در چنین روزی بر دنیا چه گذشت؟
تقویم تاریخ؛ از تولد خواجه نصیرالدین طوسی تا اشغال افغانستان
امروز شنبه، ششم دی سال ۱۳۹۹ هجری شمسی، برابر با یازدهم جمادی الاول سال ۱۴۴۲ هجری قمری و مطابق با بیست و ششم دسامبر سال ۲۰۲۰ میلادی است
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، مهمترین رویدادهای تاریخی جهان در چنین روزی ( ششم دی ) به شرح زیر است:
درگذشت علی بن عیسی رمانی، عالم صرف و نحو
۱۰۶۰ سال پیش در چنین روزی، یازدهم جمادی الاول سال ۳۸۲ هجری قمری «علی بن عیسی رُمانی»، عالم بزرگِ علم نحو درگذشت.
وی علاوه بر آشنایی با علوم ادبی عصر خود، در فقه، کلام و علوم قرآنی نیز دانشی قابل توجه داشت. رمانی علم ادب را از کسانی همچون ابن سراج آموخت و در این علم استاد شد و شاگردان بسیاری تربیت کرد. از جمله تالیفات رمانی میتوان به «الجامع الکبیر فی التفسیر»، «النُکَت فی اعجاز القرآن» و «شرح سیبوِیه» اشاره کرد.
تولد خواجه نصیرالدین طوسی، منجم و ریاضیدان بزرگ ایرانی
۸۴۵ سال پیش در چنین روزی، یازدهم جمادی الاول سال ۵۹۷ هجری قمری «خواجه نصیرالدین طوسی»، فیلسوف، ریاضیدان، منجم و دانشمند بزرگ ایرانی در طوس - در شمال شرقی ایران - متولد شد.
وی یکی از شخصیتهای معروف و تأثیرگذار بر تاریخ ایران است که فقه و حدیث را نزد پدر و منطق و حکمت را نزد دایی اش آموخت. آنگاه خواجه نصیر به نیشابور در شمال شرقی ایران رفت و نزد اساتید بزرگ آن شهر، علوم مختلف زمان خود، از جمله ریاضیات و نجوم را در حد کمال فراگرفت. وی در روزگار هلاکوخان مغول و فرزندش، مرکز بزرگ علمی و نخستین آکادمی علوم یعنی رصدخانه عظیم مراغه را تاسیس کرد. تاسیس رصدخانه مراغه ـ در شمال غربی ایران ـ در سال ۶۵۷ هجری قمری ثبت شده است. خواجه نصیرالدین، شیوههای نوین استفاده از ساعت آفتابی را برای رصدهای خود کشف کرد. به همت وی رصدخانه مراغه با بهترین آلات و ادوات رصد مجهز شد که ۳۰۰ سال بعد از آن هم در غرب، نظیر آنها مشاهده نمیشد. خواجه نصیرالدین طوسی همچنین کتابخانهای با بیش از ۴۰۰۰ جلد کتاب در کنار رصدخانه مراغه بنا کرد. وی مدت شانزده سال در آن رصدخانه به مطالعه و تحقیق درباره ستارگان پرداخت. از این دانشمند برجسته و نامدار ایرانی متجاوز از هشتاد کتاب و رساله به زبان عربی و فارسی بجای مانده است. کتب «اساس الاقتباس»، «اخلاق ناصری»، «اوصاف الاشراف» و «شرح اشارات ابن سینا» از جمله آثار با ارزش خواجه نصیرالدین طوسی به شمار میرود. این دانشمند پرتلاش، در سال ۶۷۲ هجری قمری، دیده از جهان فروبست و در کاظمین ـ از شهرهای عراق ـ به خاک سپرده شد.
امضای معاهده مدرس میان فرانسه و انگلیس در هند
۲۶۶ سال پیش در چنین روزی، ۲۵ دسامبر۱۷۵۴ میلادی معاهده مَدْرَس میان نیروهای استعمارگر فرانسه و انگلیس در هند بسته شد.
