میزان‌های نامیزان

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز البرز، ميزان هاي ناميزاني که فرقي ندارد از مبادي رسمي يا قاچاق وارد شوند، یا از راه های دیگر، کالاهايي که شايد استراتژيک نيستند اما چوب لاي چرخ توليد کارخانه هاي وطني می گذارند و آن ها را يکي پس از ديگري به تعطیلی می کشانند.
ترازوي فروشگاهي، محصولي که در داخل کشور امکان توليد و صادرات آن وجود دارد اما دلال بازي و دست هاي پشت پرده برخي مديران، مافيايي با زيرميزي هاي ميليوني را شکل داده و توليد داخلي را به حاشيه رانده است.
حسین رمضانی، مدیر خط تولید کارخانه محک که بزرگترین تولید کننده ترازوی کشور در استان البرز است می‌گوید: تا اوایل سال گذشته ۲۰۰ نفر در خط تولید ترازوی این شرکت مشغول به کار بودند، اما با واردات بی رویه قانونی یا قاچاق ترازو به کشور، مجبور شدیم ۱۳۰ نفر را تعدیل کنیم. 
او می گوید: اکنون تنها با ۷۰ نفر این خط تولید مشغول فعالیت است که اگر به همین روال پیش برود به زودی افراد باقی مانده هم از کار بی کار می‌شوند.
حسن ۳۵ ساله که به تازگی ازدواج کرده می‌گوید: ۵ سال است که در این شرکت مشغول به کار هستم و خرج و مخارج زندگی را در این شرایط سخت اقتصادی از کار کردن در خط تولید ترازو در می‌آورم.
او با بیان اینکه تولید ترازو در یکی دو سال اخیر در این کارخانه کاهش پیدا کرده و باعث بیکاری بسیاری از جوانان البرزی شده است، می‌افزاید: اگر تولید همچنان کاهش یابد، با تعدیل نیرو‌های متخصص این کارخانه ،تأمین کردن خرج و مخارج زندگی به شدت دشوار خواهد شد و معلوم نیست در این شرایط، کاری می‌شود پیدا کرد یا خیر؟

مرتضی رسولی مدیر عامل کارخانه ۲۲ ساله محک، علت تعدیل نیرو در اين کارخانه را واردات بی رویه ترازو به کشور می‌داند. وارداتی قانونی یا قاچاقی که به گفته او  شیره جان تولید را مکیده و چرخ توسعه و تولید را به خاموشی کشانده است.
او می‌گوید: چطور می‌شود که کشور‌های ترکیه و عراق برای تأمین قسمتی از ترازوی مورد نیاز بازار خود از ما ترازو خریداری می‌کنند و تولید داخلی ما با استاندارد‌های روز دنیا برابری می‌کند، اما در داخل کشور با این همه ظرفیت، نفس‌های آخر تولید را می‌کشیم.
رسولی می افزايد: ظرفیت اسمی یا همان ظرفیت پروانه این کارخانه ۲۴۰ هزار عدد ترازو است که در حال حاضر به یک سوم این میزان یعنی ۳۰ هزار عدد ترازو کاهش یافته است و این یعنی کاهش چشم گیر تولید داخلی. 
او می گوید: تولیدی که می‌توانست برای ۳۰۰ نفر به طور مستقیم اشتغالزایی کند، اما تنها با ۷۰ نفر، سرپا مانده است.

به عنوان واردکننده ترازو به اداره کل گمرک تهران رفتم. محوطه اي شلوغ در اين روزهاي کرونايي که البته بعدها فهمیدم این شلوغی به خاطر صادرات و واردات نیست. این افراد نشسته زیر سایه درختان گمرک، همان "کار چاق کن" هایی هستند که دلالی و سفارش آنان می تواند واردات حتی یک محصول با استاندارد اجباری را مثل آب خوردن سهل و آسان کند.
قوانین وارداتی ترازو خیلی سختگیرانه به نظر می‌رسید. با کارشناسان استاندارد گمرک که صحبت کردم متوجه شدم ترازو وارداتی، استاندارد اجباری دارد. این یعنی اینکه هر نوع ترازویی که قرار است از مبادی رسمی یا همان گمرک وارد کشور شود باید چندین تست بر روی آن انجام شود تا مجوز واردات آن به کشور صادر شود.
یکی از کارمندان گمرک غرب تهران می گوید: اگر می‌خواهید قانونی وارد کنید، همه مجوز‌های استاندارد را باید بگیرید، ولی اگر می‌خواهید واردات را قاچاقی انجام دهید، نیازی نیست. پس از صحبت کردن با اين کارشناس و آشنایی با یک ترخیص کار و معرفی یک فرد خاص، باز به عنوان واردکننده به اداره کل گمرک تهران رفتم تا فرد مورد نظر را پيدا کنم. با کارشناسان استاندارد اين گمرک که صحبت کردم گويا درآن جا هم قوانين واردات براي ترازو سخت گيرانه است اما چطور مي شود قوانين واردات سخت گيرانه باشد و بازار داخلي ترازو در دست دلالان و مافيايي عجيب با برندهاي خارجي باشد؟
با کمي پيگيري شماره تلفن همراه یکی از کارشناسان استاندارد گمرک راگرفتم و تلفنی با این کارشناس صحبت کردم. از این کارمند استاندارد گمرک که نمی‌خواست اسمش فاش شود، پرسیدم آیا کسی هست که بتواند کار واردات ترازو برای ما را انجام دهد که او هم در جواب فردی به نام "ب. ن" معرفی کرد و گفت: اگر حتی تست ترازو در آزمایشگاه مردود شود با سفارش می‌تواند تاییدیه آن را بگیرید.
برای پیدا کردن شخص مورد نظر چند باری را به گمرک رفتم تا توانستم شماره وی را از طریق واسطه‌ها پیدا و قرار ملاقات حضوری بزارم. آقای "ب. ن" می‌گفت: ۳۵ سال است که کارش سفارش و واردات محصول است. سفارشی که این دلال می‌تواند برای آن راه‌های قانونی را خم و یا بشکند تا با گرفتن یک شیرینی چند میلیونی، کالا‌های غیر استاندارد وارد کشور کند.

