گزارش مکتوب
بازمانده ای کهن از آغاز دوران معاصر ایران
بنای سه گوش، آیینه چشمنوازی از معماری با شكوه دوره ساسانی همراه با آجركاریها و كاشیكاریهای دوره اسلامی است.
به گزارش
خبرگزاری صدا و سیما مرکز خوزستان ، ساختمانی که با معماری و نقوش زیبای خود تاریخ و خاطرات زیادی در خود جای داده است. خاطراتی تلخ و شیرین که همگی تاریخ شهر اهواز و خوزستان است. تاریخی از جمله حضور اشغالگران متفقین که به بهانه ارتباط رضا خان از دولت هیتلر به کشورمان حمله کردند.
بر روی نقوش این بنای سه گوش که شاید کم نظیرترین ساختمان سه ضلعی در سطح منطقه و دنیا باشد جای گلوله هایی از دوران جنگ تحمیلی و خمپارههایی که مزدوران وطن فروشی که بر سر مردم مظلوم پرتاب کردند ، وجود دارد.
اما این ساختمان سه گوش شهر ما یادآور خاطراتی شیرینی هم هست.یک ساختمانی سه گوش در فاصله چند متری از رودخانه کارون در شهر اهواز که هر کس آن را مشاهده کند در نگاه اول جذب معماری زیبایش میشود.
ساختمان سه گوش اهواز زمانی مهد و پرورش دانشجویان و نخبگانی بود که برای پیشرفت میهن خود تحصیلات دانشگاهی را گذراندند و به ایران بزرگ خدمت کردند.
ساختمان سه گوش اهواز با معماری کم نظیر خود یادگاری ۹۰ ساله در شهر دیار کارون میباشد.
معماری زیبا سه گوش اهواز
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوزستان میگوید: قدمت این اثر تاریخی و باستانی به دوره پهلوی اول برمی گردد و دارای ثبت در فهرست آثار ملی است.
سید حکمت موسوی افزود: ساختمان سه گوش اهواز دارای ۲ طبقه میباشد که یک زیر زمین و ۲ طبقه میباشد و دارای معماری و طراحی نقوش بر روی ساختمان آن میباشد.
وی ادامه داد: این ساختمان به شماره ۲۴۹۷ در ۲۶ آبان ۱۳۷۸ ثبت ملی شده است.
کاربردهای مختلف ساختمان سه گوش
معمار و طراح این ساختمان زیبا فردی است به نام آندره گدار آلمانی که در سال ۱۳۰۸ شمسی این بنای قدیمی را ساخت. این طراح آلمانی معمار و طراح بنای حافظیه شیراز و موزه هنرهای زیبا تهران میباشد.
تاریخ این بنای قدیمی شاهد استفادههای مختلف از خود بوده است این ساختمان در سال ۱۳۰۸ به عنوان مقر بانک ملی مرکزی اهواز افتتاح شد و سه سال بعد به عنوان مقر استانداری خوزستان شد.
در سال ۱۳۲۱ پس از اشغال اهواز در جنگ جهانی دوم به عنوان مقر ارتش متفقین استفاده شد و بعد از سال ۱۳۳۰ به عنوان ستاد استانداری خوزستان، ستاد فرمانداری اهواز، اداره کل دارایی خوزستان، دانشکده پزشکی، دانشسرای عالی تربیت دبیر، مرکز علوم پایه و مرکز علمی و سمعیـبصری دانشگاه جندیشاپورانتخاب شد.
در سال ۱۳۵۰ به عنوان دانشکده ادبیات و زبانهای خارجه دانشگاه جندی شاپور تغییر کاربری شد که این دانشکده تا انتقال آن به داخل دانشگاه شهید چمران در سال ۸۹ با این نام معروف بود.
دو فصل مرمت بنای سه گوش اهواز
مسئول حفظ و احیاء معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری خوزستان میگوید: برای حفظ و احیای بنای تاریخی سه گوش اهواز دو فصل مرمتی انجام شده است.
