راهکار‌های غنی سازی روابط خانوادگی در ایام کرونا

به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صدا وسیما: سوال مهمی که در دوران کرونا مطرح است این است که چه عواملی باعث همبستگی و همدلی خانوادگی می شود؟ اینکه در ایام کرونا چه راهکار‌هایی برای حفظ بهداشت روانی خانواده لازم است. شیوع کرونا موجب شده که نهاد خانواده بیش از هر نهاد دیگری برای مقابله با کرونا اهمیت یابد.

 

بچه ها قبل از کرونا به مدرسه می رفتند، اما الان در اوقات خود را در خانه سپری می کنند. ممکن است برخی از پدران که نان آور خانواده بودند شغل شان را از دست داده باشند و مادر که می توانست به مشکلات خانواده بدون دغدغه بپردازد. الان با مشکلات بیشتری روبرو باشد.

 

مشکلات دوران کرونا بطور طبیعی باعث افزایش برخی از مشکلات در درون خانواده‌ها شده است و ممکن است بر امنیت روانی خانواده تاثیر بگذارد و بر تربیت فرزندان نیز تاثیرگذار باشد. مساله ای که در این شرایط کرونا در خانواده مهم است بحث تقویت همبستگی و همدلی خانوادگی است که می‌توان با غنی سازی روابط بین اعضای خانواده آن را محقق ساخت.

 بازی کرونا با روح و روان کودکان
در دوران کرونا مسئولیت مراقبت از سلامت جسم و روان آن‌ها با پدر و مادر است بچه هایی که تغییرات زندگی در دوران کرونا، آن‌ها را آسیب پذیرتر کرده است. احتمالا حال روحی خیلی از پدر و مادر‌ها به خاطر مواردی همچون " اضطراب و نگرانی از بیمار شدن، محدود شدن روابط اجتماعی، ترس از مشکلات اقتصادی، و یا از دست دادن عزیزان" حال خوبی نیست؛ که می‌تواند بزرگترین خطر برای سلامت روان کودک باشد. پدر و مادر‌ها در این دوران پر استرس خیلی باید مراقب روح و روان بچه ها باشند.تا فضای مطلوبی در کودک شما شکل نگیرد و به فرزند شما آسیبی وارد نشود.

شاه کلید رفتار مناسب با کودک، گذراندن وقت باکیفیت با کودک است. وقت کیفی یعنی همراهی ۱۰۰ درصدی با فرزند یعنی فاصله گرفتن از همه دغدغه ها و بازی با کودک، یعنی در اختیار فرزند بودن، یعنی بازی مطابق خواسته های او، زمان آن نیز نمی خواهد خیلی طولانی باشد. نیم ساعت صبح و نیم ساعت عصر، نیم ساعتی که کودک از ته دل با خودش بگوید چه پدر و مادر باحالی دارم. چقدر بازی دوست دارند. پدر و مادر‌ها یادتان باشد در روز‌هایی که کرونا خیلی جدی شما را وادار به استفاده از ماسک و ضدعفونی کرده است. مراقب یک مساله خیلی مهم دیگر هم باشید مساله ای بنام کودک و فرزند که زندگی و آینده من و شما جامعه ما هستند.

 چگونه می توان روابط بین اعضای خانواده را غنی سازی کرد ؟
* چگونه کیفیت روابط بین زوجین ارتقا می یابد:
روابط زوجین این که چطور بتوانند در این شرایط سخت کرونا، که با هم هستند؛ کیفیت روابط را بالا ببرید. بالا بردن کیفیت روابط بین زوجین را " غنی سازی روابط" می گویند. برای اینکه زوجین روابط خود را باکیفیت و غنی سازند نیازمند مهارت هایی است که باید آن‌ها را در خانواده به کار گیرند. ارتباط بین زوجین، پدیده‌ای است که طی آن مطالب،  اطلاعات، احساس ها، حافظه و فکر منتقل می شود. گاهی در خانواده دو عضو خانواده وقتی صحبت می کنند؛ معنی و مفهوم را نمی توانند درست منتقل کنند.

