پخش زنده
امروز: -
گزارش مکتوب ...
به وقت مهاجرت
مهاجرت ، یا بصورت اجباری است و یا بصورت اختیاری که عوامل متعددی در روند شکل گیری آن موثرند.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خوزستان ، مهاجرت در لغت به معنی ترک سرزمین پدری و رفتن به دیاری است که اهداف مختلف افراد را تامین میکند .
از مهمترین دلایل مهاجرت میتوان به نبود زیرساخت‌ها و امکانات زیر بنایی برای فعالیت‌های اقتصادی و رشد و پیشرفت فرهنگی و سیاسی افراد اشاره کرد.
نقطه مقابل مهاجرت، " مهاجرت معکوس " است که در کشور ما به بازگشت مردم از شهر‌های بزرگ به شهر‌های کوچک یا از شهر‌ها به مناطق روستایی اطلاق میشود، موضوعی که چند سالی است در استان خوزستان با ارائه خدماتی همچون احداث راه‌های روستایی، تسطیح اراضی کشاورزی، آب رسانی، برق رسانی، گاز کشی، خطوط تلفن و مدارس نوساز، سرعت بیشتری گرفته و مردم را از شهر‌ها به روستا کشانده و آن‌ها را مستقیم در روند تولید مایحتاج خود دخیل کرده است.
محروم از زیبایی‌های روستا
حوضچه‌های ماهی با انبوهی از ماهیان گرم آبی ، مزارع سرسبز گندم و جو ، شالیزار‌های برنج که قدشان تا کمر میرسد و " باد "، در آن‌ها به بازی کودکانه خود مشغول است ، نهر‌های پر آب که آرام و سر بزیر راه خود را میروند و رنگین کمانی از سرسبزی وطراوت برای مردمان حاشیه به ارمغان می‌آورند، همه و همه زیبایی‌های سرزمینی بود که خانواده چلداوی چند سالی از دیدن آن‌ها محروم بودند.
حالا، اما چند سالی است این خانواده با تغییر در سبک زندگی خود شهر را با تمام زرق وبرقهایش رها کرده اند و با انتخاب زندگی در روستای پدری شان در بخش بستان، قدم در مسیر بازگشت شیرینی نهاده اند که سراسر تجربه است و تولید .
تولیدی که هم نیاز خانواده وهم بخشی از نیاز مردم شهر‌های اطراف را تامین میکند؛ و مزد این خانواده تلاشگر وصبور سفره‌ای است گسترده ورنگارنگ که هرچه در آن خود نمایی میکند حاصل دست رنج آنهاست، از برنج گرفته تا ماهی و مرغ و گوشت و لبنیات و سبزیجات و گندم وجو و علوفه‌های دامی همه وهمه محصولاتی است که با تلاش این خانواده یکدل تولید میشود.
جنگ ما را مجبور به مهاجرت کرد
محمد چلداوی جانباز جنگ تحمیلی، برادر دو شهید و دهیار و کشاورز روستای سابله میهن آباد بخش بستان است او همانند دیگر ساکنین این بخش، با آغاز جنگ تحمیلی مجبور به ترک روستای پدری شد و تمام دار و ندار خود بجز خانواده را از دست داد و راهی حاشیه شهر‌های اطراف شد تا کمی دور‌تر از میدان نبردی که حالا خانه او سنگر مدافعانش شده بود زندگی تازه‌ای را آغاز کند، اما زندگی در شهر سختی‌های خود را داشت و او وفرزندانش مجبور بودند برای امرار معاش خانواده رو به مشاغلی بیاورند که با روحیه آن‌ها سازگار نبود.
محمد میگوید: جنگ خانه و زمین‌های کشاورزی ما را ویران کرد، دام‌های ما را از بین برد وما، مجبور به مهاجرتی شدیم که پایانش را نمی‌دانستیم.
روز‌های شیرین بازگشت به روستا
روز‌های شیرین بازگشت به روستا
تکرار خاطرات روز‌های سخت گذشته در شهری که محمد وخانواده او به آنجا تعلق نداشت ند برایش سخت بود و او با بغضش به ما فهماند علاقه‌ای به صحبت از این دوره زندگی خود ندارد. گویی محمد بیشتر دوست داشت از خوشی‌های زندگی اش برایمان بگوید، دوران خوشی که با پایان جنگ کم کم شروع شد و حالا به اوج خود رسیده است.