غلامرضا سلمانپور افزود: در فصل اول که در طبقه نخست انجام شده است حذف الحاقات اضافی و سقفهای کاذب، مقاوم سازی، اصلاح شبکههای برق و سفید کاری انجام و طبقه اول به طور کامل مرمت و بازسازی شد.
وی ادامه داد: همچنین مرمت طبقه دوم این بنا ۹۰ ساله نیز در حال اجرا میباشد و در تلاش هستیم این مرمت با دقت و ظرافت انجام شود.
دانشگاه شهید چمران متولی بنای اهواز
دانشگاه شهید چمران اهواز مالکیت بنای سه گوش اهواز را بر عهده دارد و در مرمت این بتا نقش کارفرما را دارد که با همکاری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوزستان ساختمان سه ضلعی دیار کارون در حال احیا شدن است.
رئیس دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: در صحبتهایی که با مدیران میراث فرهنگی استان شده ، این دانشگاه متولی دانشکده سه گوش اهواز شده است.
دکتر غلامحسین خواجه افزود: هم اکنون با همکاری اداره کل میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری خوزستان مرمت آثار در حال انجام است.
وی ادامه داد: از جمله برنامههایی که برای این اثر تاریخی پس از مرمت داریم گزینههای مختلفی میباشد از جمله تبدیل کردن آن به موزه، و یا راه اندازی مرکز مطالعات استان و خوزستان شناسی است.
مالکیت چندگانه بنای سه گوش اهواز
حال این بنای زیبا و تاریخی سه گوش اهواز در حال مرمت و بازسازی است، اما این ساختمان ۹۰ ساله شهر ما چندین مالک و متولی را به خود دیده است.
مجید کیوانی فعال و کارشناس میراث فرهنگی میگوید: این بنای تاریخی چندین متولی در این چند سال داشته است از جمله اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و دانشگاه شهید چمران.
وی افزود: این بتای تاریخی ظرفیت تبدیل شدن به یک موزه و جاذبه گردشگری دارد و در این موضوع مسئولان ارشد استان باید ورود پیدا کنند.
کیوانی همچنین یکی مشکلات حوزه میراث فرهنگی در اهواز کمبود موزه و اعتبارات میداند و میگوید: هر چه بیشتر باید بناها و جاذبههای گردشگری اهواز از جمله ساختمان سه گوش را به مردم معرفی کنیم.
دست به دست شدن و تغییر مالکیت و مدیریت یک مجموعه تاریخی میتواند در چگونگی حفظ اثر اثر گذار باشد و آسیبهایی در احیای آن به وجود بیاید و ضروری است یک بار برای همیشه مشکل مالکیت و متولی آثاری همچون ساختمان سه گوش اهواز حل بشود.
دغدغههای شهروندان در خصوص آثار تاریخی اهواز
محمد یکی از شهروندان اهوازی است که میگوید دانشکده سه گوش اهواز یکی از آثار تاریخی شهرمان است، اما بیشتر اوقات برای بازدید از آن که میخواهیم برویم درب آن بسته است.
وی میگوید این اثر با جلوهای که دارد میتواند گردشگران زیادی را به خودش جلب کند و خودش یک درآمد خوبی برای اهواز و استان داشته باشد.
همچنین یکی دیگر از شهروندان اهوازی در خصوص دانشکده یا ساختمان سه گوش اهواز اعتقاد دارد که اهواز را باید بیشتر معرفی کنیم. موزهای را داخل پارک جزیره میخواستند بسازند که الان نیمه ساخته رها شده و این هم ساختمان تاریخی سه گوش اهواز که مرمتش خیلی طول کشیده است.
وی میگوید که مسئولان باید توجه بیشتری به آثار تاریخی اهواز بکنند و این آثار نباید به خاطر مشکلات مالی دچار آسیب شوند.
اما بهر حال ساختمان سه گوش یا دانشکده سه گوش اهواز امروز یکی از نمادهای شهر زیبای ما اهواز است و میطلبد این یادگارهای تاریخی و قدیمی را بیشتر بها بدهیم و این هم همت مسئولان حوزه فرهنگ را میطلبد.
*مهدی شیخ انصاری