پس از انجام چندین تست مختلف بر روی ترازو‌های داخلی و خارجی متوجه شدم برخی ترازو‌های خارجی وارداتی که البته هیچ گونه برچسب استاندارد کیفیتی از داخل و خارج ندارند، بین ۱۰۰ گرم تا یک کیلوگرم خطا نشان می‌دهند.
در آزمایش‌های دیگری هم مشخص شد با ۱۰۰ هزار بارگیری وزنه مورد تأیید استاندارد بر روی این ترازوها، ترازو‌های خارجی بردباری و وفاداری کمتری نسبت به ترازوی تولید داخل داشتند. این چند آزمایش نشان داد که ترازو‌های داخلی علاوه بر سرب پلمب، از لحاظ بردباری و سازگاری با شرایط مختلف سنجشی، کیفیت و برتری بهتری نسبت به ترازو‌های خارجی دارند.
وقتی این سوال را از مدیرعامل کارخانه محک پرسیدم که آیا این ترازو تولید این کارخانه است، این مورد را تکذیب کرد و گفت: ترازو‌های تولید داخل علاوه بر سرب پلمب، برچسب استاندارد و تاییدیه آزمایش‌های مختلف از سوی سازمان استاندارد را دارند، اما ترازو‌هایی که با برند ایرانی وارد کشور شدند برای فریب مردم است و هیچگونه ارتباطی با کارخانه‌های داخلی ندارند.
البته این را هم باید اضافه کرد هرچند ترازو‌های وارداتی با کیفیتی هم در بازار وجود دارد، اما فروشنده و خریدار نمی‌توانند استاندارد و کیفیت همه ترازو‌ها را بسنجند. 
بهترین راهکار، اعتماد به استاندارد است که البته برخی فروشندگان ترازو می‌گویند: بازرسان استاندارد فقط یک وزنه خاص را بر روی ترازو‌هایی که در فروشگاه‌ها قرار دارد می‌گذارند و اگر وزن را صحیح نشان داد، برچسب استاندارد را بر روی آن ترازو نصب می‌کنند. این درحالی است که امکان تست سازگاری (EMC) توسط بازرسان استاندارد در فروشگاه‌ها وجود ندارد و بعد از چند سال کیفیت و بردباری ترازو کاهش می‌یابد و کسی متوجه آن نمی‌شود.

حسین محمد زنجانی پور دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان وسایل سنجش و توزین ایران می‌گوید: ترازویی که برچسب استاندارد و سرب پلمب ندارد، غیرقانونی است و نباید از چنین ترازو‌هایی استفاده کرد.
او افزود: ترازو‌هایی در بازار وجود دارد که نه تأییدیه استاندارد دارند و نه سرب پلمب و نه برچسب تایید خود کارخانه‌های خارجی. در چنین شرایطی مردم چطور می‌توانند به این گونه محصولات اعتماد کنند؟ چطور می‌شود ترازوی خارجی بی کیفیت و بدون استاندارد‌های لازم به راحتی وارد کشور شود، اما کارخانه‌های تولید ترازو در داخل کشور باید انواع آزمایش‌ها را برای توزیع ترازوی خود در بازار انجام دهند؟