او گفت: زمین‌ها پاکسازی و آخرین بقایای جنگ تحمیلی که همان مین‌های کاشته شده در زمین‌های ما بود، جمع آوری وهمه چیز محیای یک " کشت تمام وعیار " شد، راه‌ها هموار و پل‌ها ساخته شد، مردم کم کم به روستا‌ها بازگشتند و روستا‌ها رونق گذشته خود را بدست آوردند، جوان‌هایی که تا دیروز در چهار راه‌ها و فلکه‌های شهر‌های بزرگ علاف بودند، حالا بر روی زمین‌های کشاورزی پدرانشان مشغول کارند وسرود زندگی پر نشاط را زمزمه میکنند.
محمد چلداوی که حالا درکنار ما در روستا قدم میزند با نشان دادن خانه بهداشت و زمین‌های تسطیح شده‌ای که در طرح ۵۵۰ هزار هکتاری آماده کشاورزی شده اند شادی خود را نشان میدهد و میگوید به لطف خداوند و توجه دولت‌های مختلف به روستا‌ها، تمام زمین‌های کشاورزی ما در چهار فصل کشت میشود و محصولات تولیدی ما شامل گندم، جو، شلتوک برنج، بامیه و لبنیات به نقاط مختلف کشور وحتی کشور عراق ارسال میشود و فرزندان مان از درآمد همین کار تشکیل خانواده داده اند.
چلداوی اضافه کرد: اکثر روستاهای استان خوزستان به واسطه هم مرز بودن با کشور عراق روستاهای مرزی محسوب میشوند و باید سازوکار خدمات جوری مهیا شود که تمایل مردم به زندگی در روستا‌ها بیشتر شود، چرا که این روستائیان در درجه اول مرزبانان افتخاری و پس از آن کشاورزان ودامداران این سرزمین محسوب میشوند.
یک میلیون نفر جمعیت روستایی خوزستان
براساس اعلام معاونت اشتغال و سرمایه گذاری اداره کل امور روستایی شورا‌های خوزستان، بیش از ۱ میلیون نفر جمعیت خوزستان را روستاییان تشکیل میدهند که نقش مهمی در تولید محصولات کشاورزی و دامی دارند.
مرادی میگوید در حال حاضر در این استان ۱۹۰۰ دهیاری، ۶۲۵۱ شورای اسلامی روستا، و بیش از ۴ هزار روستای مسکونی وجود دارد که بیشترین میزان جمعیت در روستاهای برخوردار ساکن هستند
معاون اشتغال و سرمایه گذاری اداره کل امور روستایی شورا‌های خوزستان از جمله علل تمایل به مهاجرت معکوس از شهر‌ها به روستا‌ها در چند سال اخیر افزایش سطح خدمات ارائه شده به روستا‌ها میداند و می‌افزاید: افزایش سرعت حمل ونقل با احداث راه‌های روستایی جدید یکی از مهمترین دلایل برگشت مردم به روستا‌ها است که شرایط را برای انتقال سریع و ارزان محصولات کشاورزی و دامی تولید شده به مراکز فروش در شهر‌های بزرگ فراهم میسازد.
افزایش کیفیت راه‌های روستایی عامل مهم مهاجرت معکوس به روستا‌ها
میگویند:"راه بستر توسعه است"یعنی هرجا راه باشد، خدمات هم به آنجا سرازیر میشود و زمینه رونق آن منطقه فراهم میشود. از آنجا که متولی احداث و نگهداری راه‌های روستایی استان خوزستان معاونتی به همین نام در اداره کل راهداری و حمل ونقل جاده‌ای است به سراغ معاونت تازه ادغام شده‌ای رفتیم که چند ماهی است از اداره کل راه وشهرسازی استان به اداره کل راهداری و حمل ونقل جاده‌ای استان منتقل شده است .
دکتر محمد علی طالبی پور " روستا زاده‌ای که حالا متولی بخش راه روستایی استان شده است و تجربه زندگی در روستا را هم دارد، او میگوید: چند سالی که از حضورش در این سمت می‌گذرد شاهد نگاه ویژه دولت‌های مختلف به بخش راه‌های روستایی بودم بگونه‌ای که در طول سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹، ۲۸۱ کیلومتر راه جدید روستایی در خوزستان احداث شده است.
