به بهانه درگذشت سیاستمدار با تجربه فلسطینی
صائب عریقات که بود؟
صائب عریقات دبیر کمیته اجرایی سازمان آزادیبخش فلسطین در سن ۶۵ سالگی بر اثر ابتلا به بیماری کرونا درگذشت.
به گزارش
سرویس بین الملل خبرگزاری صداوسیما ، صائب عریقات یکی از اعضای ارشد جنبش فلسطینی فتح و دبیرکل کمیته اجرایی سازمان آزادیبخش فلسطین، ساف بود که چندی پیش براثر ابتلا به کرونا در بیمارستان بستری شد و امروز بیستم
آبانماه ۱۳۹۹ (۱۰ نوامبر ۲۰۲۰) در سن ۶۵ سالگی درگذشت.
وی در ۲۸ آوریل ۱۹۵۵ در شهر رام الله در کرانه باختری رود اردن متولد شد و در سن ۱۷ سالگی به سان فرانسیسکو سفر کرد، جایی که پدرش مدت طولانی به عنوان یک تاجر در آنجا ماند. وی دانش آموخته دانشگاه ایالتی سان فرانسیسکو بود و پس از آنکه از این دانشگاه مدرک دانشگاهی گرفت، دکترای مطالعات صلح را نیز از دانشگاه بردفورد، انگلیس دریافت کرد.
عریقات به عنوان استاد علوم سیاسی در دانشگاه النجاح الوطنی در شهر نابلس یکی از بزرگترین و قدیمیترین دانشگاههای فلسطین مشغول به کار شد. وی ۱۲ سال نیز به عنوان روزنامه نگار در روزنامه فلسطینی القدس نوشت.
دبیرکل اجرایی سازمان آزادی بخش فلسطین با انتصاب به عنوان وزیر دولت محلی در تشکیلات خودگردان فلسطین به رهبری یاسر عرفات وارد صحنه سیاسی رسمی شد.
در کنفرانس مادرید (۱۹۹۱) و همچنین در گفتگوهایی که در واشنگتن در سال ۱۹۹۲ و ۱۹۹۳ انجام شد، بعنوان معاون رئیس هیئت حضور داشت و در سال ۱۹۹۴ بعنوان رئیس هیئت مذاکره کننده فلسطین تعیین شد.
در سال ۱۹۹۵ به عنوان مذاکره کننده اصلی فلسطین انتخاب شد و در سال ۱۹۹۶ به عنوان نماینده شورای قانونگذاری فلسطین به نمایندگی اریحا انتخاب شد.
عریقات از نزدیکترین افراد به یاسر عرفات در جلسات کمپ دیوید (۲۰۰۰) و مذاکرات بعدی در تابا (۲۰۰۱) بود. وی در انتخابات پارلمانی ۲۰۰۶ کرسی خود را در شورای قانونگذاری حفظ کرد که حماس برنده آن بود. در سال ۲۰۰۹ او به عضویت کمیته مرکزی جنبش فتح انتخاب شد و بعداً همان سال با اجماع به عنوان عضو کمیته اجرایی سازمان آزادی بخش فلسطین انتخاب شد.
عریقات یکی از دیپلمات های ارشد فلسطینی و رئیس هیئت فلسطینی مذاکره کننده عضو سازمان آزادیبخش فلسطین بود که به مدت دو دهه در تیم مذاکرهکننده فلسطینیها برای تشکیل کشور مستقل فلسطین عضویت داشت.
صائب عریقات به دلیل ابتلا به بیماری کووید ۱۹ در تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰ در بیمارستانی در سرزمینهای اشغالی بستری شد. سازمان آزادیبخش فلسطین روز ۸ اکتبر از ابتلای صائب عریقات به ویروس کرونا خبر داده بود که در نهایت امروز درگذشت.
اوج ضدیت عریقات و درگیری های لفظی و سیاسی این سیاستمدار با تجربه با مقامات آمریکایی و صهیونیستی بر می گردد به روزهای آخر عمر وی، زمانی که منتقد جدی و سرسخت طرح الحاق کرانه باختری رود اردن به اسرائیل بود، طرحی که آمریکا و رژیم صهیونیستی درصدد قبولاندن آن به هر شکلی به کشورهای عربی منطقه و فلسطینی ها بودند.
دیپلماتی ضد آمریکایی
صائب عریقات، دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا را خطر واقعی برای ثبات و امنیت جهان میدانست و منتقد اصلی سیاستهای آمریکا که معمولان با همکاری رژیم صهیونیستی در منطقه انجام میشد بود.
دبیرکل کمیته اجرایی سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف) اقدامات دولت ترامپ در قبال رژیم اشغالگر اسرائیل و تلاش آن برای مشروعیتبخشی به شهرکسازی، الحاق اراضی فلسطینی و تحمیل اشغالگری را عامل نابودی هرگونه امکان برقراری سازش دائم، فراگیر و عادلانه میدانست.