بعد از ورود استعمار فرانسه به منطقه شبه قاره هند در اواخر قرن هفدهم میلادی، اختلافات میان این کشور و استعمار انگلستان وارد مرحلهای دیگر گردید. انگلستان که منطقه جنوب شرقی آسیا را محل فرمانروایى و تحت مالکیت خود میدانست به دنبال راهی جهت پایان حضور فرانسه در این منطقه بود. با افزایش فشارهای انگلستان از یک سو و ضعف مالی و کم تجربگی فرانسه در این منطقه از طرف دیگر، سرانجام "گودهو" فرمانده سپاه فرانسه در هندوستان در ۲۶ دسامبر ۱۷۵۴ م قراردادی تاریخی را به امضاء رسانید که به معاهده مَدْرَس و نیز قرارداد گودهو موسوم گردید. بر اساس این پیمان که در بندر مدرس هندوستان به امضاء رسید، دولت فرانسه از تمام ادعاها و حقوق خود در هند صرف نظر نمود. در حقیقت امضای این قرارداد، آغازی بود که به پایان نفوذ کمپانی هند شرقیِ فرانسه در سال ۱۷۶۹ انجامید.
تولد مائوتسه تونگ، بنیانگذار مائوئیسم
۱۲۷ سال پیش، در روز بیست و ششم دسامبر سال ۱۸۹۳ میلادی «مائو تسه تونگ» (Mao Tse - tung)، رهبر و بنیانگذار چین کمونیست متولد شد.
وی در سال ۱۹۲۱ به اتفاق تعدادی از همفکران خود، حزب کمونیست چین را تاسیس کرد. مائو بر حمایت دهقانان از جنبش کمونیستی تاکید میکرد و به همین دلیل طرفداران زیادی در روستاها پیدا کرد. مائو در سال ۱۹۳۴، رهبری صد هزار نیروی حزب کمونیست را که برای احتراز از برخورد با نیروهای دولتی، پیاده از جنوب به طرف شمال چین درحال حرکت بودند بر عهده داشت. در جریان این راهپیمایی که یک سال به طول انجامید، بیش از ۶۰ هزار تن جان باختند. پس از جنگ جهانی دوم، کمونیستها به رهبری مائو، ملی گرایان به فرماندهی «چیان کای چک» را که از حمایت غرب برخوردار بودند، شکست دادند و در سال ۱۹۴۹ تاسیس جمهوری خلق چین را اعلام کردند. مائو طی سالهای حکومت خود توانست حکومت مرکزی مقتدری در چین به وجود آورد. البته اندیشههای مائو در مورد کمونیسم، با برخی نظریات مارکس و لنین متفاوت بود که به «مائوئیسم» معروف است. مائو در سال ۱۹۷۶ درگذشت.
مرگ هاری ترومن، صادرکننده دستور بمباران اتمی ژاپن و بنیانگذار سازمان سیا
۴۸ سال پیش در چنین روزی، ۲۶ دسامبر ۱۹۷۲ میلادی "هاری ترومن" سی و سومین رئیس جمهور امریکا مُرد.