او ترمیم و بازسازی راه‌های روستایی آسیب دیده را هم جزو وظایف کاری خود میداند و می‌افزاید در همین مدت در طول ۱۰۲ کیلومتر از راه‌های روستایی هم عملیات روکش آسفالت انجام شده که رقم قابل توجهی محسوب میشود.
طالبی پور توجه به راه‌های روستایی را در رونق مجدد روستا‌ها موثر میداند و میگوید: خدمات رسانی به روستا‌ها از احداث راه روستایی مطلوب آغاز میشود و هر روستایی که راه مناسب داشته باشد تمایل دستگاه‌های خدمت رسان برای حضور در آن بیشتر است.
وی افزایش کیفیت راه‌های روستایی را مهمترین دلیل مهاجرت معکوس مردم به روستا‌ها میداند و میگوید در فاصله سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹ عملیات احداث ۶ پل بزرگ ومهم جمعا به طول بیش از ۸۰۰ متر هم در استان انجام شده که از مهمترین آن‌ها میتوان به پل‌های دیلم شوشتر، زعن وخسرج در شوش، دم اشکفت در باغملک، ماهور برنجی در دزفول وهادی آباد در اهواز اشاره کرد.
او در ادامه مهمترین مانع در مسیر احداث راه‌های روستایی را نبود اعتبارات کافی دانست که در صورت رفع آن شاهد بهبود وضعیت راه‌های روستایی استان خواهیم بود.
علاوه بر نقش موثر راه‌های روستایی ، عوامل دیگری نیز در مهاجرت معکوس مردم به روستا‌ها موثرند، خدماتی همچون تسطیح اراضی کشاورزی، آبی کردن زمین‌های دیم، احداث مراکز بهداشتی ودرمانی وساخت مدارس استاندارد از دیرباز بعنوان خواسته‌های مهم مردم ساکن در روستا‌ها مطرح بوده است.
موج گسترده مهاجرت معکوس با اجرای ابر پروژه ۵۵۰ هزار هکتاری
با این مقدمه به سراغ طرح ۵۵۰ هزار هکتاری احیای زمین‌های کشاورزی استان خوزستان رفتیم، همان طرحی که به دستور رهبر معظم انقلاب در سال ۱۳۸۷ آغاز شده و بذر امید را در دل کشاورزان منطقه کاشته و حالا جمع زیادی از کشاورزان منطقه از قبل آن زندگی خود و خانواده شان را اداره میکنند.
محمد جواد صالحی نژاد مدیر عامل موسسه جهاد نصر و مجری طرح ۵۵۰ هزار هکتاری احیای دشت‌های خوزستان و ایلام است او میگوید: با اجرای این طرح که بیشتر به یک ابر پروژه شبیه است، امنیت غذایی کشور تامین و خوزستان به قطب کشاورزی تبدیل خواهد شد.
وی از دیگر مزیت‌ها واهداف این طرح ارتقاء بهره وری و توسعه پایدار منابع آب وخاک، اشتغال پایدار، توسعه صنایع تبدیلی، افزایش ۹/۵ میلیون تنی محصولات کشاورزی، و استفاده از سرمایه گذاری‌های انجام شده در بالا دست شبکه‌های فرعی و آبیاری دانست وافزود مهمترین هدف این طرح که بیش از همه، مورد توجه است ایجاد زمینه مهاجرت معکوس و بازگشت مردم به روستا‌ها است که نقش مهمی در تولید محصولات دامی و کشاورزی ایفا میکند.
وی افزود: احداث شبکه‌های اصلی آبیاری به وسعت ۲۹۵ هزار هکتار از اراضی این طرح در سال ۹۴ از سوی وزارت نیرو انجام و آب مورد نیاز زمین‌ها تامین شد که این میزان وسعت، مبنای کاری فاز نخست این طرح قرار گرفت و نهایتا در آبان سال ۹۷ فاز نخست آن به بهره برداری رسید و ۳.۵ میلیون تن به تولیدات کشاورزی کشور افزوده شد.
