کاهش وابستگی به نفت با صنعت آبزی‌پروری

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکزآذربایجان غربی،رشد کنونی جمعیت جهان و نیاز روز افزون به پروتئین، مستلزم تعیین راهکارهای بهینه در تامین این ماده غذایی است و در همین راستا آبزی پروری از جایگاه ویژه ای برخوردار است و می تواند یکی ازمهمترین محورها و راهبردهای تولید پروتئین مورد نیاز کشور باشد.

از مهمترین شاخصه‌های گسترش تولیدات آبزی پروری می‌توان به سه هدف عمده اشاره کرد:

توسعه آبزی پروری : باید تولیدات بیشتر را بدون افزایش قابل توجه استفاده از منابع طبیعی آب و زمین مد نظر قرار دهد

توسعه سیستم‌های پایدار : که اثرات زیان آوری بر محیط زیست نداشته باشند مورد توجه قرار گیرد.

ایجاد سیستم های تعیین نسبت هزینه و سود: که نسبت هزینه/سود را برای حمایت اقتصادی جامعه و پایداری تولید فراهم کند.

امروزه توجه به سیستم‌های آبزی پروری مدار بسته به دلیل امنیت بیشتر زیستی و مزایای زیست محیطی در حال افزایش است و هنگامی که آب در سیستم‌های پرورشی مدار بسته به صورت چرخه‌ای مورد استفاده مجدد قرار بگیرد برخی از خطرات مانند ورود پاتوژن‌ها و گونه‌‌های بیگانه به سیستم پرورش و مشکلات مربوط به تخلیه آب زائد که باعث ایجاد آلودگی‌های زیست محیطی شود را کاهش می‌دهد.

صنعت آبزی پروری یکی از شاخه‌های علوم دامی است که گرچه در سال‌های اخیر نگاهی متفاوت به آن برای توسعه و ایجاد اشتغال به آن معطوف شده، اما هنوز ظرفیت‌های نهفته ای در آن وجود دارد که باید مورد استفاده قرار گیرد.

آبزی پروری بخش نوپا و جدید اقتصاد است که رشدی فزاینده و آینده ای مطمئن نسبت به دیگر شاخه‌های علوم دامی از لحاظ ریسک پذیری دارد.

آینده تولید ماهی مستلزم استفاده از آب با حداکثر صرفه جویی و حذف مواد زائد با حداقل مصرف انرژی و به روش مناسب با محیط زیست است.

کشورمان ایران به دلیل داشتن دریا در بخش‌های شمالی و جنوبی شاهد فعالیت بسیاری از ساکنین این مناطق در کسب رزق و روزی از این نعمت بی کران خدادادی است، ولی دیگر مناطق کشور که به طور عمده با کمبود آب نیز مواجه هستند، چاره ای جز پرورش ماهی در استخر ندارند.

آذربایجان‌غربی از استان‌های پر آب غیر ساحلی کشور به شمار می‌‌آید و این استان با داشتن ۱۰ سد و ۹ رودخانه با قابلیت صید ماهی و ۴۲۰ مجتمع و مزرعه پرورش آبزیان از استان‌های مستعد جهش تولید در زمینه آبزی‌پروری کشور به شمار می‌رود.

علاوه بر این وجود رودخانه‌های پرآبی که از مناطق کوهستانی آذربایجان‌غربی سرچشمه می‌گیرد، در کنار سدهای بزرگ و کوچک و ۹ رودخانه بزرگ که مجوز صید ماهی در آنها واگذار شده، موجب شده است تا این استان به عنوان دومین استان پرآب کشور پس از خوزستان نقش مهمی در صنعت آبزی‌پروری داشته باشد.

برای در جریان قرار گرفتن اقدامات و فعالیت‌های انجام شده در زمینه صنعت آبزی پروری استان با چند تن از مسوولین مربوطه گفتگو کرده ایم که در ذیل می آید .

سالانه بیش از 15 هزار تن محصولات آبزیان در آذربایجان‌غربی تولید می‌شود

رییس اداره تولید و پرورش شیلات آذربایجان‌غربی با اشاره به تعداد واحدهای آبزی پروری استان اظهار داشت: 420 واحد آبزی پروری در استان مشغول به فعالیت هستند که سالانه 15 هزار 500 تن محصولات آبزیان در این واحدها تولید می‌شود.

