دلایل پایداری توافق آتش‌بس قره‌باغ

وب‌سایت شورای روابط خارجی آمریکا در یادداشتی نوشت: باگذشت دو ماه از جنگ قره‌باغ تغییرات بزرگی در جریان است. طرفین در حال تبادل اسرا و قربانیان جنگ هستند، نیروهای ارمنی حتی از سرزمین‌هایی که در جنگ از دست نداده‌اند نیز عقب‌نشینی می‌کنند و نیروهای حافظ صلح روسی برای محافظت از کریدور بین ارمنستان و قره‌باغ حداقل برای پنج سال وارد این کشور شده‌اند. این توافق‌نامه همچنین خواستار ایجاد یک کریدور دیگر بین آذربایجان و نخجوان است.
 

 

این صلح موقت تا کی ادامه خواهد داشت؟
ازآنجایی‌که چندین توافق‌نامه آتش‌بس در جریان جنگ‌های گذشته از هم پاشیده است، بدبینی در مورد این توافق‌نامه نیز قابل درک است؛ اما دلایلی وجود دارد که می‌تواند این توافق‌ را برای مدت طولانی حفظ کند:
حضور نظامی روسیه؛ با حضور دو هزار نفر نیروی حافظ صلح روسیه، بسیار عجیب خواهد بود اگر رئیس‌جمهور علی‌اف دستور حمله جدیدی را صادر کند، زیرا می‌داند با این کار، نیروهایش باید با نیروهای روسی بجنگند. پوتین در ماه اکتبر اظهار داشت؛ روسیه برای دفاع از ارمنستان مداخله نخواهد کرد، مگر اینکه به خاک ارمنستان حمله شود؛ اما اکنون‌که او نیروهای روسی را در مناطق مورد مناقشه مستقر کرده است، با ازسرگیری جنگ، اتمام جنگ دیگر آسان نخواهد بود.
اهمیت پیروزی آذربایجان؛ دستاوردهای نظامی آذربایجان در قره‌باغ بیش از چیزی است که علی‌اف به دنبال آن بود. وی به اشغالگری ارامنه در خاک آذربایجان پایان داده و بازگشت صدها هزار پناهنده آذری را امکان‌پذیر کرده است. آذربایجان همچنین منطقه شوشا را که سی سال پیش بیشترین جمعیت آذری در آن سکونت داشتند را پس گرفت. ازنظر علی اف، این‌یک موفقیت جزئی نیست، بلکه یک پیروزی عظیم است.
ریسک جنگ دوباره؛ اقدامات نامعقول برای بازپس‌گیری قره‌باغ، می‌تواند مشکلات بیشتری برای آذربایجان ایجاد ‌کند. رهبری ارمنستان برای تقویت استحکامات دفاعی قره‌باغ باهدف پیشگیری از وقوع یک جنگ دیگر اقدامات گسترده‌ای انجام خواهد داد. همچنین ازآنجاکه جمعیت باقیمانده در منطقه در محاصره کامل ارمنی‌ها قرار دارند، حمله مجدد به قره‌باغ، آذربایجان را به انتخاب بین دو گزینه پاک‌سازی قومی یا اشغال خشونت‌بار مجبور خواهد کرد.
درمجموع به نظر می‌رسد قره‌باغ برای دهه‌ها یکی از جنگ‌های به‌اصطلاح فریز شده پیرامون روسیه بود. بعدازاینکه این جنگ فریز شده برای مدتی از سر گرفته شد، دوباره به حالت فریز برمی‌گردد.