وی اضافه کرد: طبق پیش بینی‌های صورت گرفته قرار بود با بهره برداری کامل از این طرح که ۵۵۰ هزار هکتار وسعت دارد سالیانه ۱۶ هزار میلیارد تومان برای کشاورزان درآمد ایجاد شود که این میزان در آمد در فاز نخست این طرح محقق گردید.
محصولات کشت شده در این زمین‌ها بیشتر از نوع گندم و برنج است که مصرف روزانه دارد.
مدیر عامل موسسه جهاد نصر در ادامه به فاز دوم این طرح اشاره کرد و گفت دستاورد‌های مثبت فاز نخست این طرح و موج گسترده مهاجرت معکوس مردم به روستا‌ها دولت را برآن داشت تا فاز دوم این طرح به وسعت ۲۵۵ هکتار را در سال ۹۶ آغاز کند که مقدمات این کار با تامین آب مورد نیاز فاز دوم ازسوی وزارت نیرو فراهم شده است .
وی نیاز اعتباری فاز دوم این طرح را ۲۵ هزار میلیارد تومان دانست که در صورت تخصیص عملیات اجرایی فاز دوم نیز آغاز خواهد شد.
مدارس نوسازی که مانع مهاجرت روستاییان شده
اهمیت ندادن به موضوع آموزش وپرورش روستایی و توجه نکردن کافی به تحصیل فرزندان روستائیان از دیگر عوامل مهاجرت روستانشینان به شهر‌ها بود، میل دستیابی به موقعیت‌های بهتر در زندگی از یک سو و نبود امکانات آموزشی در روستا‌ها از دیگر سو باعث میشد ابتدا فرزندان و پس از آن روستائیان راهی شهر‌ها شوند، و اینگونه روستا‌ها خالی از سکنه و میزان تولید محصولات کشاورزی و دامی به حداقل می‌رسید.
حالا، اما احداث مدارس نوساز در روستا‌ها، چند سالی است مانع از مهاجرت بیشتر روستاییان به شهر‌ها شده تا جائیکه نه تنها هیچ کشاورز روستایی به شهر کوچ نمی‌کند که روستائیان مهاجر نیز به روستا‌ها بازگشته اند و فرزندان آن‌ها در این مدارس مجهز و به روز تحصیل میکنند و دوش به دوش خانواده خود مشغول کشاورزی هستند.
بیشتربخوانید : طرح روستاهای بدون بیکار و محصول محور در خوزستان
۴۷۱ مدرسه نوساز سهم روستاهای خوزستان
علی قربانی مدیر کل سازمان نوسازی و تجهیز مدارس استان خوزستان است او میگوید: از ۵ سال گذشته تاکنون ۱۱۷۸ مدرسه در قالب ۴۳۰۳ کلاس درس در استان ساخته و به بهره برداری رسیده است که از این میزان ۴۷۱ مدرسه در قالب ۱۶۷۰ کلاس درس مربوط به مناطق روستایی استان است.
قربانی می‌افزاید : پیش از این دلایلی همچون، بیکاری، نبود زیرساخت‌های مناسب در روستا‌ها، درآمد ناکافی، مشکلات بهداشتی ومهمتر از همه نبود امکانات آموزشی از مهمترین دلایل مهاجرت به شهر‌ها به حساب می‌آمد، اما هم اکنون تا حدود زیادی این مشکلات برطرف شده و تعداد زیادی از روستائیان به روستاهای خود بازگشته اند و به راحتی در روستا‌ها زندگی میکنند.
وی از دیگر اهداف این سازمان را حذف مدارس سنگی در یک بازه زمانی ۳ ساله، حذف مدارس کانکسی و فضا‌های غیر استاندارد سطح استان و نیز تسریع در عملیات ساخت فضا‌های آموزشی به روش صنعتی سازی دانست و افزود: محدودیت‌های اعتباری مهمترین مانع در مسیر ساخت مدارس جدید روستایی است که در صورت رفع این مشکل شاهد تحول اساسی در ارتقاء وضعیت مدارس روستایی استان ودر پی آن افزایش کیفیت آموزش در مدارس روستاهای استان خواهیم بود.
خدمات بهداشتی مطلوب دیگر خواسته مهم روستائیان
بهره مندی ساکنین روستا‌ها از خدمات مطلوب بهداشتی و درمانی از دیگر عوامل مهم در جلوگیری از مهاجرت روستائیان به شهر‌ها است .