ایرج سلیمی ادامه داد: شمال آذربایجان‌غربی در حاشیه سد ارس مستعد برای ماهیان گرمابی و مرکز و جنوب استان برای ماهیان سردآبی مستعد می‌باشند.

وی اضافه کرد: در منابع آبی استان دارای انواع ماهیان کپور، شامل کپور معمولی فیتوفاگ، بیگ هد، آمور، ماهیان سردآبی قزل آلا و گونه ماهی سوف است.

سلیمی با اشاره به گونه‌های در حال انقراض عنوان کرد: گونه در حال انقراض شاه میگوی دراز آب شیرین و گونه ماهی سوف است که تمهیدات لازم در دریاچه سد ارس با تشکیل یگان حفاظت و انجام مطالعات ارزیابی ذخایر در حال پیگیری است.

وی با اشاره به تولید و پرورش گونه ارزشمند آرتمیا در دشت فسندوز میاندوآب بیان کرد: در حال حاضر برای تولید و پرورش آرتمیا 346 هکتار در مجتمع 2هزار هکتاری دشت فسندوز میاندوآب در حال پرورش آرتمیا است که به محض اخذ مجوز حفر چاه و تامین آب غیر متعارف تولید و شروع می‌شود .

این مقام مسئول ادامه داد: در دشت فسندوز زیر ساخت‌های لازم شامل برق‌رسانی جاده و کانل‌ها به طور کامل اجرا شده است.

عمده مشکلات صنعت شیلات در آذربایجان‌غربی عدم وجود مدیریت واحد است

سلیمی به عمده مشکلات و معضلات صنعت شیلات در آذربایجان‌غربی اشاره و بیان کرد: صنعت شیلات استان به دلیل عدم وجود مدیریت واحد که در حال حاضر هم از طریق سازمان جهاد کشاورزی استان وهم از طریق شیلات ایران انجام می‌شود دچار مشکل در برنامه ریزی و اعتبار شده در واقع استان‌های ساحلی و استان‌های غیر ساحلی تعریف شده که باعث رکود در تولید ومدیریت شده است.

سلیمی با بیان اینکه مقدار قابل توجهی از ماهیان کپور و قزل آلا سالانه از استان صادر می‌شود با ابراز تاسف بیان کرد: به دلیل شیوع بیماری کرونا در جامعه تاثیر منفی بر صادرات آبزیان در استان داشته و میزان صادرات محصولات کاهش یافته است و سال گذشته از طریق صادرات آبزیان یک میلیون دلار ارز وارد کشور شده است.

یک میلیون دلار حاصل صادرات سالانه محصولات آبزیان در آذربایجان‌غربی

مدیر شیلات و آبزیان آذربایجان‌غربی با اشاره به میزان تولید آبزیان در استان اظهار کرد: میزان تولید آبزیان در آذربایجان‌غربی 16 هزار تن در سال جاری خواهد بود که این میزان در سطح کشور در حدود یک میلیون و 250 هزار تن برآورد شده است.

وی با اشاره به میزان صادرات سالانه آبزیان از استان تصریح کرد: میزان صادرات سالانه آبزیان از پایانه‌های مرزی استان قبل از شروع کرونا بالغ بر یک میلیون دلار ارز آوری داشته که متاسفانه با شیوع ویروس کرونا این میزان صادرات تحت تاثیر قرار گرفته و کاهش فاحشی داشته است و براساس اطلاعات بدست آمده طی روزهای گذشته مرز تمرچین برای صادرات ماهی به اربیل عراق بازگشایی شده و امید است مقدار صادرات آبزیان پیش‌بینی شده محقق شود.

وی با اشاره به میزان مصرف سرانه آبزیان در کشور حدود 14 کیلوگرم است عنوان کرد: در حال حاضر میزان مصرف سرانه آبزیان در استان حدود 7.5 کیلوگرم است در این راستا حدود پنج کیلوگرم از متوسط سرانه کشوری فاصله دارد که برای جبران آن و رسیدن به مصرف سرانه کشور اقداماتی انجام شده است.

مدیر شیلات و آبزیان آذربایجان‌غربی ادامه داد: از اقدامات انجام شده برای افزایش سرانه مصرف می توان به تسهیل در تهیه بهداشتی ماهی از مراکز مطمئن برای هم استانی‌ها، انجام فعالیت‌های ترویجی تبلیغی در سطح استان، نظارت بر مراکز فروش، دایر نمودن مراکز طبغ و عرضه آبزیان در جوار مزارع تولیدی اشاره کرد.