منتقد عادیسازی روابط رژیم صهیونیستی با کشورهای عربی
عریقات معتقد بود هر گونه تلاش برای دور زدن اساس منازعه اعم از اشغالگری، الحاق اراضی و شهرکسازی از طریق توسل به عادیسازی روابط با کشورهای عربی، اعمال فشار بر کشورها برای انتقال سفارتشان به قدس و مشروعیتبخشی به شهرکسازی و ... هرگز به حل این منازعه منجر نخواهد شد.
مخالف طرح الحاق آمریکا (کوشنر) برای فلسطینیها
دبیرکل کمیته اجرایی سازمان آزادیبخش فلسطین، ساف در واکنش به طرح جرد کوشنر مشاور رئیسجمهور آمریکا معتقد بود طرح الحاق برای فلسطینیها خارج از چارچوب حاکمیت ملی است.
عریقات ضمن محکومیت طرح کوشنر که الحاق قدس شرقی به صورت کامل به اسرائیل و الحاق ۳۳ درصد از کرانه باختری را شامل میشد، در واکنشی صریح گفته بود که آمریکاییها اعلام نکردند که حاکمیت امنیتی از بحر (دریای مدیترانه) تا نهر (رود اردن) به صورت کامل در دست اسرائیل خواهد بود.
وی در نهایت امیدوار بود مشاوران و دستیاران ارشد تصمیمگیرندگان در کشورهای عربی با دقت، امانت و به صورت حرفهای با طرح ترامپ - نتانیاهو مقابله کنند.
در محکومیت طرح آمریکایی معامله قرن
تصمیمات ترامپ به ارائه طرح موسوم به معامله قرن، رسمیت شناختن قدس به پایتختی اسرائیل یا مشروعیت بخشیدن به اشغالگری اسرائیل در بلندیهای جولان سوریه را خلاف منشور سازمان ملل متحد میدانست و میگفت هیچ گزینهای جز پایان بخشیدن به اشغالگری اسرائیل و استقلال دولت فلسطین به پایتختی قدس و بازگشت آوارگان فلسطینی وجود ندارد.
براساس طرح ضد فلسطینی معامله قرن که ترامپ در سال ۲۰۱۸ آنرا با هدف تحقق اهداف صهیونیستها مطرح کرده بود، قدس شریف به رژیم صهیونیستی واگذار میشود، آوارگان فلسطینی در دیگر کشورها حق بازگشت نخواهند داشت و فلسطین فقط مالکیت اراضی باقیمانده کرانه باختری رود اردن و باریکه غزه را خواهد داشت.
ترامپ همچنین ۲۵ مارس بر خلاف قوانین بینالمللی، فرمان به رسمیت شناختن حاکمیت اسرائیل بر بلندیهای جولان اشغالی سوریه را امضاء کرد.
منتقد اقدام تل آویو به نقض معاهده اسلو
معاهده اسلو مبتنی بر قعطنامههای بینالمللی و انجام مذاکرات نهایی برای مسائلی مانند مرزها، آوارگان، قدس و شهرکهای صهیونیستی و آب و امنیت است.
دبیرکل کمیته اجرایی سازمان آزادیبخش فلسطین، ساف همواره رژیم صهیونیستی را به نقض تعهدات خود در معاهده اسلو متهم میکرد معتقد بود ما ملتی تحت اشغال هستیم و شخصیت حقوقی ما را قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۲۰۱۲ به عنوان کشور فلسطین تعیین کرده است. اسرائیل نه تنها مفهوم بنیادین معاهده اسلو را نادیده گرفته بلکه این معاهده را لغو کرده و به تعهدات خود عمل نکرده است».
تصمیم عریقات به اجرای لغو توافقها با رژیم صهیونیستی
در دوران مسئولیت عریقات تصمیم فوری تشکیلات خودگردان فلسطین برای لغو توافقنامهها با رژیم صهیونیستی و ایالات متحده آمریکا وارد فاز اجرایی شد و وی به عنوان مسئول فلسطینی معتقد بود وضع کنونی نمیتواند ادامه پیدا کند و اسرائیل باید براساس حقوق بینالملل و حقوق بشردوستانه بینالملل و معاهده ژنو-۴، مسئولیت خود را بر عهده گیرد.
درخواست فلسطینیان برای به رسمیت نشناختن اسرائیل
در همین ارتباط فلسطینیها تاکید میکردند که باید به رسمیت شناخته شدن رژیم صهیونیستی توسط تشکیلات خودگردان لغو شود. فلسطینیان میگویند هر آنچه در معاهده اسلو آمده، به تاریخ پیوست. لغو توافقنامهها، باید شامل لغو به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی و لغو هماهنگی امنیتی و توافقنامه پاریس باشد.
نویسنده : حسین روحانی فرد
کارشناس مسائل غرب آسیا