* خوب دیدن و خوب شنیدن یکدیگر
گاهی زوجین به شیوه کلامی و شفائی ارتباط برقرار می‌کنند؛ که این شیوه کلامی می تواند مثبت باشد مانند بکار بردن کلمات و جملاتی همچون: بزرگواری و محبت کردید. گاهی هم می‌تواند منفی باشد مانند: به تو مربوط نیست. گاهی زوجین در ارتباط بطور موثر گوش دادن و دیده شدن از طریق یکدیگر را انجام نمی دهند. زوجین باید رو در بنشینند و با ارتباط چهره به چهره با هم حرف بزنند؛ و یکدیگر را ببینند. گاهی همسران از یکدیگر گله¬مندند مواردی همچون "مگر  نمی بینی که غذا درست کردم. از صبح تا حالا اینجا را مرتب کرده ام، به تکالیف بچه ها رسیدگی کرده ام. "

* تفاهم و همدلی با یکدیگر
در بیشتر تعارضات بین زن و شوهر، زوجین همیشه این مساله را مطرح می‌کنند که ما با همدیگر تفاهم نداریم. تفاهم نداشتن بین زن و شوهر به این دلیل است که در ارتباط، پیامی که از سمت یک طرف فرستاده شده است از سوی طرف مقابل به درستی درک نشده است. ارتباط مناسب زوجین، همراه با همدلی ، با تغییر در نگرش و رفتار ممکن می شود. زوجین در ارتباط با یکدیگر باید بتوانند بر فکر و بر احساس یکدیگر تاثیر بگذارند. به همدیگر نزدیک و به همدیگر علاقه مند شوند.

زوجین باید با اعمال و رفتار خود نشان دهند به یکدیگر علاقمند هستند. حضور زن و شوهر برای یکدیگر نباید فقط جسمی باشد بلکه باید حضوری روانی برای یکدیگر داشته باشند. زن و شوهر باید خود را به جای دیگری قرار دهند.

* پی جویی وجوه مشترک
در ارتباط، زوجین باید به دنبال وجوه مشترک یکدیگر باشند و به مواردی همچون "انعطاف پذیری، گشودگی، به کار بردن متقابل کلمات محبت آمیز و باورپذیر" توجه داشته باشند. برخی از زوجین بیشتر دنبال آن هستند که تفاوت ها کدام هستند. همگام شدن و همبستگی زوجین به این معنا است که آن‌ها بتوانند هدف مشترکی را دنبال کنند.

* احترام متقابل به یکدیگر
احترام متقابل یک اصل روانشناختی است. به همان میزان که دوست دارید به شما و احساسات شما احترام بگذارند، برای عقایدتان احترام بگذارند. شما هم باید به طرف مقابل احترام بگذارید. اصل اطمینان در خانواده بسیار مهم است. اگر بذر بی اعتمادی در خانواده رشد کند؛ پایه و اساس خانواده سست می¬شود. زوجین باید با اعتماد به یکدیگر، همدیگر را بپذیرند. باید تفاوت ها را پذیرفت. تفاوت ها نشان دهنده برتری نیست. بلکه تفاوت ها باعث جذابیت است. زن و شوهر با تفاوت ها همدیگر را می پذیرد.

* پرهیز از مقابله به مثل
بحث مقابله به مثل در خانواده بسیار بد است. زوجین باید با نفوذ کلام در همدیگر نفوذ کنند. قدردان یکدیگر باشند و از همدیگر تشکر کنند. تشکر نکردن از یکدیگر باعث بی مسئولیتی و بی‌انگیزگی نسبت به انجام مسئولیت می شود. زوجین باید از گارد گرفتن و تعارض نسبت به یکدیگر بپرهیزند. باید زوجین به "اصل متقاعدسازی" در غنی سازی روابط توجه کنند. زوجین نباید به این فکر باشند که همیشه طرف مقابل نظر را قبول کند. ما باید حرفمان را بزنیم و اگر طرف مقابل متقاعد نشد؛ اتفاقی نیفتاده است.