قریشی اضافه کرد: میزان ذخایر آبزیان موجود در منابع آبی استان در دریاچه‌های پشت سدها حدود 6 هزار و 500 تن برای امسال برآورد شده که نسبت به سال گذشته نیم درصد افزایش خواهد داشت.

وی با اشاره به گونه‌های آبزیان ارزشمند در معرض انقراض منابع آبی استان به و یژه دریاچه سد ارس می‌توان به شاه میگوی آب اشاره کرد و جمعیت شاه میگوی آب شیرین به دلیل صید غیر اصولی و بی رویه غیر مجاز یا قاچاق در سال‌های گذشته در دریاچه سد ارس که به عنوان زیستگاه مهم آن است کاهش یافته است.

این مقام مسئول ادامه داد: برای حفظ و بازسازی ذخایر با هماهنگی مراکز تحقیقاتی و سازمان شیلات ایران صید و برداشت آن از سال 1397 ممنوع شده و در انجام اقدامات لازم برای ارزیابی ذخایر فراهم شود.

وی در خصوص حفاظت از گونه ارزشمند شاه میگوی دراز آب شیرین تصریح کرد: با توجه به پیگیری‌های انجام شده تصویب شد یگان حفاظت از دریاچه سد ارس در راستای کنترل و پیشگیری از صید غیر مجاز در محل مستقر شود.

346 هکتار از اراضی مجتمع فسندوز زیرکشت آرتمیا قرار می گیرد

قریشی با اشاره به پرورش آرتمیا در استان خاطرنشان کرد: در خصوص تامین بخشی از آرتمیای مورد نیاز جامعه آبزی پروری کشور برنامه‌ریزی‌های لازم انجام شده و قرار است در فاز اول 346 هکتار از اراضی مجتمع شیلاتی فسندوز زیر کشت آرتمیا قرار گیرد و پیش بینی می‌شود با این اقدام حدود 31 تن سیست مرغوب آرتمیا و بیش از 90 تن بیومس(توده زنده آرتمیا) استحصال شود و در حال حاضر اقدامات قانونی برای اخذ مجوز برداشت آب و صدور پروانه بهره‌برداری برای فعالیت تولید کنندگان آرتمیا هستیم.

معضلات پیش روی صنعت آبزی پروری در استان

مدیرشیلات آذربایجان غربی در خصوص معضلات پیش روی صنعت آبزی پروری اذعان کرد: ازجمله معضلات مهم فرا روی توسعه تولیدات شیلاتی می‌توان به مشکل گرانی و توزیع نهاده‌های تولید به خصوص خوراک‌های ماهی و اقلام کرد نیاز اولیه آن و به وجود آمدن شرایط کرونایی و عدم توانایی مردم به خرید گوشت ماهی به عنوان تقویت کننده سیستم ایمنی، وجود بعضی موارد محدود کننده غیر ضروری در مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه و لزوم ارتقای سطح تشکیلاتی شیلات و امورآبزیان به اداره کل به منظور افزایش توان خدمت رسانی برای تولید کنندگان و افزایش تولید، ایجاد اشتغال و توسعه پایدار و افزایش امنیت غذایی باشد.

این ظرفیت و قابلیت چشمگیر آذربایجان‌غربی باعث شده است تا این استان با صید سالانه بیش از ۶ هزار و ۴۰۰ تُن انواع ماهی از سدها و منابع آبی خود همچنان رتبه نخست صید آبزیان را در بین استان‌های غیرساحلی کشور به خود اختصاص دهد؛ از طرفی دیگر در این استان پر آب، ۴۲۰ مجتمع و مزرعه پرورش آبزیان وجود دارد که در آنها نیز سالانه بیش از هشت هزار و ۹۸۰ تُن انواع ماهی پرورشی سردآبی و گرمابی تولید و روانه بازار مصرف می‌شود.

آذربایجان‌غربی با کشورهای جمهوری‌آذربایجان، ترکیه و عراق هم مرز است و پیداکردن بازارهای هدف در این کشورها و دیگر کشورهای منطقه نیز زمینه شکوفایی بیش‌از پیش صنعت آبزی‌پروری را در آذربایجان‌غربی فراهم می‌کند.