ترومن در ۱۸۸۴ م در ایالت میسوری به دنیا آمد. وی در ابتدا همچون پدرش مزرعه دار بود، ولی پس از طی تحصیلات خود، به روزنامه نگاری پرداخت سپس وارد ارتش شد و در جنگ جهانی اول به عنوان عضو گارد ملی ارتش امریکا شرکت جست. ترومن پس از جنگ وارد فعالیتهای سیاسی شد و پس از کسب عنوان سناتوری، معاون و مشاور نزدیک فرانکْلین روزْوِلْت، رئیس جمهور وقت امریکا شد. ترومن در آوریل ۱۹۴۵ م در پی مرگ روزولت و در شرایطی که جنگ جهانی دوم هنوز پایان نیافته بود، به عنوان رئیس جمهور جدید امریکا به کاخ سفید راه یافت. او با شدت بخشیدن به جنگ دوم جهانی، آلمان هیتلری را به زانو در آورد و با انداختن دو بمب هستهای بر شهرهای هیروشیما و ناکازاکی، صدها هزار نفر را نابود کرد و ژاپن را به تسلیم واداشت. ترومن در عرصه سیاست خارجی بعد از اتمام جنگ جهانی دوم، مبتکر استراتژی دکترین ترومن بود که بر اساس آن، امریکا می بایست به ملتهایى که تحت انقیاد فشارهای خارجی و در واقع کمونیسم بودند و به کمک نیاز دارند، یاری رساند. به دنبال اعلام دکترین ترومن، طرح دیگری توسط جورج مارشال، وزیر امور خارجه ترومن اعلام شد که بر اساس آن، کمکهای مالی و اقتصادی بلا عوض به حکومتهای نیازمند را مدّنظر قرار می داد، لیکن عملاً در جهت استثمار کشورها و انقیاد دولتها از طریق ایجاد وابستگیهای اقتصادی و سپس سیاسی بود. ظهور و اعلام موجودیت رژیم صهیونیستی، تأسیس سازمان پیمان آتلانتیک شمالی موسوم به ناتو، تجزیه رسمی آلمان به دو بخش شرقی و غربی و آغاز جنگ خونین و پرتلفات سه ساله در شبه جزیره کره در کنار بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی، از مهمترین وقایع و رخدادهای دوران هشت ساله حکومت ترومن در امریکا بود. همچنین سازمان جاسوسی امریکا، سیا، در سال ۱۹۴۷ م توسط ترومن بنیان نهاده شد. هاری ترومن که از سال ۱۹۴۵ م تا پایان ۱۹۵۲ م به مدت دو دوره کامل در پرحادثه ترین مقطع تاریخ امپریالیسم امریکا بر این کشور حکمرانی کرد، سرانجام پس از عمری خشونت و آمیخته با مرگ صدها هزار نفر توسط او، در ۲۶ دسامبر ۱۹۷۲ م در ۸۸ سالگی مرد.
اشغال افغانستان توسط ارتش سرخ شوروی
۴۱ سال پیش درچنین روزی، بیست و ششم دسامبر سال ۱۹۷۹ میلادی ارتش سرخ شوروی با اشغال کشور افغانستان، طولانیترین عملیات خود را علیه یک کشور مستقل آغاز کرد.
اشغال افغانستان، به اعتراف نسل جدید رهبران روسیه، یکی از اشتباهات بزرگ کرملین در سیاست خارجی بشمار میرود. حمله شوروی به افغانستان به بهانه درخواست کمک ببرک کارمل از مقامات این کشور انجام شد. کارمل یک روز بعد از این حمله، با کودتا قدرت را در افغانستان در دست گرفت. از این زمان، مجاهدین افغان با حدود ۱۳۰ هزار سرباز ارتش سرخ شوروی به مقابله برخاستند و با اینکه این ارتش شوروی از سلاحهای پیشرفته برخوردار بود، شکستهای سنگینی به آن وارد کردند. از طرف دیگر، آمریکا که تحکیم قدرت شوروی در افغانستان را خطری جدی برای منافع خود میدانست، با اقدامهای سیاسی، اقتصادی و حتی کمکهای نظامی به برخی از گروههای افغانی، به رقابت با شوروی در افغانستان پرداخت. حاصل ده سال تجاوز شوروی به افغانستان، دهها هزار کشته و مجروح از مردم مسلمان این کشور بود. سرانجام مقامهای شوروی به دلیل تغییر در سیاست خارجی این کشور و با توجه به هزینه سنگین ادامه جنگ در افغانستان، در فوریه سال ۱۹۸۹ ناگزیر به عقب نشینی از این کشور شدند.