بهره مندی ساکنین روستا‌ها از خدمات مطلوب بهداشتی و درمانی از دیگر عوامل مهم در جلوگیری از مهاجرت روستائیان به شهر‌ها است .
چند سالی میشود در استان خوزستان اقداماتی در جهت احداث و راه اندازی مراکز بهداشتی ودرمانی روستایی صورت گرفته که برای اطلاع از آمار دقیق این مراکز بهداشتی و درمانی روستایی سری هم به بهداشت استان زدیم، همانجا که این روز‌ها به واسطه حضور سرزده ویروس منحوس کرونا سرش از همیشه و همه جا شلوغتر است.
راه اندازی ۱۱ مرکز خدمات جامع سلامت در سطح استان
دکتر علوی رئیس بهداشت استان و از پزشکان باسابقه استان است او میگوید: از آنجا که متولی اصلی احداث، تجهیز، و راه اندازی مراکز خدمات جامع سلامت دانشگاه‌های علوم پزشکی است از سال گذشته تا کنون ۱۱ مرکز روستایی با جمعیت تحت پوشش بیش از ۶۲ هزار نفر در سطح روستاهای استان راه اندازی و فعال شده است که نقش مهمی در مراجعت روستاییان به روستا‌ها داشته است.
وی افزود : همچنین در همین مدت در تمامی روستاهای بالای ۱۰۰ خانوار خانه بهداشت تاسیس شده و به ازای هر ۴ تا ۱۲ هزار نفر نیز مراکز خدمات جامع سلامت فعال شده ا که رقم قابل توجهی است.
او معیار اصلی بهره مندی روستا‌ها از مراکز خدمات جامع سلامت روستایی را جمعیت روستا‌ها عنوان کرد و افزود: براساس استاندارد‌های شبکه بهداشت کشور به ازای هر ۴ تا ۱۲ هزار نفر جمعیت، مرکز خدمات جامع سلامت احداث و فعال میگردد و در صورت نزدیک بودن روستا به شهر، روستائیان خدمات بهداشتی مورد نیاز خود را از نزدیکترین جمعیت تحت پوشش شهری دریافت میکنند.
رونق زندگی در روستا‌ها وابسته به نوع خدماتی است که از سوی دولت‌ها به روستا‌ها ارائه میشود و باید توجه داشت فاصله کوتاه ایجاد شده میان شهر و روستا که به مدد وجود فضای مجازی و راه‌های ارتباطی هموار رقم خورده طعم شیرین خدمات شهری را به روستائیان چشانده و ذائقه آنان را در زندگی تغییر داده است بگونه‌ای که حالا تنها تفاوت زندگی شهری با روستایی، زمین‌های کشاورزی وسیعی است که در آن‌ها محصولات مختلف کشت میشود، در چنین شرایطی باید با ایجاد شباهت‌های بیشتر میان این دو سبک زندگی میل به روستا نشینی را در کشاورزان تقویت کرد که این میل تنهابا ارائه خدمات بیشتر امکان پذیر است .
خدماتی که نیاز‌های اصلی و مقدمات زندگی در روستا‌ها محسوب میشود و با نبودشان مهاجرت به شهر‌ها رقم می‌خورد.
توجه به صنعت توریسم و تقویت فرهنگ بوم گردی، راه اندازی کارخانه‌های کشت وصنعت و صنایع جانبی، احداث سیلو‌های نگهداری محصولات کشاورزی، و مجتمع‌های گلخانه‌ای، اهمیت به موضوع بیمه‌های اجتماعی روستائیان، حمایت مالی آن‌ها با اعطای تسهیلات، رفع نابرابری میان زندگی روستایی وشهری، راه اندازی بازار‌های محلی، گسترش کشاورزی صنعتی، اهمیت به موضوعات زیست محیطی و فراهم کردن زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی، از دیگر خدماتی است که میتواند برای بازگشت روستائیان باعث ایجاد رغبت و رونق کشاورزی در روستا‌ها را رقم بزند.
رونقی که دستاورد مهم آن افزایش میزان تولید محصولات کشاورزی و دامی ایجاد اشتغال پایدار برای روستائیان و بی نیاز‌ی کشور از واردات اینگونه محصولات است.
نظر شما