با ویروس کرونای جهش یافته چگونه مقابله کنیم؟

به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و سلامت گروه علمی فرهنگی هنری خبرگزاری صدا و سیما؛ خانم دکتر مریم واعظ جلالی درباره جهش جدید ویروس کرونا که در انگلیس رخ داده است؛ گفت: همه ویروس‌ها در طول مراحل زندگی و تکثیرشان دچار جهش می‌شوند و این جهش و تغییر ژنتیکی در ویروس‌هایی مانند کرونا که RNA دارند بیشتر رخ می‌دهد؛ برای مثال در ویروس آنفلوآنزا نیز جهش‌های زیاد رخ می‌دهد که در نتیجه ممکن است هر فرد چندین بار در طول عمر خود به ویروس آنفلوآنزا دچار شود.

وی افزود: جهش ویروس‌ها به دو دسته عمده تقسیم می‌شود؛ یک دسته از جهش ها، آن‌هایی هستند که باعث حذف ویروس از طبیعت می‌شوند و دسته دیگر، جهش‌هایی هستند که باعث بقای بهتر و افزایش قابلیت ماندگاری ویروس می‌شوند.

وی درباره دسته دوم جهش‌ها توضیح داد: مثلاً ممکن است جهشی در ویروس‌ها رخ بدهد که به آن‌ها قابلیت فرار کردن از سیستم ایمنی را بدهد؛ برخی دیگر از جهش‌ها می‌توانند بر افزایش قابلیت انتقال ویروس اثرگذار باشند که اگر این نوع جهش در ویروس رخ بدهد باعث می‌شود دارو‌های ضدویروسی ساخته شده برای آن ویروس، اثرگذاری خود را از دست بدهد و سرعت تکثیر یا انتقال ویروس بیشتر شود و ممکن است دارو و واکسن برای آن‌ها بی تأثیر باشد.

خانم دکتر واعظ جلالی با بیان این که جهش جدید در ویروس کرونا (کرونای انگلیسی) احتمالاً در انتقال ویروس نقش زیادی دارد، تصریح کرد: ویروس کرونا سعی می‌کند با تغییر ژنتیکی و افزایش سرعت انتقال خود، بر راهکار‌های قطع زنجیره ویروس، مانند ماسک زدن و رعایت فاصله اجتماعی غلبه کند.

وی با بیان این که ویروس‌ها ذرات عفونی هستند که از میلیارد‌ها سال پیش در طبیعت بوده اند با ارائه مثالی ادامه داد: ویروس فلج اطفال مربوط به حدود ۲۰۰۰ سال پیش است و آثاری که از مومیایی‌های مصر به دست آمده نیز مشخص کرده که این ویروس در آن زمان نیز وجود داشته است بنابراین ویروس‌ها سعی می‌کنند قابلیت ماندگاری در طبیعت داشته باشند.

این متخصص ویروس شناسی با بیان این که افزایش سرایت بیماری ناشی از جهش ویروس کرونا، باعث ایجاد نگرانی‌هایی می‌شود بیان کرد: با وجود محدودیت‌های وضع شده و رعایت پروتکل‌های بهداشتی در کشور انگلستان، باز هم ویروس کرونا سرایت پذیری بیشتری ایجاد کرده است، زیرا ویروس برای بقای بیشتر خود تلاش می‌کند و این امر، برای جهان مسائل بهداشتی ایجاد می‌کند، زیرا هرچه قدر که ویروس کرونا قدرت انتقال بیشتری پیدا کند، تعداد افراد بیشتری را درگیر می‌کند و به دلیل افزایش تعداد بیماران، ممکن است مرگ ومیر افراد نیز بیشتر شود.

متخصص ویروس شناسی پزشکی در پاسخ به سؤالی درباره تأثیر جهش جدید ویروس کرونا بر فرآیند ساخت واکسن تصریح کرد: جهش رخ داده باعث تغییر در پروتئین ناحیه سطحی ویروس شده است؛ شکل این پروتئین سطحی در عملکرد ویروس بسیار مهم است، زیرا تغییرات کوچک در پروتئین‌های سطحی می‌تواند اثرات بسیار بزرگی بر نحوه عملکرد ویروس بگذارد؛ برای آن که بدانیم جهش ویروس چه تأثیری بر ساخت واکسن می‌گذارد باید به روش ساخت واکسن توجه کنیم.

استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره روش‌های ساخت واکسن گفت: واکسن می‌تواند بر پایه ویروس کشته شده یا ویروس ضعیف شده یا ماده ژنتیکی ویروس ساخته شود.

خانم دکتر واعظ جلالی در پاسخ به این سؤال که چرا برخی محققین مدعی هستند جهش جدید بر واکسن فایزر تأثیر چندانی ندارد، گفت: باتوجه به ساختار واکسن فایزر، گفته می‌شود این واکسن با اعمال تغییر کوچکی (که مربوط به همان ناحیه جهش یافته ویروس است) می‌تواند بدون نیاز به کارآزمایی بالینی مجدد، روی سویه‌های جدیدی از ویروس کرونا نیز مؤثر باشد.

وی خاطرنشان کرد: البته باید حتماً به این نکته توجه داشته باشیم که واکسن کرونا، احتمالاً باعث بروز ایمنی دائم در بدن افراد نمی‌شود؛ ویروس کرونا مانند آنفلوآنزا دچار جهش‌های بسیاری می‌شود و بنابراین احتمالاً آنتی بادی‌های ساخته شده در بدن ما نمی‌تواند ایمنی دائم در مقابل ویروس کرونا به بدن ما بدهد و باتوجه به احتمالات اندکی که درمورد ایمنی دائمی ایجادشده توسط واکسن‌های پیشنهادی کرونا (چه بر پایه ماده ژنتیکی و چه بر پایه ویروس ضیف شده یا کشته شده) وجود دارد، همچنان به افراد توصیه می‌شود که فاصله اجتماعی خود را حفظ کنند، زیرا با حفظ فاصله اجتماعی می‌توان حتی بر این ویروس جهش یافته نیز غلبه کرد.

خانم دکتر واعظ جلالی تأکید کرد: ما همه ویروس‌های کرونا درجهان را بررسی نکرده ایم و بنابراین ممکن است سویه‌های دیگری از ویروس کرونا در جهان با جهش‌هایی در گردش باشند بنابراین افراد نباید بترسند و همچنان باید بر روش‌های مدیریت کرونا و قطع زنجیره انتقال ویروس تمرکز کنیم.