در حال حاضر ۵۰ هزار عدد ترازوی فروشگاهی نیاز بازار کشور است، این در حالی است که طبق گفته تولید کنندگان ظرفیت تولید داخلی بیش از ۲۸۰ هزار عدد است.
حسین اکبری راد ،رئیس انجمن صنفی تولیدکنندگان وسایل سنجش و توزین ایران می‌گوید: کارخانه‌های داخلی امکان تولید ۲۸۲ هزار عدد ترازو در سال را دارند و می‌توانند ۲۵۰ هزار عدد ترازو را به صورت تضمینی به بازار عرضه کنند.
او می‌افزاید: از ۲۵۰ هزار ترازوی تضمینی تولید داخلی، ۵۰ هزار عدد را به بازار داخلی تزریق می‌کنیم، اما واردات بی رویه باعث شده تولید این محصول در داخل با مشکلات جدی روبرو شود و اگر به حال آن فکری نشود به زودی کارخانه‌های داخلی تعطیل می‌شوند.
حال این سوال پیش می‌آید چرا کمتر از یک دهم از ظرفیت تولید کارخانه‌های داخلی استفاده می‌شود؟ این در حالی است که سالانه می‌توان ۲۰۰ هزار عدد ترازوی فروشگاهی معادل ۲۰ میلیون دلار را به خارج از کشور صادر کرد، اما تاکنون هیچ اقدامی برای تقویت تولید داخلی و جلوگیری از واردات این محصول انجام نشده است. 

رئیس انجمن صنفی تولیدکنندگان وسایل سنجش و توزین ایران می گوید: 7 کارخانه فعال تولید ترازو در کشور داریم که سالانه می‌توانند ۵ برابر واردات، ترازو تولید کنند.
او تأکید کرد: ۲۵ کارخانه دارای پروانه کسب تولید ترازو در کشور وجود دارد که ۷ مورد از میزان به طور فعال و مستمر تولید دارند. اگر ظرفیت تولید این کارخانه ها را در نظر بگیریم، می‌توان علاوه بر تأمین نیاز ۵۰ هزار عددی بازار داخلی، بیش از ۴ هزار میلیارد ریال صادرات ترازو داشته باشیم.
رئیس انجمن صنفی تولیدکنندگان وسایل سنجش و توزین ایران با انتقاد از واردات غیر ضروری ترازو‌های فروشگاهی به کشورمی افزاید: در حالی که کارخانه‌های داخلی امکان تأمین نیاز داخلی بازار و حتی صادرات را دارند، چرا باید مبادی گمرکی بر روی واردات این کالا باز باشد و کارخانه‌های تولید ترازو تعدیل نیرو کنند.

سید روح اله لطیفی سخنگوی گمرک جمهوری اسلامی ایران می گوید: در پنج ماهه اول امسال بیش از ۲۲ هزار کیلوگرم ترازوی فروشگاهی ۳۰ کیلوگرمی به ارزش بیش از ۳۰۸ هزار دلار از دو کشور خارجی وارد شده است.
او با اشاره به اینکه تا این لحظه برای منع واردات ترازو‌های فروشگاهی به گمرک جمهوری اسلامی ابلاغیه‌ای صادر نشده است، افزود: هر لحظه‌ای که ابلاغیه منع واردات ترازو صادر شود، مبادی رسمی کشور بر روی واردات این کالا بسته می‌شود.
نبود منع واردات ترازو در حالی است که تنها در پنج ماهه اول امسال ۳۰۸ هزار دلار ارز از کشور خارج شده است که می‌توان با حمایت از تولیدکننده‌های داخلی در کنار افزایش تعرفه‌های وارداتی یا منع آن، سالانه ۲۰ میلیون دلار صادرات ترازو به خارج از کشور داشته باشیم.
کیوان گردان مدیرکل صنایع برق، فلزی و لوازم خانگی وزارت صنعت، معدن و تجارت با اشاره به اینکه تاکنون هیچ گونه جلسه‌ و درخواستی برای منع واردات این کالا به این وزارت خانه نیامده است، می‌گوید: منع واردات ترازو موضوعی نبوده که مصوبه‌ای داشته باشد و ما ابلاغ نکرده باشیم.
او می گوید: انجمن صنفی تولیدکنندگان ترازو باید درخواست منع واردات بدهند و طی جلسه‌های آتی با ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز این مهم بررسی و پس از اقناع کارشناسی، در صورتی که نیاز بازار کشور در کارخانه‌های داخلی تولید شود، در خصوص منع واردات و افزایش تعرفه‌های گمرکی تصمیم گیری خواهد شد.
حال این سوال پیش می آید چرا کمتر از یک دهم از ظرفیت تولید کارخانه های داخلی استفاده می شود؟ این در حالی است که سالانه مي توان 200 هزار عدد ترازوی فروشگاهی معادل 20 میلیون دلار را به خارج از کشور صادر کرد اما تاکنون هيچ اقدامي براي تقويت توليد داخلي و جلوگيري از واردات اين محصول انجام نشده است. 
 با این پیگیری ها قرار شد جلسه ای برای امکان منع واردات این محصول برگزار شود که در صورت تأمين نياز بازار از سوي توليدکنندگان داخلي و سياست هاي کلي نظام در حمايت از توليد داخلي و جلوگيري از وابستگي به واردات، علاوه بر جلوگيري از خروج ارز از کشور، زمینه برای صادرات 4 هزار ميليارد ريالي ترازو به خارج از کشور نيز فراهم شود.

گزارشگر: وحيد حاجيان