۲۰۰۳ به بعد است (“Crime in the United Kingdom”).
نگرانی مرزی
یکی از نگرانی‌های جدی که از پیش از برگزاری همه پرسی برگزیت تاکنون وجود داشته، به خطر افتادن پیمان جمعه نیک است. این پیمان که پیمان بلفاست هم معرف است، در سال ۱۹۹۸ میلادی با میانجی‌گری بریتانیا بین طرف‌های درگیر در ایرلند شمالی بسته شد و به درگیری‌های مذهبی در آنجا که طی سه دهه بیش از ۳۶۰۰ کشته برجای گذاشته بود، پایان داد. برخی تحلیلگران نگران بودند که برگزیت سبب روشن شدن مجدد آتش زیر خاکستر شود. اما با توجه به ماندن ایرلند شمالی در اتحادیه گمرکی، صفر ماندن تعرفه گمرکی، توافق بر سر نبود مرز سخت، و ادامه همکاری‌ها میان جمهوری ایرلند و ایرلند شمالی، این موضوع منتفی به نظر می‌رسد. البته در طولانی مدت، زمزمه‌هایی درباره تلاش ایرلند شمالی برای برگزاری همه پرسی استقلال و اتحاد مجدد با جمهوری ایرلند و در نتیجه حضور در اتحادیه اروپا شنیده می‌شود. با توجه به آنکه نمایندگان ایرلند شمالی و اسکاتلند در پارلمان بریتانیا نیز با این توافق برگزیت مخالفت کرده اند (هرچند بی تاثیر در تصویب)، این گزینه منتفی نیست؛ اما درباره ایرلند شمالی فرآیند زمان بری خواهد بود.
ایرلند شمالی و اسکاتلند از ابتدا با خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا مخالف بودند. حالا هم نیکولا استورجن، وزیر اول اسکاتلند به دنبال برگزاری همه پرسی مجدد استقلال از بریتانیا و سپس پیوستن به اتحادیه اروپاست. هرچند در سال ۲۰۱۴ این جدایی رای نیاورد، اما این بار برگزیت شرایط را بسیار متفاوت کرده است. در صورتی که اسکاتلند از بریتانیا جدا شود، احتمال برگزاری همه پرسی مشابه در سال‌های بعد در ایرلند شمالی هم قوت می‌گیرد.
آینده حزب محافظه کار
برگزیت دو نخست وزیر یعنی دیوید کامرون، برگزار کننده همه پرسی برگزیت و ترزا می، جانشین وی را به استعفا وادار کرد و دو انتخابات زودهنگام هم در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۹ برگزار شد. با توجه به آنکه این روز‌ها بریتانیا هم با کرونا و هم برگزیت دست به گریبان است، احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام بسیار اندک است. البته باید این نکته را در نظر گرفت که براساس نظرسنجی‌های اخیر، اگر بوریس جانسون همین امروز در انتخابات شرکت کند حتی کرسی خود را به عنوان نماینده پارلمان از دست می‌دهد. حزب محافظه کار هم دیگر شانسی برای کسب اکثریت آرا ندارد. البته حزب کارگر هم به تنهایی محبوبیت لازم را برای تشکیل دولت مستقل ندارد و ناچار به تشکیل دولت ائتلافی خواهد شد. با وجود آنکه حامیان برگزیت از عملکرد جانسون در زمینه برگزیت راضی هستند و اغلب شهروندان هم معتقدند به هر حال امضای "هر توافقی" از برگزیت بدون توافق بهتر بود، عملکرد جانسون درباره کرونا بسیاری را ناامید کرد. از سوی دیگر حزب کارگر نیز در سال‌های اخیر به دلیل اتهام زنی‌ها علیه آن درباره یهودی ستیزی، محبوبیتش کمی کاهش یافته است (“UK PM Johnson could lose his seat and majority at next election: Poll”).
نتیجه گیری
نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد جوانان بریتانیایی از جدی‌ترین مخالفان خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و سالمندان بالای ۶۵ سال، جدی‌ترین حامی برگزیت بودند. اما در نهایت مشارکت حدود ۶۴ درصدی جوانان در همه پرسی برگزیت سبب شد نتیجه با اختلاف اندکی به نفع خروج بریتانیا شود. شاید مشارکت بیشتر شهروندان می‌توانست برای مدتی برگزیت را به تعویق اندازد. هرچند بعید نبود مدتی بعد دوباره زخم چرکین روابط طرفین سرباز کند. محبوبیت بوریس جانسون در روز‌های بعد از امضای این توافق پسابرگزیت روبه افزایش است، این موضوع نشان می‌دهد که در کوتاه مدت، امضای هر توافقی از برگزیت بدون توافق بهتر بوده و بار روانی مثبتی برای شهروندان داشته است. بوریس جانسون پس از خروج رسمی بریتانیا از اتحادیه اروپا اعلام کرد که تمایل دارد به عنوان رهبر حزب محافظه کار و نخست وزیر به کارش ادامه دهد. بعید است با توجه به چالش‌های جدی این روز‌های بریتانیا، انتخابات زودهنگام برگزار شود یا جانسون استعفا دهد. حتی با وجود آنکه بسیاری معتقدند سهل انگاری و عادی انگاری‌های جانسون درباره کرونا بیش از ۷۶ هزار نفر را به کام مرگ فرستاد و کشور را با بحران اقتصادی مواجه کرد، دستیابی به توافق در آخرین روز‌های باقیمانده از دوره انتقالی برگزیت سبب افزایش نسبی محبوبیت جانسون شد.
خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا پس از حدود ۵۰ سال، هرچند غافلگیرکننده نبود، اما تغییری جدی و بزرگ است. پیامد‌های این اتفاق بر جنبه‌های مختلف اقتصادی، سیاسی، تجاری و اجتماعی تاثیر جدی خواهد داشت.
نویسنده: الهام عابدینی
کارشناس مسائل بریتانیا
نظر شما