* تعارضات را مدیریت کنیم:
اصول مدیریت تعارض در زناشویی بسیار مهم است. زوجین باید موارد حل ناشدنی و موارد تعارض را یادداشت کنند و به متخصص مراجعه و طرح موضوع کنند. زوجین باید به فردی متخصص و بی طرف مراجعه کنند. میانجیگری یا تسهیل گری و کمک به حل تعارض، وظیفه مشاور خانواده است. هیچکدام از زوجین نباید تعارض و اختلاف را به نزدیکان و اطرافیان خود (خارج از خانواده) بکشانند. این تعارض را نباید به مادرتان، برادرتان پدرتان منتقل کنید.

* گذشت و چشم پوشی از خطا و جوانمردی:
جوانمردی موقعی است که هرکدام از زن و مرد در طول زندگی خطایی کرد؛ طرف مقابل گذشت کند. اما خطا نباید دوباره تکرار شود. باید به یکدیگر فرصت داد. خوش اخلاقی کنیم . به طرف مقابلمان بازخورد دهیم. نباید از همسرمان قهر کنیم. باید بازخورد بدهیم؛ بگوییم بر سر این موضوع ناراحتم. بازخورد چه مثبت و چه منفی، باید در مورد رفتار و اختصاصی باشد .

طرف مقابل باید از بازخورد دادن ما متوجه این مطلب شود که می خواهیم روابط را درست کنیم. نمی¬خواهیم تخریب کنیم در غیر اینصورت به شما گوش نمی دهد.

* تفاهم، پذیرش تفاوت‌ها و احساسات متفاوت
تفاهم زوجین به معنای پذیرش تفاوت ها و احساسات متفاوت یکدیگر است. توجه به اینکه هر فردی به شیوه‌ای فکر می-کند. نباید بگوییم باید طرف مقابل ۱۰۰ درصد مثل ما بشود. زوجین باید رفتار‌های مثبت همدیگر را تقویت کنند. تا رفتار های بد تضعیف شوند. تقویت رفتار‌های خوب باعث تضعیف رفتار‌های بد می شود.

 کلام آخر
زوجین باید مهارت ارتباط مناسب و روش های مناسب ارتباط گیری با یکدیگر را یاد بگیرند. با قبول تفاوت های یکدیگر، به همدیگر احترام بگذارند و اعتماد داشته باشند. بیشتر دنبال نقاط اشتراک باشند. اگر تعارضی پیش آمد و نتوانستند آنرا حل کنند به مشاوره خانواده مراجعه کنند. موارد زیادی باعث ایجاد همبستگی و غنی سازی روابط زوجین می شود.

 

زن و شوهر باید یاد بگیرند چگونه با یکدیگر حرف بزنند. حضور آن‌ها در خانواده کنار همسر و فرآیند حضور جسمی صرف نباشد بلکه حضوری روانی داشته باشند. فعالانه پیام و محبت و احساسات را ابراز کنند. چهره همیشه بشاش داشته باشند. همدیگر را آرام کنند. مسائل و تعارض هایی که پیش می آید را چگونه مدیریت کنند. زوجین برای غنی سازی ارتباط و همبستگی بیشتر بین اعضای خانواده باید متقابلا به یکدیگر ابراز کنند.

 

اگر ابراز علاقه متقابل نباشد باعث سردی روابط در طولانی مدت خواهد شد. دوران کرونا و فرصت با هم بودن بیشتر زوجین با یکدیگر، می‌تواند زمینه تفکر روی مسائل مهم در روابط زوجین باشند. اینکه چگونه می‌توان روابط را غنی سازی کرد؟ چگونه تعارضات را کنترل و مدیریت کنیم.

 

مهدی ناجی, پژوهشگر اداره پژوهش خبری